Τράπεζες: Επιχείρηση «φέρτε τα λεφτά σας πίσω»

Το θετικό κλίμα που έχει δημιουργηθεί λόγω της διαφαινόμενης θετικής αξιολόγησης και της αναμενόμενης επαναφοράς του waiver θα προσπαθήσουν να εκμεταλλευθούν οικονομικοί και τραπεζικοί παράγοντες της χώρας, προκειμένου να επιστρέψουν τα λεφτά των Ελλήνων στα γκισέ των τραπεζών.

Η πρόταση των Ευρωπαίων για σαφή διαχωρισμό του «παλαιού» χρήματος από το «νέο» αποτελεί μια ενδεικτική κίνηση προς τη συγκεκριμένη κατεύθυνση, ωστόσο -όπως συνέβη και στην Κύπρο- είχε αποτελέσματα σε βάθος χρόνου και αφού κατά την περίοδο αυτή υπήρξε σταθερό πολιτικό και οικονομικό κλίμα.

«Η Ελλάδα ξεκίνησε πέρυσι το καλοκαίρι μια προσπάθεια σταδιακής ανάκτησης της χαμένης της εμπιστοσύνης και από τότε προχώρησε σε δύο σημαντικά βήματα: Στην ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και στην πρώτη θετική αξιολόγηση από τους δανειστές της. Υπάρχουν βέβαια πολλά προβλήματα ακόμη, ωστόσο η κυβέρνηση διαθέτει πλέον τον χρόνο να τα αντιμετωπίσει καθώς δεν υπάρχει μπροστά μας οποιαδήποτε προγραμματισμένη εκλογή (βουλευτών, ευρωβουλευτών, προέδρου της Δημοκρατίας) για περισσότερο από δύο χρόνια. Τα ευρωπαϊκά κράτη και η ΕΚΤ έχουν δείξει πως μας θέλουν στην Ευρωζώνη, ωστόσο χρειάζεται δουλειά, υπομονή, επιμονή και ωριμότητα από την πλευρά της ελληνικής πολιτικής σκηνής. Άλλωστε το κλίμα εμπιστοσύνης εύκολα χαλάει, αλλά δύσκολα δημιουργείται», υποστηρίζει γνωστός χρηματιστηριακός παράγοντας.

«Το πρόγραμμα μετά και την τελευταία φορολογική επιδρομή δεν βγαίνει και χρειάζεται αναμφίβολα να επικρατήσει κλίμα σταθερότητας, έτσι ώστε να προσελκυσθούν επενδύσεις», σημειώνει ο πρόεδρος του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών Γιάννης Χατζηθεοδοσίου, συμπληρώνοντας πως «λεφτά για επενδύσεις υπάρχουν. Είναι τα περίπου 160 δισ. ευρώ των Ελλήνων που έχουν φύγει στο εξωτερικό και τα μερικά δεκάδες δισ. που είναι κρυμμένα στα στρώματα».

Στο ίδιο μήκος κύματος, χρηματιστηριακός παράγοντας υποστηρίζει πως αν τα πράγματα «ησυχάσουν» μέσα στο καλοκαίρι, τότε ενδεχομένως κατά τους τελευταίους μήνες του έτους να δούμε και τα πρώτα εταιρικά ομόλογα που θα εκδίδονται μέσω του ΧΑ. Τέτοιες εκδόσεις θα μπορούσαν να αποτελέσουν ένα πρώτης τάξεως λόγο για επαναπατρισμό κεφαλαίων που έφυγαν στο εξωτερικό, όπως άλλωστε είχε γίνει και το 2014 με τις ομολογιακές εκδόσεις μεγάλων εταιρειών. Θα πρόκειται για καλές μικρομεσαίες ελληνικές επιχειρήσεις που θα προσφέρουν επιτόκια 5%-7%, «κλειδωμένα» για χρόνια, όταν στο εξωτερικό οι αποδόσεις των τίτλων σταθερού εισοδήματος είναι αρνητικές.

Ωστόσο, όλοι παραδέχονται πως τα λεφτά δεν πρόκειται να επιστρέψουν στις τράπεζες από τη μια μέρα στην άλλη (οι μέχρι τώρα εκτιμήσεις μιλούν για μονοψήφιο αριθμό δισ. ευρώ, ακόμη και αν η εξέλιξη των πραγμάτων είναι θετική).

Χαρακτηριστική είναι η στάση πολλών ισχυρών επιχειρήσεων που επιλέγουν να δανείζονται από τις ελληνικές τράπεζες και παράλληλα να διατηρούν δεκάδες εκατομμύρια η καθεμία στο εξωτερικό.

«Από αυτή την πολιτική μας, θυσιάσαμε περίπου το 30% των κερδών μας, αλλά δεν μπορούμε να ρισκάρουμε το μέλλον της εταιρείας μας σε περίπτωση που έχουμε μια δυσμενή εξέλιξη στην Ελλάδα. Το ίδιο θα κάνουμε και φέτος το καλοκαίρι, καθώς θα αναχρηματοδοτήσουμε κάποια παλαιότερα δάνεια που λήγουν», δήλωσε στο Euro2day.gr πρόεδρος εισηγμένης εμπορικής εταιρείας.

