Τα… ζόμπι πίνουν το «λάδι» της αγοράς

Αντιμέτωπες με ασφυκτικές συνθήκες θα βρεθούν, για άλλη μια χρονιά, οι υγιείς εγχώριες επιχειρήσεις, εφόσον επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις για χαμηλότερη ανάπτυξη της οικονομίας, εξέλιξη που θα δυσκολέψει, με τη σειρά της, την ήδη αργή διαδικασία εξυγίανσης της αγοράς.

Παρουσιάζοντας την τακτική μελέτη για τις εξαγορές και συγχωνεύσεις στην Ελλάδα, η PriceWaterhouseCoopers (PwC) διατύπωσε την εκτίμηση ότι είναι χαμηλή η πιθανότητα σημαντικής οικονομικής ανάπτυξης για φέτος. Πιθανότερο σενάριο, σύμφωνα με την ίδια, είναι το ΑΕΠ να αυξηθεί κατά 1% με 1,5%, καθώς οι κύριοι οικονομικοί οδηγοί της ανάπτυξης παραμένουν ασθενείς.

Το επίπεδο των συνολικών επενδύσεων κατά την περσινή χρονιά σταθεροποιήθηκε σε περίπου 20 δισ. ευρώ, που αντιστοιχεί στο 12,4% του ΑΕΠ. Σε αντίστοιχα επίπεδα εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί και φέτος, εξέλιξη που καθιστά μη επιτεύξιμο τον στόχο για οικονομική μεγέθυνση της τάξης του 2,5% με 2,7%, που προβλέπουν ΤτΕ, κυβέρνηση και θεσμοί.

Την ίδια στιγμή, η καθυστέρηση στην αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (Non Performing Exposures - NPEs) επιχειρήσεων «βαραίνει» όλο και περισσότερο στην οικονομική δραστηριότητα, περιορίζοντας τη δυνατότητα επενδύσεων από τις εγχώριες επιχειρήσεις.

Με την κατανάλωση να έχει καταγράψει σημαντική πτώση κατά τη διάρκεια της κρίσης, ο μόνος τρόπος να ανακάμψουν τα μεγέθη υγιών επιχειρήσεων, που δραστηριοποιούνται κατά κύριο λόγο στην Ελλάδα, είναι να προχωρήσει γρήγορα η εξυγίανση των εταιρειών «zombies», επισήμανε ο Κ. Μητρόπουλος, εντεταλμένος σύμβουλος της PwC.

Σύμφωνα με τον ίδιο, η αντιμετώπιση της πλεονάζουσας δυναμικότητας με απορροφήσεις περιουσιακών στοιχείων προβληματικών επιχειρήσεων από υγιείς ανταγωνιστές τους ή ρευστοποιήσεις, αποτελεί μονόδρομο, προκειμένου να δημιουργηθούν συνθήκες ανάπτυξης εργασιών, με βελτίωση της κερδοφορίας.

Μια γενναία εξυγίανση της αγοράς από προβληματικές επιχειρήσεις θα οδηγούσε, σύμφωνα με παλαιότερη μελέτη της PwC, σε αύξηση του τζίρου εργασιών των υγιών ανταγωνιστών τους κατά περίπου 9%, και θα βελτίωνε ακόμη περισσότερο την κερδοφορία τους. Η προοπτική κερδοφόρου πρόσκτησης εργασιών θα οδηγούσε τους επιχειρηματίες να επιδιώξουν επιθετικότερα την απορρόφηση προβληματικών ανταγωνιστών τους.

Το παράδειγμα της αγοράς super market είναι νωπό και χαρακτηριστικό. Η συγκέντρωση που λαμβάνει χώρα, ως επακόλουθο της μείωσης στην κατανάλωση, βελτιώνει τις επιδόσεις των εναπομεινάντων ομίλων, επιτρέποντας και τη σταδιακή αύξηση των επενδύσεων.

Προς το παρόν, όμως, οι ρυθμοί με τους οποίους τρέχουν οι αναδιαρθρώσεις ή εκκαθαρίσεις προβληματικών επιχειρήσεων από τις τράπεζες είναι αργοί, λόγω της καθυστέρησης στη θεσμοθέτηση των απαραίτητων εργαλείων και της αδυναμίας των εμπλεκόμενων μερών να βρουν κοινή γραμμή, υπό το βάρος του διαφορετικού βαθμού έκθεσης και των διαφορετικών προβλέψεων.

Τα στοιχεία είναι ενδεικτικά. Πέρυσι τα deals συγκέντρωσης ήταν λιγοστά και ο ρυθμός τους αναμένεται να βελτιωθεί οριακά φέτος, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της PwC. Η ολοκλήρωση της συμφωνίας εξυγίανσης της Μαρινόπουλος και η πιθανή πώληση των Νηρεύς και Σελόντα ξεχωρίζουν, ενώ η ενδεχόμενη πώληση της HSW επίσης θα συμβάλει στη συγκέντρωση του κλάδου Ακτοπλοΐας.

Για να υπάρξουν, όμως, ευεργετικά αποτελέσματα στην οικονομία, απαιτείται σημαντική επιτάχυνση του ρυθμού εξυγίανσης, κάτι που προς το παρόν δεν διαφαίνεται. Στον αντίποδα, η καθυστέρηση στην αξιολόγηση δυσκολεύει τον σχεδιασμό των τραπεζών για κινήσεις που θα δρομολογηθούν τώρα και θα πρέπει να ωριμάσουν σε βάθος 6 έως 12 μηνών.

Όσο καθυστερεί η εξυγίανση, οι επιχειρήσεις «zombies» θα... πίνουν το λάδι της αγοράς, διατηρώντας τους υγιείς ανταγωνιστές τους σε θέση άμυνας.

Οι πρακτικές πωλήσεων κάτω του κόστους επισημάνθηκαν, πρόσφατα, από μελέτη της Grant Thornton. Σύμφωνα με την έρευνα, η οποία εξέτασε την εξέλιξη των οικονομικών στοιχείων 8.000 επιχειρήσεων από 92 κλάδους, μεταξύ των ετών 2009-15, το 50% του δείγματος κατάφερε, κατά την εξεταζόμενη επταετία, να αυξήσει τον κύκλο εργασιών του.

Από τις παραπάνω εταιρείες, όμως, μόλις το 40% κατάφερε να μετουσιώσει την αύξηση των πωλήσεων σε -επιπρόσθετη- κερδοφορία, εξέλιξη που αποτυπώνει την τακτική αρκετών επιχειρήσεων να κερδίζουν μερίδια αγοράς με πωλήσεις κάτω του κόστους.

Η αύξηση της αβεβαιότητας, που προκαλεί η καθυστέρηση στην ολοκλήρωση της αξιολόγησης, ενδέχεται μάλιστα να οδηγήσει σε περαιτέρω επιδείνωση των συνθηκών, καθώς ψαλιδίζει τους στόχους που είχαν θέσει οι τράπεζες για προσέλκυση καταθέσεων και μικρή ενίσχυση της χρηματοδότησης προς επιχειρήσεις.

Επιπρόσθετα, δημιουργούνται συνθήκες χαμηλότερης κερδοφορίας για τις τράπεζες, εξέλιξη που θα δυσκολέψει με τη σειρά της τη διενέργεια των απαραίτητων διαγραφών δανειακών απαιτήσεων, ώστε να τρέξουν αποτελεσματικά ρυθμίσεις, οριστικές διευθετήσεις και πωλήσεις μη εξυπηρετούμενων δανείων.