Αδειοδότηση επιχειρήσεων: Αυτό είναι το χρονοδιάγραμμα απλοποίησης

Δύο χρόνια μετά την ψήφιση του νόμου για την απλοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης των επιχειρήσεων, η ελληνική πολιτεία συνεχίζει την προσπάθεια της απλοποίησης. Αγώνας τιτάνιος, αν αναλογιστεί κανείς πως αυτά τα τελευταία δύο χρόνια πολύ λίγα έγιναν και πολύτιμος χρόνος χάθηκε, αφού υπουργικές αποφάσεις, προεδρικά διατάγματα και δευτερογενής νομοθεσία δεν εκδόθηκαν ούτε ψηφίσθηκαν, αν και προβλεπόταν αρχικά ήδη από το 2012.

Για να καλυφθεί το χαμένο έδαφος χρειάσθηκε ένα ακόμη Μνημόνιο, πιο στενή συνεργασία με την Παγκόσμια Τράπεζα -λήγει το 2018- και η εκπόνηση χρονοδιαγράμματος προκειμένου σε πρώτη φάση τον Ιούνιο του 2016 να είναι έτοιμες οι νομοθετικές παρεμβάσεις για την απλοποίηση του αδειοδοτικού καθεστώτος για τις δραστηριότητες της βιομηχανίας τροφίμων, των καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος και των τουριστικών καταλυμάτων και σε δεύτερη φάση, τον Μάρτιο του 2017, να είναι έτοιμες οι παρεμβάσεις για τις εξορυκτικές δραστηριότητες.

Αυτό το χρονοδιάγραμμα, τα κακώς κείμενα της υπάρχουσας κατάστασης αλλά και το τι ισχύει στο εξωτερικό, παρουσίασε χθες στο ΚΥΣΟΙΠ η υφυπουργός Οικονομίας, αρμόδια για θέματα βιομηχανίας, Θεοδώρα Τζάκρη.

Με βάση τα όσα είπε η υφυπουργός, τον Ιούνιο αναμένεται να παραδοθούν προς νομοθέτηση οι νομικές διατάξεις που περιλαμβάνουν τις προτεινόμενες αλλαγές στο αδειοδοτικό καθεστώς των τριών πρώτων επιχειρηματικών κλάδων, δηλαδή της βιομηχανίας τροφίμων, των καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος και των τουριστικών καταλυμάτων, που παράγουν γύρω στο 25% του ΑΕΠ της χώρας, ενώ για τις εξορυκτικές δραστηριότητες, οι νομοθετικές παρεμβάσεις θα είναι έτοιμες σε έναν χρόνο από σήμερα.

Το ενδιαφέρον πάντως στοιχείο που προκύπτει από τη μέχρι στιγμής επεξεργασία που έχει γίνει για το τι ισχύει σήμερα, είναι πως το αδειοδοτικό σύστημα της χώρας χαρακτηρίζεται από υπερρύθμιση δραστηριοτήτων, μεγάλη διασπορά εμπλεκόμενων φορέων, μη αξιοποίηση σύγχρονων εργαλείων διοίκησης, όπως η ανάλυση ρίσκου και η αντικατάσταση του εξαντλητικού και συχνά αναποτελεσματικού προληπτικού ελέγχου από τον στοχευμένο δειγματοληπτικό έλεγχο εν λειτουργία.

Επίσης, καταγράφεται έλλειψη σε υποστηρικτικά συστήματα πληροφορικής και σημαντικό έλλειμμα αυτοματοποίησης των διαδικασιών. Επίσης, προκύπτει ότι το υπάρχον σύστημα στηρίζεται υπερβολικά σε εκ των προτέρων διαδικασίες αδειοδότησης, ενώ οι εκ των υστέρων έλεγχοι περιορίζονται σε ελέγχους παραπόνων χωρίς συγκεκριμένη στόχευση και πλάνο για το πραγματικό ρίσκο που έχει η δραστηριότητα για το δημόσιο συμφέρον.

