Γκρίνια εργολάβων για τις αλλαγές στους διαγωνισμούς έργων

Καμία ασφαλιστική δικλείδα για να σταματήσει η βιομηχανία ενοικιάσεως πτυχίων μηχανικών δεν έχει το σχέδιο νόμου που κατέθεσε ο τέως αναπληρωτής υπουργός Υποδομών Χρήστος Σπίρτζης, σύμφωνα με στελέχη της κατασκευαστικής αγοράς.

Οι ίδιοι υποστηρίζουν πως πίσω από τα επιχειρήματα περί δημιουργίας ενός πλαισίου για ποιοτικότερα και ασφαλέστερα έργα κρύβονται επιδιώξεις για την προσθήκη αρμοδιοτήτων (και συνεπώς εσόδων στο Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας - ΤΕΕ) καθώς και ενός μοντέλου «Μεγάλου Αδελφού» που στην ουσία είναι ανεφάρμοστο. 

Ελπίζουν, μάλιστα, πως μετά τις εκλογές θα αποσυρθεί από τη διαβούλευση το σχέδιο νόμου, το οποίο κατά πληροφορίες δεν έχει συζητηθεί με την Ενιαία Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΑΑΔΗΣΥ), που είναι αρμόδια για να γνωμοδοτεί επί θεμάτων που συνδέονται με τις κρατικές προμήθειες και τους διαγωνισμούς του δημοσίου.

Αναφέρουν ως παράδειγμα το άρθρο 3 του σχεδίου νόμου το οποίο προβλέπει τη σύσταση στη Γενική Γραμματεία Υποδομών Κεντρικού Ηλεκτρονικού Σύστηματος Παρακολούθησης (Κ.Η.Σ.ΠΑ.Τ.Ε.) του συνόλου των ιδιωτικών και δημοσίων τεχνικών έργων από την έναρξη εργασιών τους μέχρι και την οριστική παραλαβή τους. 

Στο Κ.Η.Σ.ΠΑ.Τ.Ε. «καταχωρούνται σε ηλεκτρονική διαδικτυακή φόρμα για κάθε τεχνικό δημόσιο και ιδιωτικό έργο όλα τα επιμέρους στοιχεία που το χαρακτηρίζουν σε τεχνικό και οικονομικό επίπεδο, ενδεικτικά και όχι περιοριστικά: ο κύριος του έργου, ο φορέας υλοποίησης, οι αναθέτουσες αρχές ή φορείς, ο αναθέτων ιδιώτης, η ομάδα μελέτης, το ακριβές αντικείμενο και ο χρόνος απασχόλησης του κάθε μέλους της ομάδας μελέτης, η ομάδα επίβλεψης το ακριβές αντικείμενο και ο χρόνος απασχόλησης του κάθε μέλους της ομάδας επίβλεψης, η ομάδα τεχνικού συμβούλου το ακριβές αντικείμενο και ο χρόνος απασχόλησης του κάθε μέλους της ομάδας τεχνικού συμβούλου κ.λπ.».

Κάτι τέτοιο θεωρείται πρακτικά αδύνατο από τους ανθρώπους της κατασκευαστικής αγοράς, οι οποίοι γνωρίζουν τι συμβαίνει στα εργοτάξια. Επισημαίνουν, μάλιστα, πως οι τακτικές «Μεγάλου Αδελφού» μπορούν να αντικατασταθούν από σοβαρούς, αιφνιδιαστικούς ελέγχους στα εργοτάξια ανά τη χώρα και άλλα μέτρα προστασίας του δημοσίου συμφέροντος.

Συντεχνιακή λογική καταλογίζουν στην προηγούμενη ηγεσία του (πρώην) υπουργείου Υποδομών και για τις εξαγγελίες δημιουργίας δύο ταχυτήτων στους διαγωνισμούς δημοσίων έργων: Στη μία θα βρίσκονται οι διαγωνισμοί με προϋπολογισμό από 5.000.000 ευρώ και πάνω, όπου διατηρείται η κατάργηση των κατώτερων/ανώτερων ορίων των εργοληπτικών πτυχίων (θα μπορούν να συμμετάσχουν εταιρείες ανεξάρτητα από την τάξη πτυχίου που ανήκουν).

