ΣΕΒ: Ομαλοποιείται μετά το σοκ η οικονομική δραστηριότητα

Σχεδόν τρεις μήνες μετά το σοκ της επιβολής περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων, η ελληνική οικονομία επιχειρεί να επιστρέψει σε ένα περιβάλλον ομαλότητας, επιδεικνύοντας εξαιρετικές αντοχές στις σφοδρές αναταράξεις των τελευταίων μηνών, υπογραμμίζει ο ΣΕΒ στο μηνιαίο δελτίο οικονομικής δραστηριότητας.

Η επίτευξη συμφωνίας με τους εταίρους τον Αύγουστο του 2015 συνέβαλε στην απομάκρυνση της αβεβαιότητας, ενώ με τις εκλογές της 20ής Σεπτεμβρίου και τον σχηματισμό της νέας κυβέρνησης ολοκληρώθηκε μια παρατεταμένη προεκλογική περίοδος. Το αποτέλεσμα των εκλογών αντανακλά την επιθυμία της συντριπτικής πλειοψηφίας των πολιτών για την παραμονή της Ελλάδας στην ευρωζώνη, καταργώντας στην πράξη τη διαίρεση μεταξύ «μνημονιακών» και «αντιμνημονιακών» δυνάμεων. Σε αυτό το πλαίσιο, είναι ήδη ορατά ορισμένα σημάδια σταθεροποίησης των συνθηκών που λειτουργούν οι επιχειρήσεις. Συγκεκριμένα:

Τον Σεπτέμβριο του 2015 ανακόπηκε η καθοδική πορεία του δείκτη οικονομικού κλίματος. Οι επιχειρηματικές προσδοκίες παρουσιάζουν άνοδο και στους τέσσερις βασικούς τομείς (βιομηχανία, λιανικό εμπόριο, υπηρεσίες και κατασκευές), με τη μεγαλύτερη βελτίωση να σημειώνεται στον τομέα των υπηρεσιών. Αντιστροφή της πτωτικής πορείας εμφανίζει και η καταναλωτική εμπιστοσύνη, η οποία παρά τη συνεχή επιδείνωση από τον Μάρτιο του 2015 παραμένει σε σχετικά υψηλά επίπεδα.

Ο δείκτης υπευθύνων προμηθειών (PMI) στη μεταποίηση, μετά τη «βουτιά» του Ιουλίου, κινείται ανοδικά τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο, αναπληρώνοντας ένα μεγάλο μέρος χαμένου εδάφους.

Χωρίς να καλύπτεται το κενό προσλήψεων του Ιουλίου, η αγορά εργασίας παρουσιάζει επίσης σημάδια ομαλοποίησης τον Αύγουστο του 2015. Το αρνητικό ισοζύγιο προσλήψεων-απολύσεων περιορίστηκε σημαντικά (-441 θέσεις εργασίας από -16,7 χιλ. θέσεις τον Ιούλιο). Παράλληλα, ο αριθμός των επιδοτούμενων ανέργων ήταν αισθητά χαμηλότερος σε σύγκριση με τον Αύγουστο του 2014 (106,3 χιλ. έναντι 111,8 χιλ), ενώ οι εγγεγραμμένοι μακροχρόνια άνεργοι μειώθηκαν κατά 7,3 χιλ. σε σχέση με τον Ιούλιο του 2015.

Μικρότερη από την αναμενόμενη ήταν η μείωση της βιομηχανικής παραγωγής τον Ιούλιο του 2015 (-1,6%), γεγονός που οφείλεται κυρίως στην αυξημένη παραγωγή ηλεκτρισμού (+13,8%) καθώς, λόγω των ελέγχων στην κίνηση κεφαλαίων, συγκρατήθηκαν οι σχετικές εισαγωγές και αυξήθηκε η εγχώρια παραγωγή. Ωστόσο, η παραγωγή στη μεταποίηση (εξαιρουμένων των πετρελαιοειδών) μειώθηκε τον Ιούλιο του 2015 (-6,3%) για πρώτη φορά ύστερα από 5 μήνες ανόδου, αλλά συνολικά κατά το διάστημα Ιαν.-Ιουλ. 2015, ο μέσος δείκτης παρουσιάζει οριακή άνοδο (+0,9%).

