Δραγασάκης: Μηδενική ανοχή στη διαφθορά

«Συχνά μιλάμε για τις οικονομικές και τις κοινωνικές διαστάσεις της κρίσης. Όμως υπάρχει και μια τρίτη διάσταση της κρίσης και αυτή είναι η κρίση εμπιστοσύνης», τόνισε ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης σε ομιλία του στην Ημερίδα «Διαρθρωτικές Μεταρρυθμίσεις για την Καταπολέμηση της Διαφθοράς - Πρόγραμμα Τεχνικής Βοήθειας από τον ΟΟΣΑ» . 

Όπως είπε, αφορά «την εμπιστοσύνη στην οικονομία να ανακάμψει και να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας. Την εμπιστοσύνη προς το κράτος να αντιμετωπίσει τους πολίτες με ισονομία. Την εμπιστοσύνη προς τους θεσμούς της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας και τα κόμματα να εκφράσουν τις ανάγκες και να σταθούν κοντά στους πολίτες και πρωτίστως στους κοινωνικά ανίσχυρους και όσους δεν έχουν φωνή. Την εμπιστοσύνη προς την ίδια τη κοινωνία να κάνει συλλογικά σχέδια και να μπορεί να τα υλοποιεί».

Ελληνικό και διεθνές πρόβλημα

Το φαινόμενο της διαφθοράς, σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης, έχει στη χώρα μας μακρά παρουσία. Ορισμένες μορφές της τα τελευταία χρόνια επεκτάθηκαν. Το φαινόμενο όμως δεν είναι μόνο ελληνικό, αλλά πανευρωπαϊκό και παγκόσμιο. Άλλωστε, η διαφθορά και οι πρακτικές της έχουν και αυτές διεθνοποιηθεί. Και δεν είναι μυστικό ότι πίσω από μεγάλες υποθέσεις διαφθοράς στη χώρα μας υπήρξε διαπλοκή και ξένων εταιριών, όπως σε τηλεπικοινωνίες, φάρμακα και άλλες υποθέσεις».

«Είναι πραγματικά εξωπραγματικές και ανιστόρητες και εκ του πονηρού αναφορές ορισμένων που εμφανίζουν το φαινόμενο της διαφθοράς ως ένα καθολικό γνώρισμα της κοινωνίας. Αντίθετα, θα μπορούσε κάποιος να παρατηρήσει ότι παρά τα όσα με ευκολία και όχι πάντα με αγαθά κίνητρα λέγονται, η ελληνική κοινωνία μετά από 9 χρόνια ύφεσης, πρωτοφανούς ανεργίας και φτωχοποίησης μεγάλων τμημάτων της, έχει δείξει ισχυρές αντοχές. Το βλέπουμε στις ποικίλες μορφές αλληλεγγύης που αναπτύσσονται μέσα στη, κοινωνία συχνά αθόρυβα αλλά πάντα ουσιαστικά. Το βλέπουμε στη στάση της κοινωνίας στην αντιμετώπιση του προσφυγικού και την υποδοχή των προσφύγων.

Θα ήταν όμως λάθος να υποτιμήσουμε τις αντοχές της κοινωνίας και τα βαθιά ρήγματα που έχουν συντελεστεί στη συνοχή της μετά από μια διαρκή και σκληρή λιτότητα, ρήγματα που αξιοποιούν οι αρνητές της δημοκρατίας, οι δυνάμεις που καλλιεργούν και τρέφονται από τον ρατσισμό και την ξενοφοβία. Και ακριβώς λόγω των δεινών που έχει υποστεί η κοινωνία, ακριβώς λόγω των μεγάλων κοινωνικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουμε, η ανοχή για τέτοια φαινόμενα, όπως η διαφθορά είναι, για τη δική μας κυβέρνηση, κυριολεκτικά μηδενική. Και το έχουμε δείξει. Και θα συνεχίσουμε να το δείχνουμε έμπρακτα και όχι στα λόγια, προς πάσα κατεύθυνση όποτε και όπου χρειαστεί».

