Τουρισμός: Ασκήσεις «σχοινοβασίας» στις Συμπληγάδες του 2017

Αν αποδείχθηκε κάτι με εκκωφαντικό τρόπο φέτος είναι πως ο ελληνικός τουρισμός μπορεί να αποτελεί «μαγαζί γωνία» (όπως πιστεύουν πολλοί) αλλά όχι «τρένο που πάει μόνο του» (όπως πιστεύουν αρκετοί άλλοι)!

Επιβεβαιώθηκε, ταυτόχρονα, πως η ύπαρξη ενός υπουργείου Τουρισμού μπορεί να  αποτελεί αναγκαία αλλά όχι και ικανή (από μόνη της) συνθήκη  για να διασφαλίσει τη θετική πορεία του κρισιμότερου, ίσως, τομέα της ελληνικής οικονομίας σε συνθήκες κρίσης.

Πάνω απ' όλα, ωστόσο, η φετινή εμπειρία επαναφέρει με επιτακτικό τρόπο την ανάγκη ύπαρξης ενός «στρατηγείου» για τον τουρισμό, που θα λαμβάνει άμεσα αποφάσεις για θέματα που επηρεάζουν τον τουρισμό αλλά αποτελούν αρμοδιότητα άλλων υπουργείων.

Η έλλειψη αποτελεσματικού συντονισμού στο υψηλότερο επίπεδο αναδείχθηκε για μια ακόμα φορά φέτος σε περισσότερα από ένα κρίσιμα «μέτωπα»:

- Προσφυγικό: Η καθημερινή διαχείριση του θέματος αποδείχθηκε πως ξεπερνούσε κατά πολύ τις αρμοδιότητες του υπ. Εσωτερικών.

- Νέες βίζες Σέγκεν: Το καθοριστικότερο ζήτημα για την αύξηση της τουριστικής κίνησης από τρίτες χώρες, ιδιαίτερα τη Ρωσία, ήταν αρμοδιότητα του υπ. Εξωτερικών αλλά όχι μόνο. Στις σοβαρές καθυστερήσεις στην ταχεία χορήγηση αδειών εισόδου (βίζα) αποδίδεται σε μεγάλο βαθμό η απογοητευτική αύξηση της κίνησης από τη Ρωσία φέτος.

- Γκρίζα οικονομία: Με αφορμή τη θέσπιση νομοθετικού πλαισίου για τη μίσθωση ιδιωτικών κατοικιών από τουρίστες προέκυψε κυβερνητική δυστοκία. Σε ένα θέμα, μάλιστα, που αφορά στην καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και την άμεση αύξηση των δημοσίων εσόδων και την πάταξη του αθέμιτου ανταγωνισμού στην αγορά καταλυμάτων. Τον πρώτο λόγο στο συγκεκριμένο ζήτημα έχει το υπ. Οικονομκών.

- Η προσέλκυση αεροπορικών εταιρειών από αγορές προτεραιότητας του ελληνικού τουρισμού αποτελεί αρμοδιότητα του υπ. Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων. Πόσο αποτελεσματικά γίνεται αυτό αποτυπώθηκε με αφορμή το αίτημα αεροπορικής εταιρείας της Ταϊβάν να πετάξει απευθείας στην Αθήνα. Η ΥΠΑ φερόταν να διαβεβαιώνει μέχρι τελευταία στιγμή την εταιρεία ότι η σχετική άδεια θα δοθεί, κάτι που δεν έγινε ποτέ. Στο μεταξύ επιτράπηκε στην εν λόγω εταιρεία να δέχεται κανονικά κρατήσεις για πτήσεις που δεν είχαν εγκριθεί!

- Κρουαζιέρα: Ενας από τους πολλά υποσχόμενους κλάδους του τουρισμού εξαρτάται κατά βάση από το υπ. Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, που έχει την αρμοδιότητα για τα περισσότερα θέματα που συνδέονται με την ανάπτυξή του. Ενδεικτική της ταχύτητας με την οποία γίνονται οι όποιες κινήσεις είναι η Εθνική Συντονιστική Επιτροπή Κρουαζιέρας. Η επιτροπή συστάθηκε τον Δεκέμβριο του 2015 και η τύχη της αγνοούνταν μέχρι τα τέλη Ιουλίου, οπότε και συνεδρίασε για πρώτη φορά. Έκτοτε ουδέν.

Η ύπαρξη ενός διϋπουργικού συντονιστικού οργάνου αποτελεί διακαή πόθο των ανθρώπων του τουρισμού επί χρόνια. Φέτος αποδείχθηκε πόσο χρήσιμο θα ήταν.

