Μετά τα μέτρα το... φοροκυνήγι

Τα μέτρα ψηφίστηκαν και η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι έως το 2018 έχει κλείσει ο λογαριασμός των δημοσιονομικών παρεμβάσεων.

Κατά τις δηλώσεις κυβερνητικών στελεχών επομένως, άλλοι φόροι δεν πρόκειται να επιβληθούν (ή να αυξηθούν) μέχρι και το 2018, πέραν των όσων έχουν ήδη ψηφιστεί και θα ενεργοποιούνται σταδιακά.

Οι δεσμεύσεις αυτές ενσωματώνουν υψηλό βαθμό αβεβαιότητας. Ξεκινώντας από τα πιο απλά, η πώληση των κόκκινων δανείων με την εγγύηση του δημοσίου, κατά τις δηλώσεις του υπουργού Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτου, έχει συμφωνηθεί με τους δανειστές να μην ενεργοποιήσει τον «κόφτη», στον βαθμό όπου οι αποκλίσεις επί των δημοσιονομικών στόχων συνδέονται με τον δημοσιονομικό αντίκτυπο της κατάπτωσης εγγυήσεων δανείων. Ακόμα και αν γλιτώσουμε τον κόφτη, την αυτόματη δηλαδή περικοπή μισθών και συντάξεων, η δημοσιονομική τρύπα με κάποιο τρόπο θα πρέπει να κλείσει. Το κεφάλαιο των μέτρων επομένως παραμένει υπ' αυτή την έννοια ανοιχτό.

Περνώντας στο επίπεδο της δημοσιονομικής απόδοσης των όσων ψηφίστηκαν, οι αμφιβολίες για το εάν θα χρειαστούν περαιτέρω μέτρα διευρύνονται. Τον τελευταίο μήνα ψηφίστηκε ένα πακέτο συνολικής δημοσιονομικής απόδοσης 5,4 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 3,6 δισ. ευρώ αφορούν αυξήσεις έμμεσων και άμεσων φόρων, σε μια φορολογική βάση ρηχή, με τη φοροδιαφυγή στα ύψη και τα ληξιπρόθεσμα προς την εφορία να ξεπερνούν το 50% του ΑΕΠ, όταν το ποσοστό είσπραξης φόρων βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση -από περίπου 73% το 2010, σε επίπεδο χαμηλότερο του 50% το 2015. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι ένα στα δύο ευρώ φόρων που θα έπρεπε να εισπραχθεί, μετουσιώνεται απλώς σε ληξιπρόθεσμο χρέος ή φοροδιαφυγή.

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι το στοίχημα για να μη ληφθούν νέα μέτρα παίζεται σε δύο ταμπλό: φοροκυνηγητό για την είσπραξη των φόρων που ήδη προβλέπονται και δυναμική επιστροφή στην ανάπτυξη, η οποία υπό το βάρος των φόρων αμφισβητείται.

Το μεγάλο ποντάρισμα στις εισπράξεις

Στο υπουργείο Οικονομικών, η πολιτική ηγεσία γνωρίζει πολύ καλά ότι εάν ο ελεγκτικός-εισπρακτικός μηχανισμός δεν δώσει τα ρέστα του και τα δημόσια έσοδα χάσουν τον βηματισμό τους, τότε η απειλή νέων μέτρων σύντομα θα επανέλθει στον ορίζοντα. Και γι' αυτό ακριβώς μια σειρά παρεμβάσεων το επόμενο διάστημα θα εστιάσει ακριβώς σε αυτό το ζήτημα.

Ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Τρύφων Αλεξιάδης, τις επόμενες ημέρες, αναμένεται να βρεθεί στην αιχμή του δόρατος της νομοθετικής επικαιρότητας. Σχεδιάζει (εδώ και πολύ καιρό, η αλήθεια είναι, αλλά η καθυστέρηση αποδίδεται στη διαπραγμάτευση για την αξιολόγηση) την κατάθεση δύο νομοσχεδίων στα οποία η κυβέρνηση ποντάρει πολλά για την αύξηση των δημόσιων εσόδων. Το πρώτο νομοσχέδιο αφορά στον περιορισμό του λαθρεμπορίου προϊόντων καπνού και το δεύτερο (ενδέχεται να πάνε πακέτο στη Βουλή) στις διατάξεις για το πλαστικό χρήμα.

Χθες ο Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανιών πρότεινε τη μείωση του ορίου χρήσης μετρητών στις συναλλαγές στα 250 ευρώ, με προοπτική περαιτέρω μείωσης στα 75 ευρώ, ενώ οι συναλλαγές μεταξύ επιτηδευματιών προτείνεται να γίνονται μόνον ηλεκτρονικά, ή να έχουν όριο 50 ευρώ.

Μελέτες που έχουν γίνει από τον ΣΕΒ και άλλους φορείς υπολογίζουν ότι οι ηλεκτρονικές συναλλαγές στην Ελλάδα, σε ορίζοντα διετίας, μπορούν να μειώσουν την έκδοση εικονικών τιμολογίων κατά 60% και να οδηγήσουν σε «άσπρισμα» της παραοικονομίας κατά 10%, να αυξήσουν την εισπραξιμότητα του ΦΠΑ κατά 1 δισ. ευρώ ετησίως (σχεδόν όσο τα έσοδα τα οποία προσδοκούνται από την αύξηση των συντελεστών το τελευταίο εντεκάμηνο) και να μειώσουν το κόστος των προμηθειών για το Δημόσιο κατά 200 εκατ. ευρώ ετησίως. Το κόστος λειτουργίας των επιχειρήσεων μπορεί να μειωθεί ετησίως κατά 1 έως 1,5 δισ. ευρώ μέσω της εφαρμογής της ηλεκτρονικής τιμολόγησης, εκτιμά ο Σύνδεσμος.