Όταν μάλιστα τον ρωτήσαμε για το αν οι ελληνικές τράπεζες αποδέχονται αυτή την κατάσταση, μας απάντησε: «Φυσικά και την αποδέχονται. Και συνεχίζουν να επιδιώκουν να μας δανείζουν, αν και ξέρουν πως έχουμε τα χρήματά μας στο εξωτερικό, γιατί απλά σε εμάς τα κεφάλαιά τους είναι εξασφαλισμένα. Όποιοι ισχυρίζονται ότι οι τράπεζες δεν δίνουν δάνεια, δεν έχουν δίκιο. Απλά, στις μέρες μας είναι πολύ λίγες οι εταιρείες που πληρούν τα κριτήρια των τραπεζών».

Ανάλογη στάση με τις ισχυρές επιχειρήσεις κρατούν και οι περισσότερες ασφαλιστικές εταιρείες που συνεχίζουν να διατηρούν το μεγαλύτερο ποσοστό των αποθεματικών τους σε τίτλους του εξωτερικού και μάλιστα συνήθως... από τη Γερμανία και πάνω.

«Δυστυχώς, δανείζουμε τη Μέρκελ με μηδενικά επιτόκια», δηλώνει οικονομικός διευθυντής υγιούς ελληνικής ασφαλιστικής εταιρείας, σύμφωνα με τον οποίο, «αν η Ελλάδα βγει από το ευρώ, εμείς θα κερδίσουμε πρόσκαιρα πολλά λεφτά από υπεραξίες, αλλά στη συνέχεια τι νόημα θα είχε να δραστηριοποιούμαστε σε μια κατεστραμμένη χώρα;».

Πόσο γρήγορα όμως θα μπορούσε να αλλάξει η στάση των ελληνικών επιχειρήσεων και των νοικοκυριών, προκειμένου να επιστρέψουν οι καταθέσεις στα γκισέ των τραπεζών;

Διευθύνων σύμβουλος εισηγμένης βιομηχανικής εταιρείας θυμάται: «Κατά την περίοδο 2012-2014 είχαμε δράσει όπως και πολλές άλλες εταιρείες με τις διοικήσεις των οποίων συζητούσαμε κατά διαστήματα. Προχωρούσαμε σε σταδιακές κινήσεις και οι επιστροφές χρημάτων από το εξωτερικό ή οι εισπράξεις μας από ξένους πελάτες στην Ελλάδα αυξάνονταν όσο βλέπαμε πως η αβεβαιότητα μειωνόταν και η οικονομική ζωή ασχολείτο με την καθημερινότητά της. Αν θυμάμαι καλά, είχαν χρειαστεί πάνω από δώδεκα «ήσυχοι» μήνες προκειμένου να επαναπατρίσουμε το 30% των διαθεσίμων μας».

Επίσης, σημαντικός χρόνος θα απαιτηθεί και για την επιστροφή στο τραπεζικό σύστημα των κεφαλαίων από ιδιώτες. Εγχώριος παράγοντας του τραπεζικού κλάδου υποστηρίζει πως «οι μικροκαταθέτες που έχουν κρύψει τα λεφτά τους στα στρώματα επηρεάζονται από τα δελτία ειδήσεων, αλλά κυρίως από τις προτροπές ανθρώπων που εμπιστεύονται όπως ο λογιστής τους, ή ο συγχωριανός τους, που δηλώνει γνώστης των οικονομικών πραγμάτων της χώρας. Αν λοιπόν περάσουν λίγοι μήνες με ησυχία και χωρίς αρνητική δημοσιότητα, τότε θα αρχίσουν οι πρώτες σημαντικές εισροές, καθώς ας μην ξεχνούμε ότι υπάρχει και το ζήτημα της ασφάλειας. Δείτε πόσο πολύ αυξημένες είναι φέτος οι διαρρήξεις και οι ληστείες.

Αν επίσης όλα πάνε καλά, θα δούμε να επιστρέφουν και κεφάλαια ιδιωτών που έφυγαν στο εξωτερικό κατά το πρώτο εξάμηνο του 2015. Πολλοί Έλληνες το έχουν μετανιώσει, άλλοι γιατί καλούνται να πληρώσουν τσουχτερές προμήθειες και άλλοι γιατί στην περυσινή βιασύνη τους δεν είχαν καταλάβει ακριβώς το πού επένδυαν και έτσι βρέθηκαν τοποθετημένοι σε επενδύσεις αξιοσημείωτου ή και μεγάλου κινδύνου».

Με βάση πάντως τα μέχρι τώρα δεδομένα, οι ελληνικές τράπεζες δεν φαίνονται διατεθειμένες να αυξήσουν τα επιτόκια ως κίνητρο επιστροφής των καταθέσεων: «Τα ελληνικά επιτόκια, αν και χαμηλά, είναι ήδη υψηλότερα από τα ευρωπαϊκά. Πρόκειται για μια κίνηση που δεν θα λειτουργήσει στην πράξη και επίσης οι τράπεζες θέλουν χαμηλά επιτόκια καταθέσεων προκειμένου να καλύψουν μέρος των απωλειών τους από τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Νομίζω ότι θα δούμε ακόμη χαμηλότερες αποδόσεις για τους προθεσμιακούς καταθέτες», αναφέρθηκε χαρακτηριστικά.