Στην άλλη, για τα έργα με προϋπολογισμό κάτω των 5.000.000 ευρώ, που βρίσκονται εκτός κάλυψης του κοινοτικού δικαίου και στα οποία θα επιστρέψουν τα κατώτερα όρια πτυχίων. Δηλαδή μια εταιρεία θα μπορεί να διεκδικήσει ένα έργο προϋπολογισμού 5.000.000 ανεξάρτητα από το εργοληπτικό πτυχίο που διαθέτει, αλλά δεν θα μπορεί να διεκδικήσει ένα έργο 4.500.000 ευρώ αν διαθέτει ανώτερο πτυχίο.

Οι αλλαγές που υποσχέθηκε ο κ. Σπίρτζης (τα όρια έχουν καταργηθεί για όλα τα έργα ανεξαρτήτως προϋπολογισμού από την κυβέρνηση ΝΔ - ΠΑΣΟΚ έπειτα από απειλές της Κομισιόν για παραπομπή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο) υποτίθεται πως θα γίνουν για προστασία των μικρότερων εταιρειών και με βάση τη λογική διάχυσης των έργων σε περισσότερες κατασκευαστικές επιχειρήσεις.

Για το άρθρο 10, το οποίο καθορίζει τον τρόπο λειτουργίας των νέων μητρώων μηχανικών/τεχνικών, με την προσθήκη και των στελεχών εταιρειών συμβούλων τεχνικών έργων (που μέχρι σήμερα δεν προβλεπόταν συγκεκριμένη στελέχωση από τους νόμους περί δημοσίων έργων), στην κατασκευαστική αγορά επισημαίνουν πως δεν λαμβάνεται καμία μέριμνα ώστε να σταματήσει η βιομηχανία ενοικιάσεως πτυχίων από ανθρώπους που δεν χρειάζεται να εργάζονται κιόλας! Η συγκεκριμένη βιομηχανία, που ανθούσε επί χρόνια, έχει υποχωρήσει εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, αλλά παραμένει εν λειτουργία. 

Οι τεχνικές εταιρείες που αναλαμβάνουν δημόσια έργα πρέπει να διαθέτουν συγκεκριμένο αριθμό πτυχίων (οι μηχανικοί ενίοτε δεν εργάζονται στην ίδια εταιρεία ή είναι συνταξιούχοι). Όμως, όπως υποστηρίζει η διοίκηση του εργοληπτικού συνδέσμου ΣΑΤΕ, σε επιστολή που έστειλε στον νέο πρόεδρο του ΤΕΕ Γιώργο Στασινό, μηχανικοί που «πλασματικά στελέχωναν επιχειρήσεις, στελέχη που δεν γνωρίζουν όχι μόνο τα εργοτάξια που υποτίθεται πως εργάζονταν αλλά ούτε και τα γραφεία της εταιρείας που στελέχωναν, διεκδικούν αποζημιώσεις πλήρους απασχόλησης», όταν διακόπτεται η συνεργασία τους με αυτήν.

Στον ΣΑΤΕ υποστηρίζουν πως οι προσφυγές «σε κανένα δικαστήριο δε γίνονται αποδεκτές». Όμως οι ίδιοι μηχανικοί υποβάλλουν στο ΤΕΕ αιτήματα πειθαρχικής δίωξης των τεχνικών εταιρειών τα οποία γίνονται δεκτά επί της αρχής. Η διοίκηση του ΣΑΤΕ διαμαρτύρεται γιατί σε αρκετές περιπτώσεις επιλαμβάνεται το Πειθαρχικό Συμβούλιο του ΤΕΕ μετά την έκδοση τελεσίδικης ή ακόμα και αμετάκλητης τελεσίδικης δικαστικής απόφασης, που δικαιώνει επί της ουσίας την εργοληπτική επιχείρηση.

Στο σχέδιο νόμου λαμβάνεται, πάντως, μέριμνα για στελέχη του δημοσίου και συνταξιούχους (για διάστημα πενταετίας) ώστε να μην ενοικιάζουν τα πτυχία τους.

Όμως στην αγορά περιμένουν περισσότερα μέτρα και κυρίως ανατριχιάζουν στην ιδέα πως η «φάμπρικα» θα επεκταθεί και στα ιδιωτικά έργα.