Τουρισμός: Η «σκακιέρα» των νέων μεγάλων στοιχημάτων

Άρκεσαν μόλις λίγες ώρες χθες, για να επιβεβαιωθεί πόσο στενά συνδέονται το θέμα της ρύθμισης του χρέους της Ελλάδας με τη γεωπολιτική θέση της χώρας και το μέλλον του ελληνικού τουρισμού.

Μεσημέρι Τρίτης. Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Γιάννης Δραγασάκης έχει αρχίσει την ομιλία του στο επίσημο γεύμα του 15ου Συνεδρίου του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ). Υπογραμμίζει με έμφαση την ανάγκη να τηρηθεί η συμφωνία με τους δανειστές σε ό,τι αφορά μια συμφωνία για την ελάφρυνση του χρέους της χώρας.

Αναφερόμενος, ωστόσο, σε όσους αρνούνται να δεχθούν μια τέτοια εξέλιξη, άφησε σαφείς αιχμές για την επιδίωξη κύκλων να βρίσκεται η Ελλάδα «δεμένη στο λουρί της πολιτικής επιτροπείας».

Την ίδια ώρα, φούντωνε η φημολογία (που δεν διαψευδόταν από το Μέγαρο Μαξίμου) για επικείμενη άφιξη του προέδρου των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα στην Αθήνα, το διήμερο 14-15 Νοεμβρίου. Κίνηση η οποία ερμηνεύεται από αναλυτές ως παρέμβαση στήριξης του αμερικανικού παράγοντα στην ελληνική κυβέρνηση, στην προσπάθεια να «κλειδώσει» μια συμφωνία απομείωσης του ελληνικού χρέους.

Λίγο αργότερα, ανακοινωνόταν η συμφωνία του αμερικανικού ομίλου Marriott με τον όμιλο Χανδρή, για την επιστροφή του ξενοδοχειακού κολοσσού στην Αθήνα. Και όλοι γνωρίζουν πως οι αμερικανικοί όμιλοι δεν «αποβιβάζονται» επενδυτικά σε μια χώρα, αν προηγουμένως δεν έχουν λάβει τις αναγκαίες διαβεβαιώσεις από το Administration.

Αναπόφευκτα το συνέδριο του ΣΕΤΕ βρέθηκε στο επίκεντρο της δημοσιότητας καθώς προσδιορίστηκαν οι νέοι στόχοι του ελληνικού τουρισμού αλλά ταυτόχρονα αναδείχθηκαν τα μεγάλα στοιχήματα για το μέλλον του.

Σύμφωνα με το αναθεωρημένο στρατηγικό σχέδιο του ΣΕΤΕ ανάπτυξης του Τουρισμού, ο πήχης των στόχων ανέβηκε στα 35 εκατ. ξένους επισκέπτες και έσοδα 20 δισ. ευρώ μέχρι το 2021.

Σύμφωνα με μελέτη της PwC που παρουσιάστηκε στο συνέδριο, το 2021 η συμβολή του τουρισμού (άμεση και έμμεση) στην ελληνική οικονομία μπορεί να φθάσει τα 44 δισ. ευρώ, με τη συνολική απασχόληση να υπερβαίνει το 1 εκατ. θέσεις. Υπό τη βασική προϋπόθεση ότι θα υλοποιηθούν νέες άμεσες επενδύσεις ύψους τουλάχιστον 6,5 δισ. ευρώ.

Ο επικεφαλής εκπρόσωπος της Κομισιόν Μαργαρίτης Σχοινάς ανέβασε τον πήχη ακόμα ψηλότερα, αναφέροντας πως ο τουριστικός τομέας στην Ελλάδα θα αντιπροσωπεύει το 22% του ΑΕΠ της χώρας και το 28% της συνολικής απασχόλησης μέχρι το 2026.

Κάπου εδώ τελειώνουν οι αριθμοί και αρχίζουν τα μεγάλα στοιχήματα για τον ελληνικό τουρισμό. Όπως τουλάχιστον τα περιέγραψαν ομιλητές και θεσμικοί παράγοντες.

Η αρχή έγινε με τον Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας Γιάννη Στουρνάρα, ο οποίος έθεσε ως απόλυτη προτεραιότητα να ολοκληρωθεί γρήγορα η δεύτερη αξιολόγηση του προγράμματος χρηματοδότησης της χώρας.

Τη σκυτάλη πήρε ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης κ. Δραγασάκης, ο οποίος, απευθυνόμενος σε κορυφαίους παράγοντες και επιχειρηματίες του τουρισμού, έκανε λόγο για την κατάρρευση τριών ψευδαισθήσεων: ότι ο τουρισμός μπορεί να πηγαίνει καλά ενώ την ίδια στιγμή συνθλίβεται η απασχόληση, ότι ο τουρισμός μπορεί να αναπτύσσεται χωρίς να προστατεύεται και να αναδεικνύεται το περιβάλλον, και ότι ο τουρισμός μπορεί να πηγαίνει καλά βασιζόμενος στα προβλήματα γειτονικών χωρών.

