Αποκλιμάκωση των λουκέτων «βλέπει» το ΙΝΕΜΥ

Ωστόσο, η ανάλυση των δεδομένων της καταγραφής υποδεικνύει τη διαφοροποίηση του φαινομένου των λουκέτων ανάλογα με τα κοινωνικοοικονομικά χαρακτηριστικά των υπό μελέτη περιοχών.

Σχολιάζοντας τα αποτελέσματα της έρευνας του ΙΝΕΜΥ, ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ κ. Βασίλης Κορκίδης δήλωσε: «...Η γεωγραφική συρρίκνωση των εμπορικών αγορών, η συγκέντρωση του λιανεμπορίου στο κέντρο και ο περιορισμός των καταστημάτων σε παραδοσιακούς εμπορικούς δρόμους, έχει ως αποτέλεσμα την αποκλιμάκωση και την υπαρκτή πτώση των λουκέτων στα κέντρα των πόλεων, αλλά ταυτόχρονα και τη δημιουργία "ζωνών ερημοποίησης" στις περιφερειακές και συνοικιακές αγορές».

Ωστόσο, ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ επισημαίνει ότι η οικονομία δεν αντέχει την επανάληψη του 2015 αλλά και η αγορά δεν αντέχει νέα φορολογικά μέτρα. «Με τα νέα μέτρα ύψους 5,5 δισ. δεν μπορεί να υπάρχουν κερδισμένοι, παρά μόνο χαμένοι. Φοβόμαστε, λοιπόν, ότι όλα αυτά τα χρήματα που θα λείψουν από την αγορά, δημιουργούν εκ νέου τον κίνδυνο να δούμε περισσότερα λουκέτα σε ελληνικές επιχειρήσεις. Η "επιδημία των λουκέτων" που κλόνισε το ελληνικό εμπόριο μπορεί να έχει περιοριστεί, αλλά σίγουρα δεν έχει απομακρυνθεί...».

Αθήνα και Πειραιάς

Ειδικότερα, όπως προκύπτει από την έρευνα, η αναλογία των κλειστών επαγγελματικών στεγών στην εμπορική αγορά της Αθήνας μετά την κορύφωση που σημείωσε το Σεπτέμβριο του 2013 στο 32,3%, παρουσίασε πτωτική τάση.

Στην τωρινή καταγραφή, όχι μόνο επιβεβαιώνεται η οριακή αποκλιμάκωση που σημειώθηκε στην προηγούμενη καταγραφή (26,4% το Σεπτέμβριο 2015) αλλά φαίνεται ότι καταγράφεται μια περαιτέρω πτωτική τάση, καθώς η αναλογία των κλειστών φτάνει σήμερα το 25,9%.

Σε αντίθεση με την Αθήνα, στην εμπορική αγορά του Πειραιά η αύξηση των λουκέτων συνεχίστηκε μέχρι και τον Σεπτέμβριο του 2014, όπου σημείωσε το οριακό ποσοστό του 34,9%. Στην καταγραφή του Μαρτίου 2015, ένα χρόνο πριν, στον Πειραιά εμφανίζεται σχετική υποχώρηση του ποσοστού των κλειστών επιχειρήσεων μεγαλύτερη από 1 ποσοστιαία μονάδα, στο 33,5%, η οποία φαίνεται να επιβεβαιώνεται από τις δυο τελευταίες καταγραφές, καθώς το ποσοστό των κλειστών κυμαίνεται περίπου στα ίδια επίπεδα και στην τωρινή καταγραφή φτάνει το 33,7%, γεγονός που σηματοδοτεί τη σταθεροποίηση του.

Σαν γενικό συμπέρασμα, για την περιοχή της Αθήνας, όσον αφορά στο φαινόμενο των «λουκέτων» μπορούμε να αναφέρουμε ότι ύστερα από τη σταθεροποίηση που σημειώνει από τον Σεπτέμβριο του 2014, στην τωρινή καταγραφή παρουσιάζει μια «υπαρκτή» πτωτική τάση. Δηλαδή, η μεγάλη ύφεση που κλόνισε τον επιχειρηματικό κόσμο της πρωτεύουσας μπορεί να είχε ως αποτέλεσμα να βάλουν «λουκέτο» πολλές επιχειρήσεις, αλλά πλέον τα «λουκέτα» φαίνεται όχι μόνο να σταθεροποιούνται αλλά η τωρινή καταγραφή αφήνει ορισμένα περιθώρια αισιοδοξίας.

Για την Αθήνα έχουν οριστεί 4 ζώνες εκ των οποίων η καθεμία έχει διαφορετική «αντοχή» απέναντι στο φαινόμενο των λουκέτων. Το «εμπορικό τρίγωνο», συγκριτικά με τις υπόλοιπες εμπορικές ζώνες, παρουσιάζει το μικρότερο ποσοστό κλειστών επιχειρήσεων, με το 21,2% να είναι ανενεργές, έπειτα ακολουθεί το «Κολωνάκι» με 24,9%, και οι δύο ζώνες συγκεντρώνουν μικρότερη αναλογία «λουκέτων» από το συνολικό ποσοστό κλειστών της περιοχής. Σε χειρότερη θέση φαίνεται να βρίσκεται η ζώνη των Εξαρχείων, με 35,1% κλειστά και η ζώνη κεντρικών οδικών αρτηριών (Σταδίου, Πανεπιστημίου και Ακαδημίας) με 33,3%.

