Που οδηγεί το παζάρι ΕΕ-Τουρκίας στη Σύνοδο

Η Τουρκία θα βοηθήσει την Ευρωπαϊκή Ένωση να διαχειριστεί τη ροή των μεταναστών/προσφύγων που θέτει υπό αμφισβήτηση την ελεύθερη μετακίνηση πολιτών στην ΕΕ, με αντάλλαγμα μετρητά και επανέναρξη των διαπραγματεύσεων για την ένταξη της χώρας στην ΕΕ, σύμφωνα με το προσχέδιο συμπερασμάτων της σημερινής Έκτακτης Συνόδου ΕΕ-Τουρκίας που έχει δει το Reuters.

«Οι δυο πλευρές, όπως συμφωνήθηκε και με άμεση ισχύ, θα ενισχύσουν την ενεργή συνεργασία τους για τους μετανάστες που δεν χρειάζονται διεθνή προστασία, αποτρέποντας τα ταξίδια τους στην Τουρκία και την ΕΕ, διασφαλίζοντας την εφαρμογή των εδραιωμένων διμερών προβλέψεων επανεισδοχής και ταχείας επιστροφής μεταναστών που δεν χρειάζονται διεθνή προστασία στις χώρες προέλευσής τους», αναφέρει το προσχέδιο.

Ως αντάλλαγμα, η Τουρκία θα λάβει αρχική βοήθεια ύψους 3 δις. ευρώ για να διαχειριστεί τους πρόσφυγες στο έδαφός της. Το ποσό μπορεί να προσαρμοστεί αργότερα, αναλόγως των εξελίξεων, σύμφωνα με το προσχέδιο των συμπερασμάτων.

Επίσης, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα ανοίξει τον Δεκέμβριο το επόμενο κεφάλαιο στις διαπραγματεύσεις για την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ και θα προετοιμάσει και άλλα κεφάλαια που θα συζητηθούν το α' τρίμηνο του επόμενου έτους.

Όπως αναφέρεται στο προσχέδιο των συμπερασμάτων, οι ηγέτες της ΕΕ και η Τουρκία συμφωνούν πως πρέπει να αναζωογονηθεί η διαδικασία ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ και πως η ΕΕ και η Τουρκία συμφωνούν να πραγματοποιούν συνόδους δυο φορές ετησίως με «την κατάλληλη μορφή».

Επίσης, η ΕΕ στοχεύει σε άρση των απαιτήσεων για βίζα για τους Τούρκους που ταξιδεύουν στην ΕΕ τον Οκτώβριο του 2016, αν η Άγκυρα πληροί συγκεκριμένα κριτήρια που καθορίζονται σε έναν συμφωνημένο οδικό χάρτη, σημειώνει το προσχέδιο συμπερασμάτων.

Το Reuters σημειώνει πάντως ότι το προσχέδιο συμπερασμάτων μπορεί να αλλάξει.

Η Σύνοδος Κορυφής αναμένεται να αρχίσει στις 16:00 [17:00 ώρα Ελλάδας] και να διαρκέσει για περίπου τρεις ώρες, θα προηγηθεί μίνι Σύνοδος η οποία θα ανοίξει το παζάρι με την Τουρκία σήμερα στις Βρυξέλλες.

Στην προπαρασκευαστική συνάντηση που θα παραβρίσκονται κυρίως οι χώρες του Βορρά –που είναι και οι βασικοί αιμοδότες του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού- θα μετέχει και η Ελλάδα, ως άμεσα εμπλεκόμενη στο προσφυγικό πρόβλημα και εκτιμάται ότι θα είναι κομβικής σημασίας για το τι θα αποφασιστεί στην απογευματινή συνάντηση όλων των ηγετών.

Η ΕΕ θέλει να λάβει από την Άγκυρα τη δέσμευση ότι τα σύνορά της θα γίνουν πιο αδιαπέραστα για τους οικονομικούς μετανάστες. Πάνω από 700.000 πρόσφυγες και μετανάστες έχουν φθάσει από την αρχή της χρονιάς στην Ευρώπη, κινούμενοι κυρίως προς την Ελλάδα από τις τουρκικές ακτές.