Κυβέρνηση και Κομισιόν βρέθηκαν να συγκλίνουν σε αρκετά σημεία σε ό,τι αφορά το νέο παραγωγικό μοντέλο της χώρας και τη νέα επιχειρηματικότητα. Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Γ. Δραγασάκης απέφυγε να χαρακτηρίσει τον τουρισμό ως «ατμομηχανή» της οικονομίας. Επεσήμανε, ωστόσο, ότι ο τουρισμός μαζί με το γεωργο-διατροφικό σύμπλεγμα και τη νέα οικονομία (δραστηριότητες που συνδέονται με το περιβάλλον, τις ψηφιακές τεχνολογίες, τη γνώση και την έρευνα) μπορούν να αποτελέσουν τον πυρήνα του νέου παραγωγικού μοντέλου της χώρας. Σημείωσε χαρακτηριστικά πως η τουριστική ανάπτυξη θα υπάρξει «με την κοινωνία όρθια».

Οι αναφορές του Γ. Δραγασάκη αλλά και του Μ. Σχοινά στο συνέδριο του ΣΕΤΕ για το νέο παραγωγικό υπόδειγμα της χώρας προδιαγράφουν σημαντικές αλλαγές στον επιχειρηματικό χάρτη της χώρας. Με το κέντρο βάρους να μετατοπίζεται από τον κατασκευαστικό χώρο προς τον τουρισμό και τη νέα οικονομία. Ταυτόχρονα πολλές μικρομεσαίες επιχειρήσεις αποκτούν δυνατότητα πρόσβασης σε πηγές χρηματοδότησης.

Ο μεν Γ. Δραγασάκης προανήγγειλε το τέλος της κρατικοδίαιτης επιχειρηματικότητας, λέγοντας πως δεν είναι πλέον αποδεκτή η επιχειρηματικότητα που βγάζει τα κέρδη της στο εξωτερικό και δεν επανεπενδύει το μεγαλύτερο μέρος τους στην Ελλάδα, στηρίζοντας και την απασχόληση.

Ο δε Μ. Σχοινάς της Κομισιόν ανέφερε πως οι επενδύσεις που θα χρηματοδοτούνται μέσω του Σχεδίου Γιούνκερ δεν θα έχουν λογική επιχορήγησης αλλά θα προϋποθέτουν την ανάληψη ρίσκου από τον επενδυτή. Επιπλέον η στρόφιγγα χρηματοδότησης θα είναι πλέον ανοιχτή μόνο για επενδύσεις στη νέα οικονομία. «Δεν θα χρηματοδοτούνται πλέον η άσφαλτος και το τσιμέντο», ανέφερε χαρακτηριστικά. Ταυτόχρονα κάλεσε μικρομεσαίους επιχειρηματίες να αξιοποιήσουν το άλλο χρηματοδοτικό εργαλείο Cosme, που απευθύνεται σε μικρότερους δυναμικούς «παίκτες».

Τα δάνεια και οι τράπεζες

Μείζον στοίχημα για την κυβέρνηση αναδεικνύεται η διαχείριση των «κόκκινων» επιχειρηματικών δανείων στον τουρισμό. Σύμφωνα με όσα ανέφερε ο Γ. Δραγασάκης, η κυβέρνηση ποντάρει πολλά στο νέο θεσμικό πλαίσιο για τον εξωδικαστικό διακανονισμό τους.

Το βέβαιο είναι πως υπό τη δαμόκλειο σπάθη των εποπτών τους, οι τράπεζες εμφανίζουν να επιταχύνουν τις εξελίξεις. Ήδη η Eurobank προανήγγειλε την άμεση εκκίνηση διαδικασιών για να αποκτήσει τον έλεγχο έξι ξενοδοχειακών επιχειρήσεων που διαχειρίζονται εννέα ξενοδοχεία, προκειμένου να δρομολογήσει τη μεταβίβασή τους σε νέους μετόχους.

Το πρόβλημα, ωστόσο, έχει ενταθεί όπως προέκυψε και από την τοποθέτηση του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας. Σύμφωνα με τον Γ. Στουρνάρα, στο τέλος του α' εξαμήνου τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στον χώρο του τουρισμού αντιπροσώπευαν το 53,4% του συνόλου, έναντι εκτίμησης προηγούμενων μηνών για 40%.

Από την παρέμβαση Γ. Στουρνάρα στο συνέδριο του ΣΕΤΕ προέκυψαν επιπλέον κρίσιμα στοιχήματα για τον ελληνικό τουρισμό:

Το πρώτο αφορά το θέμα των τουριστικών εισπράξεων για τις οποίες ο διοικητής της ΤτΕ έσπευσε να προϊδεάσει για πιθανό αρνητικό πρόσημο. Κάνοντας σαφή αναφορά, μεταξύ άλλων, και στην τιμολογιακή πολιτική (προσφορές) που επέλεξαν πολλοί ξενοδόχοι.

Το δεύτερο αφορούσε τις επιπτώσεις από το Brexit. Όπως αποδείχθηκε στην πράξη, το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος στο Ηνωμένο Βασίλειο επέδρασε αρνητικά στον ελληνικό τουρισμό, παρά τις αρχικές εκτιμήσεις για το αντίθετο. Χαρακτηριστικά, ο Γ. Στουρνάρας ανέφερε πως μετά την απόφαση για Brexit οι δαπάνες των Βρετανών στην Ελλάδα κατέγραψαν πτώση της τάξης του 35%.

Ο διοικητής της ΤτΕ, επιπλέον, ανέδειξε ένα ακόμα, θεσμικό-οργανωτικό στοίχημα για τον ελληνικό τουρισμό. Πιο συγκεκριμένα αναφέρθηκε στην ανάγκη ύπαρξης ενός επιτελικού οργάνου-«στρατηγείου» για τον τουρισμό. Θέμα το οποίο είχε αναδείξει και το Euro2day.gr σε πρόσφατο δημοσίευμά του.