Με το βλέμμα στο παρελθόν, οι αλλαγές στα δημόσια έργα

Από τις απόψεις που κατατέθηκαν στη δημόσια διαβούλευση του πρώτου τμήματος του σχεδίου νόμου για τις δημόσιες συμβάσεις προκύπτει, σύμφωνα με στελέχη της αγοράς, πως ο υπουργός Υποδομών Χρήστος Σπίρτζης (πρώην πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας - ΤΕΕ) επιχειρεί το ακατόρθωτο: Να συμπεριλάβει μεταβολές στο θεσμικό πλαίσιο των δημοσίων έργων, χωρίς καμία αλλαγή στο σημερινό πλαίσιο με τα μητρώα μελετητών και εργοληπτών!

Η διατήρηση των μητρώων μελετητών και εργοληπτών ως έχουν δεν θεωρείται προσαρμογή στις κοινοτικές οδηγίες 2014/24/ΕΕ και 2014/25/ΕΕ, «ακόμη και αν υποστηριχθεί ότι το σχέδιο νόμου εξυπηρετεί τις δημόσιες συμβάσεις με όρια προϋπολογισμού κατώτερα αυτών που θεσπίζονται με τις οδηγίες. Οι γενικές αρχές των οδηγιών πρέπει να ισχύουν ανεξαρτήτως της εκτιμώμενης αξίας τους». Όπως, μάλιστα, φοβάται η διοίκηση του Πανελληνίου Συνδέσμου Επιχειρήσεων Προστασίας Περιβάλλοντος (ΠΑΣΕΠΠΕ) και αναφέρει στη διαβούλευση, ενδεχομένως επιχειρείται η επέκταση των μητρώων και στα ιδιωτικά έργα, αφού στο σχέδιο νόμου αναφέρονται τόσο «Δημόσιες συμβάσεις» όσο και «Συμβάσεις».

Επαναφέρονται, επίσης, και οι τάξεις πτυχίων για εργολάβους και μελετητές οι οποίες έχουν καταργηθεί με το νόμο 4281 του 2014, μετά από παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «κατόπιν της καταγγελίας με αρ. 2011/4083, με την οποία διαπιστώθηκε ότι η δομή του Μητρώου Εργοληπτών δεν αντιμετωπίζει τους οικονομικούς φορείς με διαφάνεια και δημιουργεί τεχνητούς περιορισμούς στον ανταγωνισμό».

Η διοίκηση του ΠΑΣΕΠΠΕ υποστηρίζει, επίσης, ότι «διατηρούνται οι ονοματολογίες υπηρεσιών μηχανικού και έργων των Μητρώων Μελετητών και Εργοληπτών, ενώ οι Οδηγίες 2014/24/ΕΕ και 2014/25/ΕΕ επιβάλλουν ονοματολογίες σύμφωνα και μόνον με το Κοινό Λεξιλόγιο CPV των παραρτημάτων τους».

Τι είναι το CPV; Οι κοινοτικοί κανονισμοί καθιερώνουν ενιαίο σύστημα ταξινόμησης, το κοινό λεξιλόγιο για τις δημόσιες συμβάσεις («common procurement vocabulary», CPV). Αυτή η ταξινόμηση αποσκοπεί στην κάλυψη όλων των αναγκών σε προμήθειες, έργα και υπηρεσίες. Τυποποιώντας τις αναφορές που χρησιμοποιούνται από τις αναθέτουσες αρχές για την περιγραφή του αντικειμένου των συμβάσεών τους, το CPV βελτιώνει τη διαφάνεια των δημόσιων συμβάσεων που υπόκεινται στις κοινοτικές οδηγίες. Το CPV αποδίδει σε κάθε αριθμητικό κωδικό μια περιγραφή αντικειμένου σύμβασης, για την οποία υπάρχει έκδοση σε κάθε επίσημη γλώσσα της ΕΕ.

Μάλιστα, για να μην υπάρξουν αλλαγές στο ποια επαγγελματικά δικαιώματα έχει ένας μηχανικός που είναι εγγεγραμμένος σε κάποια από τις κατηγορίες του ελληνικού μητρώου, το υπουργείο Υποδομών πρόσθεσε ολόκληρο παράρτημα στο σχέδιο νόμου (το XV), με το οποίο «επιχειρείται αντιστοίχιση της ελληνικής ονοματολογίας κατηγοριών μελετών με το Κοινό Λεξιλόγιο CPV, αφενός μεν αποτελεί ανεπίτρεπτη παρέμβαση στον Κανονισμό, που συγκρούεται με τις γενικές αρχές της Οδηγίας, αφετέρου αναδεικνύει την επιμονή των συντακτών του σχεδίου νόμου να διατηρήσουν τα υφιστάμενα συντεχνιακά κριτήρια για την εγγραφή των διαφόρων ειδικοτήτων μηχανικών στα Μητρώα».

Τόσο ο ΠΑΣΕΠΠΕ, όσο και άλλοι παράγοντες της αγοράς κατασκευών υποστηρίζουν πως «η δομή των Μητρώων πέραν από αποκλεισμούς στη φάση επιλογής οικονομικών φορέων στη βάση τυπικών προσόντων, αποστερεί τις αναθέτουσες αρχές από τη δυνατότητα αξιολόγησης των ουσιαστικών επαγγελματικών προσόντων των στελεχών των οικονομικών φορέων στη φάση ανάθεσης των συμβάσεων».

Για παράδειγμα, επισημαίνεται πως «Μητρώα μηχανικών-φυσικών προσώπων πρέπει να είναι ανοικτά στις διάφορες ειδικότητες μηχανικών που θα επιλέγουν ελεύθερα την επαγγελματική τους δραστηριότητα που περιλαμβάνεται στο Κοινό Λεξιλόγιο CPV και αντιστοιχίζεται με τον επαγγελματικό τους τίτλο σύμφωνα με τον Διεθνή Κώδικα Επαγγελμάτων (ISCO-2008). Με βάση το σχέδιο νόμου, διατηρούνται οι σημερινές κατηγορίες μητρώων ενώ απουσιάζει από αυτές πλήθος ειδικοτήτων, μόνο και μόνο για να εξυπηρετηθούν καθαρά συντεχνιακά συμφέροντα».