Η τουρκική κυβέρνηση μοιάζει αποφασισμένη να αποσπάσει όσο περισσότερα πολιτικά ανταλλάγματα μπορεί για το «σχέδιο δράσης» που διαπραγματεύθηκε με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τις τελευταίες εβδομάδες.

Υπάρχει πάντως ακόμη μια αίσθηση νευρικότητας ως έναν βαθμό, για το ενδεχόμενο η τουρκική κυβέρνηση να μην υπογράψει τη συμφωνία αλλά να πιέσει κι άλλο, νευρικότητα που αυξήθηκε εξαιτίας της απόφασης του ισχυρού άνδρα της Τουρκίας να μην ταξιδέψει ο ίδιος στις Βρυξέλλες, αλλά να στείλει τον πρωθυπουργό του.

«Οι Τούρκοι πάντοτε διαπραγματεύονται ως το τελευταίο δευτερόλεπτο», σχολίασε Ευρωπαίος διπλωμάτης στο ΑΠΕ. «Γιατί θα έπρεπε να είναι διαφορετική η κατάσταση αυτή τη φορά;»

Η Άγκυρα πίεζε ιδίως να της δοθεί μεγαλύτερη οικονομική βοήθεια. Η αρχική προσφορά της ΕΕ για 3 δισεκατομμύρια τα επόμενα δύο χρόνια δεν αναμένεται να έχει συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, αφού η τουρκική κυβέρνηση θέλει να εξασφαλίσει μεγαλύτερο ποσό.

Ανάμεσα στα άλλα οφέλη που προσδοκά να αποσπάσει η Τουρκία είναι μια δέσμευση περί του ότι θα δοθεί ώθηση στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις, αν και αυτό προϋποθέτει να πειστούν οι χώρες που δεν θέλουν η Τουρκία να μπει στην ΕΕ, αλλά και η Κύπρος.

Τα ζητήματα που άπτονται των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δεν αναμένεται να συζητηθούν και πολύ στη σύνοδο, επισήμαναν διπλωμάτες, παρά τις εκκλήσεις σε όλη την Ευρώπη αλλά και από την Τουρκία να ασκηθεί πίεση στην τουρκική κυβέρνηση για θέματα όπως η ελευθερία του Τύπου.

Η ΕΕ προ ημερών επέκρινε την «σοβαρή οπισθοδρόμηση» σε ό,τι αφορά την ελευθερία του Τύπου στην Τουρκία χαρακτηρίζοντας «ανησυχητική» τη δίωξη δύο Τούρκων δημοσιογράφων που κατηγορούνται για «τρομοκρατία» και «κατασκοπεία» και φυλακίστηκαν ενόψει της δίκης τους εξαιτίας των αποκαλύψεων που έκαναν για τις παραδόσεις όπλων που φέρονται να είχαν κάνει οι τουρκικές μυστικές υπηρεσίες σε ισλαμιστές στη Συρία.

Σημειώνεται ότι ο Αυστριακός ομοσπονδιακός καγκελάριος, Βέρνερ Φάιμαν, έχει υπογραμμίσει πως για την αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης, θα πρέπει να υπάρξει στενότερη συνεργασία της ΕΕ με την Τουρκία.

Κατά την άποψη του κ. Φάιμαν, πρέπει να διατεθούν οικονομικοί πόροι ώστε να μπορεί να παρασχεθεί αξιοπρεπής μέριμνα στους ανθρώπους που έχουν καταφύγει στη Τουρκία, και να μην χρειάζεται αυτοί να συνεχίσουν τη φυγή τους προς την Ευρώπη. Σε αντιστάθμισμα, η ΕΕ θα πρέπει να υποστηρίξει την μετεγκατάσταση από την Τουρκία ενός συγκεκριμένου αριθμού προσφύγων.

Ο ίδιος, σε συνέντευξή του στην Kurier, δήλωσε πως πιστεύει ότι ΕΕ και Τουρκία θα τα βρούν "κάπου στη μέση", σημειώνοντας πως τάσσεται υπέρ μιας "προνομιακής" σχέσης με την Τουρκία, καθώς για να ενταχθεί η χώρα στην ΕΕ θα πρέπει να γίνει δημοψήφισμα στην Αυστρία και το πιθανότερο είναι το αποτέλεσμά του να είναι αρνητικό.