Με βάση τις μέχρι σήμερα πληροφορίες, είναι αμφίβολο εάν η κυβέρνηση θα προχωρούσε σε ένα τόσο δραστικό χτύπημα στη φοροδιαφυγή και την παραοικονομία. Ακόμα όμως και το σενάριο της μείωσης των ορίων χρήσης μετρητών στα 500 ευρώ για συναλλαγές φυσικών προσώπων και στα 50 ευρώ μεταξύ επιχειρήσεων το οποίο είναι στο τραπέζι, θα συνιστούσε ένα μεγάλο βήμα.

Καθυστερήσεις σημαίνουν κατασχέσεις

Όσο καθυστερούν τα μέτρα πάταξης της φοροδιαφυγής, τόσο περισσότερο θα βγαίνουν στο προσκήνιο σαρωτικές κατασχέσεις καταθέσεων και περιουσιακών στοιχείων από τη Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων, για να κλείσουν οι τρύπες.

Ήδη, όπως έγραψε προχθές το Euro2day.gr, πενήντα χιλιάδες φορολογούμενοι με ληξιπρόθεσμες οφειλές στην εφορία από 30 έως και 500 ευρώ έχουν αρχίσει να λαμβάνουν ειδοποιητήρια στο ηλεκτρονικό τους ταχυδρομείο ή εγγράφως, με μια υπενθύμιση απλήρωτων φόρων.

Μετά την παρέλευση ενός εύλογου χρονικού διαστήματος 15-30 ημερών, αν ο φορολογούμενος δεν ανταποκριθεί στο κάλεσμα διευθέτησης των εκκρεμοτήτων του, τότε είναι εκτεθειμένος σε κατασχέσεις.

Τα στοιχεία της ΓΓΔΕ (βλέπε πίνακα) δείχνουν ότι σε σύνολο 4.305.153 φορολογουμένων με ληξιπρόθεσμες οφειλές στις αρχές του έτους, περισσότεροι από οκτώ στους δέκα (84,9%) χρωστούν στην εφορία έως 3.000 ευρώ.

Το συνολικό ποσό της οφειλής τους είναι συγκριτικά μικρό. Μόλις 1,8 δισ. ευρώ, σε σύνολο 87 δισ. ευρώ ληξιπρόθεσμων χρεών.

Ένα ακόμα εντυπωσιακό στοιχείο είναι ότι από τα 87 δισ. ευρώ των ληξιπρόθεσμων, μόλις τα 10 δισ. ευρώ θεωρούνται εισπράξιμα. Και επειδή τα μεγάλα χρέη σε περιόδους κρίσης δύσκολα αποπληρώνονται, οι προβολείς της ΓΓΔΕ πέφτουν πλέον και στους «μικρούς».

Πηγές της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων επισημαίνουν ότι οι 50.000 ειδοποιητήρια είναι η πρώτη φουρνιά. Θα ακολουθήσουν και άλλες.

Μαύρη λίστα και κατασχέσεις του... ενός εκατομμυρίου

Το επόμενο βήμα έρχεται με τη δημοσιοποίηση νέας μαύρης λίστας με όσους έχουν ληξιπρόθεσμα χρέη άνω των 150.000 ευρώ. Θα ειδοποιηθούν νωρίτερα με ηλεκτρονικό μήνυμα ότι επίκειται η δημοσιοποίηση του ονόματός τους και υπό τον φόβο της διαπόμπευσης, υπάρχει η ελπίδα ότι θα τακτοποιήσουν τις οφειλές τους. Ίσως όχι. Οπότε και πάλι θα επιστρατευτούν κατασχέσεις.

Ο Γενικός Γραμματέας Δημοσίων Εσόδων Γ. Πιτσιλής έχει δώσει, σύμφωνα με πληροφορίες, εντολή στις εφορίες να «γκαζώσουν» στο μέτωπο των κατασχέσεων. Το ρεκόρ του 2014 όλα δείχνουν ότι θα καταρριφθεί. Πέρυσι τα τμήματα δικαστικού και νομικής υποστήριξης των Δ.Ο.Υ και των Ελεγκτικών Κέντρων προχώρησαν στη λήψη 742.000 μέτρων αναγκαστικής είσπραξης (κατασχέσεις, πλειστηριασμοί, ποινικές διώξεις, υποθήκες κ.λπ.), με σημαντική μείωση έναντι των 1.050.436 του 2014. Αιτία της συρρίκνωσης, η εφαρμογή των capital controls, η οποία συνοδεύτηκε από την πρόβλεψη παγώματος των μέτρων αναγκαστικής είσπραξης έως τα τέλη Οκτωβρίου.

Φέτος, πάμε... χαλαρά για αρκετά πάνω από ένα εκατομμύριο μέτρα αναγκαστικής είσπραξης.