«Λίγη» η Ελλάδα στο επενδυτικό πακέτο Γιούνκερ

Ήταν μία από τις βασικές εξαγγελίες του Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, όταν ανέλαβε την προεδρία: θα ίδρυε ένα Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων (EFSI), με αρχική «μαγιά» χρηματοδότησης δεκαέξι δισεκατομμύρια ευρώ από κοινοτικά προγράμματα συν άλλα έξι δισ. από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ). Με τη μέθοδο της «μόχλευσης», τα χρήματα αυτά θα κινητοποιούσαν ιδιωτικά κεφάλαια συνολικού ύψους 315 δισ. Ένα χρόνο μετά την «πρεμιέρα», οι ευρωβουλευτές κάνουν έναν πρώτο απολογισμό και εμφανίζονται διχασμένοι.

Ο Γερμανός ευρωβουλευτής Μάρκους Φέρμπερ δηλώνει στην Deutsche Welle: «Αν ο πρώτος απολογισμός είναι ενδεικτικός, τότε μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι δεν θα πετύχουμε τον στόχο των 300 δισεκατομμυρίων. Από την αρχή έλεγα ότι για να τον πετύχουμε, θα χρειαζόμαστε μία μόχλευση, έναν πολλαπλασιαστή επί δεκαπέντε ή δεκαέξι του αρχικού κεφαλαίου. Σήμερα ο πολλαπλασιαστής είναι στο οκτώ με εννέα και δεν βλέπω πώς μπορεί να αλλάξει αυτό».

Ο συμπροεδρεύων των Ευρωπαίων Πρασίνων Φίλιπ Λάμπερτς επισημαίνει ότι η πρωτοβουλία Γιούνκερ δεν είναι κακή, πλην όμως «τα σχέδια που χρηματοδοτήθηκαν από το σχέδιο Γιούνκερ θα έβρισκαν χρηματοδότηση ούτως ή άλλως από την ιδιωτική οικονομία. Απλώς παρουσιάστηκε μία καλή ευκαιρία να βρουν χρηματοδότηση από δημόσιους πόρους. Και κάποιοι εκμεταλλεύτηκαν την ευκαιρία». Με άλλα λόγια, επισημαίνει, τα περισσότερα χρήματα πηγαίνουν σε επενδυτικές προτάσεις από τα μεγαλύτερα κράτη-μέλη, που θεωρούνται ούτως ή άλλως κερδοφόρες, ενώ περνούν σε δεύτερη μοίρα οι επενδύσεις στις χώρες της κρίσης. «Για παράδειγμα» λέει ο Βέλγος ευρωβουλευτής, «στη Γερμανία λείπουν οι επενδύσεις, όχι το επενδυτικό δυναμικό. Απλώς υπάρχει μία έμμονη ιδέα με τους ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς και τα μηδενικά ελλείμματα. Όμως στην Ελλάδα ή στην Ισπανία δεν υπάρχουν ούτε επενδύσεις, ούτε επενδυτικό δυναμικό. Εκεί θα έπρεπε να δώσουμε προτεραιότητα».

Το «εμπόδιο» του ΑΑΑ

Πολλοί πιστεύουν ότι η υστέρηση των Νοτιοευρωπαίων οφείλεται και στους κανονισμούς της (απαραίτητης για τη μόχλευση) Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, η οποία χρηματοδοτεί μόνο επενδύσεις που θεωρεί κερδοφόρες, προκειμένου να μη διακινδυνεύσει την αξιολόγησή της με ΑΑΑ στις διεθνείς αγορές. Το συμπέρασμα του Μάρκους Φέρμπερ: «Σήμερα είμαστε αντιμέτωποι με την πραγματικότητα και βλέπουμε ότι η ΕΤΕπ στηρίζει μόνο επενδυτικά σχέδια που θεωρεί αποδοτικά και "ώριμα". Στην ουσία δεν έχουμε παρά μία αναχρηματοδότηση επενδύσεων, οι οποίες παλαιότερα θα έβρισκαν χρηματοδότηση από τα διαρθρωτικά ταμεία ή τα "διευρωπαϊκά δίκτυα". Δηλαδή δεν έχουμε επιπλέον επενδύσεις, απλά στέλνουμε αλλού τον λογαριασμό».

Για τον Φίλιπ Λάμπερτς υπάρχει ένα ακόμη πρόβλημα: ότι η ΕΕ χρηματοδοτεί «λίγο απ' όλα». Θα ήταν προτιμότερο και πιο ωφέλιμο για χώρες όπως η Ελλάδα, υποστηρίζει, να υπάρχει συγκεκριμένη στόχευση, για παράδειγμα στην ενέργεια. «Η περιφέρεια της Ευρώπης έχει το μεγαλύτερο δυναμικό για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ενώ την ίδια στιγμή, το κέντρο της Ευρώπης έχει τη μεγαλύτερη κατανάλωση. Αυτό τι σημαίνει; Ότι αν επενδύαμε στις ανανεώσιμες πηγές, θα είχαμε τη στόχευση που σήμερα λείπει από το πακέτο Γιούνκερ», λέει ο Βέλγος ευρωβουλευτής στην Deutsche Welle.

Προς το παρόν, η Ελλάδα συμμετέχει μόνο με δύο επενδυτικά σχέδια του ιδιωτικού τομέα. Πάντως το υπουργείο Ανάπτυξης υπόσχεται μία «επενδυτική αντεπίθεση» και, τον περασμένο Μάρτιο, πρότεινε για χρηματοδότηση 42 έργα υποδομής, ύψους 5,6 δισ. ευρώ. Στο μέλλον λοιπόν η Ελλάδα και άλλα κράτη-μέλη που έχουν σήμερα μηδαμινή ή ελάχιστη συμμετοχή, θα μπορούσαν να δώσουν πιο δυναμικό παρών στο πακέτο Γιούνκερ.