Κι αυτό καθώς η ρευστή κατάσταση που διαμορφώθηκε φέτος στις μεγάλες τουριστικές αγορές εξαιτίας των γεωπολιτικών ανακατατάξεων και των ζητημάτων ασφάλειας των ταξιδιωτών που προέκυψαν  μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις σε μια σειρά χώρες, είχε ως αποτέλεσμα να αλλάζουν τα δεδομένα ανά εβδομάδα.

Αντίστοιχα επιτακτική ήταν η ανάγκη για γρήγορες κινήσεις σε πολλά επίπεδα, ανά εβδομάδα.

Όλες οι ενδείξεις φανερώνουν και κορυφαίοι παράγοντες του τουρισμού το επισημαίνουν πλέον καθαρά, πως η κατάσταση θα είναι ακόμα πιο περίπλοκη το 2017 για τον ελληνικό τουρισμό.

Σημειώνουμε μόνο μερικές νέες μεταβλητές που προστίθενται  στην «εξίσωση» της επόμενης τουριστικής περιόδου.

Εντός Οκτωβρίου πραγματοποιεί επίσημη επίσκεψη στην Τουρκία ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν. Με τους παράγοντες του τουρισμού να προεξοφλούν ήδη πως θα οριστικοποιηθεί το πλήρες άνοιγμα της αγοράς της Τουρκίας για τους Ρώσους τουρίστες. Με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την Ελλάδα.

Προδιαγράφονται εξελίξεις στο προσφυγικό καθώς στην Ε.Ε. δείχνει να επικρατεί, στην παρούσα φάση, η άποψη μιας «ευέλικτης αλληλεγγύης». Θέση την οποία φαίνεται έτοιμη να υιοθετήσει και η καγκελάριος της Γερμανίας  Άγκελα Μέρκελ, υπό την πίεση και των εκλογών στη χώρα.

Προωθείται αλλαγή της νομοθεσίας στη Γερμανία για τα Οργανωμένα Ταξίδια, που δρομολογεί ανακατατάξεις στην ταξιδιωτική αγορά της χώρας.

Διαμορφώνονται νέα δεδομένα στην αεροπορική σύνδεση της χώρας καθώς η Ryanair φρέναρε την ανάπτυξή της στην Ελλάδα για το 2017 ενώ δρομολογούνται εξελίξεις από τη συρρίκνωση της Air Berlin στη Γερμανία, με παράλληλη ενίσχυση των θυγατρικών της Lufthansa  (Eurowings, Austrian Airlines, Brussels).

Η μείωση εισπράξεων στο επτάμηνο από τις βασικές αγορές του ελληνικού τουρισμού (στοιχεία ΤτΕ), που έφθασε το 5,9% από τις χώρες της Ευρωζώνης. Το ανησυχητικό είναι πως η πτώση ήταν ακόμα μεγαλύτερη στις τρεις κυριότερες αγορές του ελληνικού τουρισμού φθάνοντας το -15,4% για τους επισκέπτες από Γερμανία, το -14,7% από το Ηνωμένο Βασίλειο και το -14,8% από Γαλλία.

Ο οδικός τουρισμός που αντιπροσωπεύει το 30% των αφίξεων ξένων επισκεπτών στην Ελλάδα εμφάνισε φέτος έντονες «αρρυθμίες». Στερώντας πελατεία και ρευστότητα από τις επιχειρήσεις κυρίως της Βόρειας Ελλάδας. Ενδεικτική είναι η μείωση διανυκτερεύσεων που καταγράφηκε στο οκτάμηνο στα ξενοδοχεία της Θεσ/νίκης, μείωση η οποία έφθασε το -8,21% για τους επισκέπτες από Βουλγαρία, το -11,21% από Σερβία και Μαυροβούνιο, το -7,47% από Ιταλία αλλά και -50% από Πολωνία.

Το έκτακτο περιβάλλον στο οποίο καλείται να κινηθεί ο ελληνικός τουρισμός το 2017 και πιθανότατα τα επόμενα χρόνια, μάλλον καθιστά μονόδρομο για την κυβέρνηση να αναζητήσει τα καταλληλότερα «εργαλεία» για τον πιο αποτελεσματικό συντονισμό των αποφάσεων που αφορούν στον τουρισμό.

Σε αντίθετη περίπτωση, το ρίσκο μιας νέας μείωσης εισπράξεων την επόμενη χρονιά είναι μεγάλο. Πολύ μεγάλο για να το αντέξει ο χώρος του τουρισμού αλλά και η εθνική οικονομία.