Ομοίως με την Αθήνα, έτσι και στον Πειραιά έχουν οριστεί εμπορικές ζώνες για την περιοχή. Για τον Πειραιά ήδη από τις προηγούμενες καταγραφές, έχουμε οδηγηθεί στο συμπέρασμα ότι το εμπορικό κέντρο συρρικνώνεται γεωγραφικά και περιορίζεται στην ονομαζόμενη ζώνη «κέντρο Πειραιά», όπου εκεί παρατηρείται πολύ υψηλή συγκέντρωση επιχειρηματικής δραστηριότητας.

Η διαφοροποίηση αυτή είναι αξιοσημείωτη σε κάθε καταγραφή και δείχνει ότι το έντονο φαινόμενο των κλειστών επιχειρήσεων δεν πλήττει με την ίδια σφοδρότητα το «κέντρο του Πειραιά» σε σύγκριση με τις άλλες δύο περιοχές-ζώνες (Λιμάνι και Τερψιθέα), οι οποίες σημειώνουν ποσοστό κλειστών στο επίπεδο του οριακού ποσοστού του 40%, συνθέτοντας ζώνες με εικόνα «ερημοποίησης». Το ότι στη ζώνη «Κέντρο Πειραιά» συγκεντρώνεται η πλειονότητα της επιχειρηματικής δραστηριότητας αποτελεί το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της ζώνης αυτής έναντι των άλλων δύο, το οποίο είναι ένας κύριος παράγοντας που περιορίζει αρκετά το ποσοστό των λουκέτων (28%).

Κεντρικές εμπορικές αγορές της περιφέρειας

Θεσσαλονίκη - Πάτρα

Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ, η αναλογία των κλειστών επαγγελματικών στεγών στην εμπορική αγορά της Θεσσαλονίκης, μετά την κορύφωση που σημείωσε τον Σεπτέμβριο του 2013, παρουσίασε πτωτική τάση το επόμενο εξάμηνο και μετέπειτα σταθεροποίηση, περίπου στο 26% έως και ένα χρόνο πριν (Μάρτιος 2015).

Στις δυο τελευταίες καταγραφές φαίνεται ότι η αναλογία των στεγών που παραμένουν μη αξιοποιήσιμες παρουσιάζει μια μικρή ανοδική τάση, προσεγγίζοντας το 27%.

Στις προηγούμενες δυο καταγραφές η αναλογία κλειστών κυμαίνεται περίπου στο 23,5%, ενώ στην τωρινή καταγραφή φαίνεται να υπάρχει μια τάσης αποκλιμάκωσης, καθώς το ποσοστό των λουκέτων διαμορφώνεται στο 22,4%.

Κεντρικές αγορές της Αττικής

Η ανάλυση των δεδομένων της καταγραφής υποδεικνύει τη διαφοροποίηση του φαινομένου των λουκέτων ανάλογα με τα κοινωνικοοικονομικά χαρακτηριστικά των υπό μελέτη περιοχών στην Αττική.

Ειδικότερα, η εμπορική αγορά της Καλλιθέας εμφανίζει την υψηλότερη αναλογία κλειστών σε σύγκριση με τις υπόλοιπες 6 αγορές της Αττικής, έχοντας υπερβεί αρκετά το επικίνδυνο όριο του 40%.

Δεύτερη υψηλότερη αναλογία κλειστών επαγγελματικών στεγών διαπιστώνεται στην εμπορική αγορά του Περιστερίου.

Το γενικό ποσοστό κλειστών παραμένει στο επίπεδο του 30%, ενώ στη Β' ζώνη του Περιστερίου (Άγιος Ιερόθεος) το φαινόμενο των λουκέτων είναι σημαντικά εντονότερο (37,5%), προσεγγίζοντας το οριακό ποσοστό του 40%.

Αντιθέτως, οι περιοχές των βορείων προαστίων στο σύνολό τους διατηρούν σημαντικά χαμηλότερα ποσοστά κλειστών επιχειρήσεων, στο εύρος του 20%. Ωστόσο, το μικρότερο ποσοστό κλειστών σημειώνεται στη Γλυφάδα, μια αγορά με μεσοαστική φυσιογνωμία, που εξυπηρετεί σημαντικό τμήμα των καταναλωτών των νοτίων προαστίων.

Σύμφωνα με το ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ, η εικόνα σε κάθε περιοχή απογραφής δεν είναι ομοιογενής, καθώς υπάρχουν δρόμοι οι οποίοι λόγω των ιδιαίτερων γεωγραφικών και όχι μόνο συνθηκών (π.χ. ύψος ενοικίων κ.λπ.) εμφανίζουν ποσοστά-ρεκόρ ως προς τα κλειστά καταστήματα (βλ. Εξαμηνιαία Δελτία). Η εικόνα αυτή είναι εντονότερη στο κέντρο της Αθήνας και του Πειραιά, στη Θεσσαλονίκη και στην Πάτρα.