Ο τουρισμός, με τις αρνητικές εξελίξεις του Ιουνίου, έχασε τον πολύ ισχυρό δυναμισμό με τον οποίο είχε ξεκινήσει, αλλά, παρ' όλα αυτά, τα στοιχεία δείχνουν ότι το 2015 θα είναι χρονιά-ρεκόρ. Ειδικότερα, τον Ιούλιο του 2015 σημειώθηκε αύξηση τόσο στις αφίξεις (+4,4%) όσο και στις εισπράξεις (+3,5%) σε σχέση με πέρυσι, ενώ συνολικά, κατά το διάστημα Ιανουαρίου-Ιουλίου 2015, οι αφίξεις ανήλθαν στα 12 εκατ. (+14,2%) και οι εισπράξεις στα €7 δισ. περίπου (+6,2%). Αντίστοιχα, τον Αύγουστο καταγράφηκε εντυπωσιακή άνοδος των αεροπορικών αφίξεων (+4,6%), ιδίως στην Αθήνα (+23%) και στις Κυκλάδες (+12,7%).

Υπάρχουν ακόμα σημαντικές δυσκολίες στον δρόμο για την προσέγγιση της οικονομικής ομαλότητας. Για παράδειγμα η ροή χρηματοδότησης συνεχίζει να είναι αρνητική, όπως και η εκροή καταθέσεων των νοικοκυριών (€-710 εκατ. και €-937 εκατ. αντίστοιχα τον Ιούλιο), ενώ το ποσοστό ανεργίας, ιδίως των νέων, παραμένει εξαιρετικά υψηλό (25,2% και 48,3% αντίστοιχα τον Ιούνιο).

Παράλληλα, το World Economic Forum για το 2015-2016 κατατάσσει την Ελλάδα σταθερά στην 81η θέση ανάμεσα σε 140 χώρες, σε μεγάλη απόσταση από τις περισσότερες ανεπτυγμένες οικονομίες και την κατάταξη της χώρας προ της κρίσης. Οι δείκτες του WEF παρουσιάζουν βελτίωση από το 2012 και ύστερα σε αρκετές παραμέτρους ανταγωνιστικότητας, ως επακόλουθο μεταρρυθμίσεων που άρχισαν να υλοποιούνται, με τις μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας να είναι οι πιο εμφανείς, αλλά η μακροοικονομική αστάθεια και οι συνθήκες χρηματοδότησης ακυρώνουν αυτή τη βελτίωση. Η έρευνα του WEF καταγράφει για την Ελλάδα, όπως και τα προηγούμενα έτη, καλές επιδόσεις στην υγεία, στην εκπαίδευση, στις υποδομές, στην τεχνολογική ετοιμότητα και στο μέγεθος της αγοράς.

Αντίθετα, μεγάλες αδυναμίες εξακολουθούν να εντοπίζονται στην ανάπτυξη των αγορών χρήματος, στην καινοτομία, στο μακροοικονομικό περιβάλλον και στους θεσμούς.

Υπό την προϋπόθεση ότι οι ρυθμοί υλοποίησης των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων θα επιταχυνθούν, η ελληνική οικονομία έχει δυνατότητες να γυρίσει σελίδα και να μπει σε μια σταθερή τροχιά ανάπτυξης. Η αύξηση του ΑΕΠ κατά το Α' 6μηνο του 2015 (+1,1%) σε συνδυασμό με τις τελευταίες, λιγότερο απαισιόδοξες, προβλέψεις για τη μεταβολή του στο σύνολο του έτους (-1,5% έως -2,3%), θέτουν τις βάσεις για μετάβαση σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης από το Β' 6μηνο του 2016.

Οι προκλήσεις του νέου προγράμματος που υπογράφηκε με τους Ευρωπαίους εταίρους είναι πολλές. Μεταξύ αυτών, η βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, η άρση των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων και η ανάληψη αναπτυξιακών πρωτοβουλιών για την εισροή επενδύσεων, αποτελούν αναγκαίες συνθήκες για την ανάκαμψη της οικονομίας και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.