Σύμφωνα με τον Γ. Δραγασάκη, «η κυβέρνηση έχει πολύ υψηλά στις προτεραιότητές της την καταπολέμηση της διαφθοράς σε όλες τις μορφές και τις εκδηλώσεις, τόσο τις μεγάλες υποθέσεις διαφθοράς όσο και εκδηλώσεις της διάχυτης διαφθοράς. Αντιμετωπίζουμε το θέμα αυτό ως ένα ζήτημα βαθιά πολιτικό, που αφορά την ίδια τη δημοκρατία, την εμπέδωση του κράτους δικαίου, την καταπολέμηση των ανισοτήτων και των αδικιών, αλλά και ως προϋπόθεση για να εμπεδωθεί το νέο κοινωνικό ήθος που σέβεται το συλλογικό συμφέρον ως ένα από τα βάθρα της μεταμνημονιακής Ελλάδας που θέλουμε και μπορούμε να δημιουργήσουμε.

Στην ομιλία του ξεχώρισε τρία διακριτά επίπεδα που έχει η στρατηγική της κυβέρνησης σχετικά με την καταπολέμηση της διαφθοράς και που το καθένα έχει τη δική του ιδιαίτερη σημασία:

Τα συμπτώματα και οι αιτίες

«Το πρώτο επίπεδο είναι το πιο άμεσο και είναι αυτό που αναφέρεται σε συγκεκριμένα συμπτώματα, επεισόδια και εμβληματικές περιπτώσεις διαφθοράς. Το επίπεδο αυτό είναι σημαντικό διότι μέσω των συγκεκριμένων παραδειγμάτων η κοινωνία πείθεται ότι η πολιτική εφαρμόζεται με συνέπεια και συνέχεια, χωρίς διακρίσεις, αποσιωπήσεις ή συγκαλύψεις, κάτι που αποτελούσε τον κανόνα στο παρελθόν.

Αυτό όμως δεν αρκεί. Όσα μεμονωμένα περιστατικά και αν εντοπιστούν, το φαινόμενο ακόμη και αν πρόσκαιρα περιοριστεί, δεν θα εξαλειφθεί αν οι αιτίες που το δημιουργούν μένουν σε ισχύ. Το δεύτερο επίπεδο πολιτικής είναι, λοιπόν, αυτό της εξάλειψης συγκεκριμένων αιτιών, καθώς και η διασφάλιση αποτελεσματικών συστημάτων ρύθμισης και έλεγχου σε περιοχές που λειτουργούν ως εστίες διαφθοράς. Τα αντικείμενα που θα απασχολήσουν τη σημερινή ημερίδα αλλά και άλλα που περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα της συνεργασίας με τον ΟΟΣΑ ανήκουν σ’ αυτήν ακριβώς την κατηγορία παρεμβάσεων, σχεδιασμού και άσκησης δημόσιας πολιτικής.

Το νέο παράδειγμα διακυβέρνησης

Καθώς η διαφθορά είναι ενδημικό πρόβλημα κληρονομημένο όχι μόνο από το άμεσο αλλά και το πιο μακρινό παρελθόν του συστήματος διακυβέρνησης της χώρας μας, υπάρχει ο κίνδυνος ,οι όποιες δράσεις να παραμείνουν αποσπασματικές. Αυτό συνέβη στο παρελθόν. Οι όποιες δράσεις είχαν περιορισμένα αποτελέσματα όχι μόνο λόγω της υποχώρησης των κυβερνήσεων σε ισχυρά συμφέροντα και κοινωνικές ομάδες ειδικών συμφερόντων αλλά και διότι οι εν λόγω δράσεις δεν εντάσσονταν στον ευρύτερο στόχο της αλλαγής του υποδείγματος διακυβέρνησης.

Υπάρχει, λοιπόν, και ένα τρίτο επίπεδο που αφορά στις γενικότερες αιτίες του φαινομένου, που όπως είπα ήδη, δημιουργούν πρόσφορο έδαφος για φαινόμενα εκτεταμένης διαφθοράς. Εδώ αναφέρομαι στη λειτουργία του κράτους, του πολιτικού συστήματος και της ίδιας της κοινωνίας, τους όρους άσκησης και το περιεχόμενο της πολιτικής.

Στην ανάγκη να περάσουμε από λογικές ανάθεσης, ρουσφετιού και πελατειακών σχέσεων σε μια κοινωνία των δικαιωμάτων και σε μια πολιτική που στηρίζει τα δημόσια αγαθά και διασφαλίζει την καθολική πρόσβαση σ’ αυτά. Μια πολιτική που κατανοεί τη διαφθορά ως σύμπτωμα βαθύτερων αιτιών, που η επέκτασή της ευνοήθηκε και διευκολύνθηκε και όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς από τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές και λογικές».