Τέλος, αξιοσημείωτο είναι ότι σε επίπεδο Αττικής, όπου συμπεριλαμβάνεται τόσο η Αθήνα και ο Πειραιάς όσο όμως και τα κέντρα 7 σημαντικών εμπορικών Δήμων (Γλυφάδα, Καλλιθέα, Κηφισιά, Μαρούσι, Νέα Ιωνία, Περιστέρι και Χαλάνδρι), τα κλειστά καταστήματα ανέρχονται σε 5.291, που αντιστοιχεί στο 28,63% της συνολικής επιχειρηματικής δραστηριότητας που απογράφεται.

Δείκτης επιβίωσης επιχειρηματικότητας στο εμπορικό κέντρο Αθήνας και Πειραιά

Χρησιμοποιώντας τις τελευταίες έντεκα καταγραφές κατασκευάστηκαν μοντέλα παλινδρόμησης, ώστε να προβλεφθεί η επόμενη τιμή του Δείκτη Επιβίωσης σε κάθε περιοχή, θεωρώντας ως ανεξάρτητη μεταβλητή τον χρόνο, με βήμα ένα εξάμηνο.

Το μοντέλο που κρίθηκε ότι προσαρμόζεται καλύτερα στα δεδομένα τόσο στην περίπτωση της Αθήνας όσο και του Πειραιά είναι το πολυωνυμικό τρίτου βαθμού και παρουσιάζονται στα γραφήματα με μαύρη γραμμή, καθώς και οι αντίστοιχες εξισώσεις των μοντέλων.

Βάσει του πολυωνυμικού μοντέλου, την επόμενη χρονική στιγμή, δηλαδή τον Σεπτέμβρη του 2016, υπολογίστηκε ότι ο Δείκτης Επιβίωσης θα πάρει την τιμή 0,757 για την Αθήνα και 0,696 για τον Πειραιά.

Με βάση και την ανάλυση του Δείκτη Επιβίωσης Επιχειρηματικότητας εξάγεται το γενικό συμπέρασμα ότι στον Πειραιά, η τάση αποκλιμάκωσης του φαινομένου των λουκέτων παρουσιάζει χρονική υστέρηση σε σύγκριση με την Αθήνα, καθώς μόνο στην καταγραφή ένα χρόνο πριν (Μάρτιος 2015) διαπιστώνεται μικρή μείωση των λουκέτων, η οποία στις δυο τελευταίες καταγραφές φαίνεται να συντηρείται.

Νέα έρευνα πεδίου: Η περίπτωση της Αλεξανδρούπολης

Η έρευνα καταγραφής προβλέπεται να επεκταθεί και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας, με βάση κριτήρια που προκύπτουν από το ολοκληρωμένο έργο της Γεωβάσης. Μέχρι σήμερα... γνωρίζουμε ότι η Αλεξανδρούπολη είναι ο σημαντικότερος εμπορικά Δήμος της Περιφέρειας, ο οποίος περιλαμβάνει τους οικιστικούς πόλους της Αλεξανδρούπολης και των Φερών. Συγκεντρώνει το 12,39% της συνολικής ενεργής εμπορικής δραστηριότητας, ποσοστό που αντιστοιχεί σε 1.010 εμπορικές επιχειρήσεις.

Στον πίνακα που ακολουθεί, παρουσιάζεται η κλαδική διάρθρωση του Δήμου, το ποσοστό που καταλαμβάνει η κάθε κατηγορία λιανικού εμπορίου, καθώς και ο βαθμός ενδοπεριφερειακής εξειδίκευσης. Σε επίπεδο κλαδικής διάρθρωσης ο Δήμος Αλεξανδρούπολης φαίνεται να εμφανίζει:

• Υψηλή λειτουργική ενδοπεριφερειακή εξειδίκευση στο λιανικό εμπόριο κοσμημάτων (LQ=1,46), συγκεντρώνοντας 33 επιχειρήσεις, αριθμός που αντιστoιχεί στο 18,03% της συνολικής ομοειδούς επιχειρηματικότητας στην Περιφέρεια.

• Υψηλή λειτουργική ενδοπεριφερειακή εξειδίκευση στο λιανικό εμπόριο ειδών οικιακού εξοπλισμού (LQ=1,30), συγκεντρώνοντας 112 επιχειρήσεις, αριθμός που αντιστοιχεί στο 16,14% της συνολικής ομοειδούς επιχειρηματικότητας στην Περιφέρεια.

• Σχετικά υψηλή λειτουργική ενδοπεριφερειακή εξειδίκευση στο λιανικό εμπόριο ειδών ένδυσης, υπόδησης και αθλητικού εξοπλισμού (LQ=1,20), συγκεντρώνοντας 189 επιχειρήσεις, αριθμός που αντιστοιχεί στο 14,92% της συνολικής ομοειδούς επιχειρηματικότητας στην Περιφέρεια.