Τι προβλήματα έχουν εντοπιστεί και χρήζουν απλοποίησης:

1. Η περίπτωση των καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος (ΚΥΕ):

Βασικά σημεία της υφιστάμενης διαδικασίας που εντοπίστηκαν να χρήζουν διερεύνησης και απλοποίησης είναι:

α) η περαιτέρω αποσαφήνιση της διαδικασίας προέγκρισης (εμπλοκή χρήσεων γης, πολεοδομίας αρχαιολογικής υπηρεσίας, αποφάσεων δημοτικών συμβουλίων κ.λπ.) με στόχο την απάλειψή της ως ξεχωριστής πράξης της διοίκησης, β) η δυνατότητα ένταξης στη διαδικασία της γνωστοποίησης του μεγαλύτερου συνόλου των δραστηριοτήτων των Κ.Υ.Ε. και επανεξέταση των απαιτούμενων δικαιολογητικών.

Με βάση την ενωσιακή νομοθεσία και πρακτική, το 90% των σχετικών δραστηριοτήτων ακολουθεί τη διαδικασία της απλής γνωστοποίησης της έναρξης λειτουργίας ενώ στη χώρα μας, κατ' εφαρμογή της ιδίας νομοθεσίας, οδηγείται το 90% σε πολύπλοκη διαδικασία αδειοδότησης.

2. Η περίπτωση των μεταποιητικών δραστηριοτήτων τροφίμων και ποτών

Τα ζητήματα που εντοπίστηκαν ήδη από την καταγραφή έχουν να κάνουν κυρίως με το ότι στην ελληνική νομοθεσία οι απαιτήσεις που υφίστανται για την αδειοδότηση των επιχειρήσεων τροφίμων δεν απαιτούνται ούτε από ενωσιακή νομοθεσία ούτε συνάδουν με τις καλές πρακτικές άλλων χωρών. Διαφαίνεται λοιπόν πως προβλέπονται περισσότερες απαιτήσεις-προδιαγραφές και έλεγχοι, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το ότι ενώ στην ενωσιακή νομοθεσία προβλέπεται έγκριση με επιτόπιο έλεγχο πριν από τη λειτουργία της μονάδας μόνο για τα ζωικά προϊόντα, στην ελληνική νομοθεσία προβλέπεται σχετική απαίτηση για το σύνολο των τροφίμων.

Συνολικά το σημαντικό εύρημα είναι ότι στην Ελλάδα, για την αδειοδότηση των περισσότερων βιομηχανικών δραστηριοτήτων, χρειάζονται τα υπερδιπλάσια έγγραφα και διαδικασίες απ' ό,τι χρειάζονται άλλες χώρες, χωρίς αυτές οι επιπλέον απαιτήσεις να προσθέτουν στην ποιότητα και ασφάλεια των παραγόμενων προϊόντων, ενώ επιβαρύνουν τη διοίκηση και αποθαρρύνουν ενδιαφερόμενους επενδυτές.

3. Η περίπτωση των τουριστικών καταλυμάτων

Η αδειοδότηση των τουριστικών καταλυμάτων διέπεται από τον πρόσφατο νόμο Ν.4276/2014. Ωστόσο διαπιστώθηκε πως υπάρχουν περιθώρια γι' ακόμα μεγαλύτερη απλούστευση στα αναγκαία δικαιολογητικά για την έκδοση του Ειδικού Σήματος Λειτουργίας (δηλ. της άδειας λειτουργίας). Ενδεικτικά αναφέρεται ότι με τον νόμο απαιτείται η προσκόμιση και της οικοδομικής άδειας και ξεχωριστά των αρχιτεκτονικών σχεδίων, που ωστόσο περιλαμβάνονται στην άδεια.

Επίσης, για το απαιτούμενο από τις υπηρεσίες τουρισμού πιστοποιητικό Πυρασφάλειας, η Πυροσβεστική Υπηρεσία, με βάση τη δική της ανάλυση ρίσκου, κάνει δεκτό το πιστοποιητικό να απαιτείται για μονάδες άνω των 50 κλινών με αναθεώρηση ανά 5 χρόνια (αντί των 20 που ισχύει μέχρι σήμερα). Αυτό σημαίνει ότι μεγάλος αριθμός ξενοδοχείων και όλα τα μη κύρια τουριστικά καταλύματα θα απαλλαγούν από την εν λόγω υποχρέωση-διατύπωση.

Τέλος, εκτιμάται πως τα ξενοδοχειακά καταλύματα έχουν να ωφεληθούν από την προτεινόμενη απλούστευση-απαλλαγή από άδειες των καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος -καφέ, εστιατόρια, μπαρ- που λειτουργούν στις εγκαταστάσεις τους.