Κατάινεν: Μου έλεγαν ότι δεν ενδιαφέρονται

Μέχρι τότε όμως, ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν Γιούρι Κατάινεν θα καλείται να δώσει εξηγήσεις στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, όπως έγινε την Τετάρτη. Ο ίδιος, χωρίς να αναφέρει παραδείγματα, επιμένει ότι υπάρχει λόγος για την «αποχή» ορισμένων κρατών-μελών: «Οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι οι τοπικές αρχές και άλλοι αρμόδιοι δεν έχουν προαγάγει τις ευκαιρίες αυτές όπως θα έπρεπε. Εδώ υπάρχουν τεράστιες διαφορές μεταξύ των κρατών-μελών. Ακόμη και κάποιοι υπουργοί μού έλεγαν όταν τους συναντούσα ότι "αφού δεν υπάρχουν περισσότερα χρήματα, τότε δεν μας ενδιαφέρει". Και τους έλεγα: εντάξει, αφού δεν ενδιαφέρεστε, ενημερώστε τουλάχιστον τους ιδιώτες επενδυτές ότι μπορούν να έρθουν σε απευθείας επαφή με την ΕΤΕπ».

Λύνεται τόσο απλά το πρόβλημα; Ο ιδιώτης επενδυτής δεν θα χρειαστεί και την τράπεζά του; Και γι' αυτό υπάρχει λύση, υποστηρίζει ο Γιούρι Κατάινεν, λέγοντας μάλιστα ότι έχει συζητήσει το ζήτημα με τις ελληνικές τράπεζες. «Επισκέφθηκα την Ελλάδα πριν από ένα μήνα και συνάντησα εκπροσώπους των πέντε μεγαλύτερων τραπεζών. Κάναμε μία προσπάθεια να εξηγήσουμε τι μπορούν να κάνουν για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Ήταν η πρώτη φορά που οι ελληνικές τράπεζες μάθαιναν ότι μπορούν να αντλήσουν απευθείας πόρους από το επενδυτικό πακέτο για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις», λέει ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν.

Παρέμβαση Παπαδημούλη

Εν τω μεταξύ, ο Αντιπρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου και Ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Δημήτρης Παπαδημούλης, μιλώντας στην Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου στο Στρασβούργο, ενώπιον του Αντιπροέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Γιούρι Κατάινεν και στο πλαίσιο Συζήτησης σχετικά με την Ενδιάμεση αξιολόγηση του EFSI ('Ταμείου Γιούνκερ'), έκανε την ακόλουθη παρέμβαση:

«Κύριε Κατάινεν, αντί για εφησυχασμό και ικανοποίηση, χρειάζεται τώρα μια αποφασιστική στροφή. Για να υπάρξουν περισσότερες επενδύσεις, το ταμείο Γιούνκερ πρέπει να στραφεί σε όλη την Ευρώπη αλλά κυρίως εκεί που υπάρχει μεγαλύτερη ύφεση και φτώχεια, μεγαλύτερη ανεργία και αποεπένδυση.

Δεν μπορεί στα 64 έργα που έχουν εγκριθεί, να υπάρχει μόνο 1 έργο, και μάλιστα μικρό, από τη χώρα μου. Η Ελλάδα έχει υποφέρει πάρα πολύ τα τελευταία χρόνια από μεγάλη ύφεση και μεγάλη αποεπένδυση. Την ίδια ώρα, χρηματοδοτείτε ακριβούς αυτοκινητόδρομους στην πλούσια Γερμανία, στην πλούσια Ολλανδία -και μάλιστα στις πλουσιότερες περιοχές αυτών των δύο χωρών. Σας ασκούν κριτική ακόμη και ευρωβουλευτές των δύο αυτών χωρών -Ολλανδοί και Γερμανοί- γι' αυτή την αδικία.

Πρέπει λοιπόν να προσανατολιστούν αυτές οι επενδύσεις στις φτωχότερες περιφέρειες, στη Νότια Ευρώπη, την Ανατολική Ευρώπη, στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, να δημιουργήσουμε απασχόληση!

Την επόμενη φορά να έρθετε με λιγότερη αυτοϊκανοποίηση και με περισσότερες αλλαγές προς την κατεύθυνση που σας ζητά η πλειοψηφία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου».

Στη δευτερολογία του, ο Γιούρι Κατάινεν απάντησε στον Δημήτρη Παπαδημούλη, λέγοντας μεταξύ άλλων τα εξής:

«...Για την Ελλάδα, μια ιδέα που προτάθηκε είναι να υπάρξουν πλατφόρμες επενδυτικές για τον τομέα του Τουρισμού. Αυτό, με άλλα λόγια, σημαίνει ότι μια πλατφόρμα θα συλλέγει τέτοιου είδους κονδύλια για τις αναγκαίες δράσεις ώστε να διασφαλιστούν οι δραστηριότητες. Και ο ιδιωτικός τομέας, με τα κονδύλια αυτά, να μπορεί να δράσει. Και το EFSI να δίνει χαμηλά επιτόκια και δυνατότητες διασφάλισης της δράσης.

Έκανα λόγο γι' αυτά τα θέματα με την ελληνική κυβέρνηση και τις ελληνικές αρχές -θέματα ανάπτυξης-, θέλουμε να μπορέσουν να προχωρήσουν στην Ελλάδα και το ίδιο ισχύει φυσικά και για την Κύπρο».