Ξανασχεδιάζεται το ΕΤΕΑΝ για να μη χαθούν πόροι

Τον ανασχεδιασμό των προγραμμάτων - χρηματοδοτικών εργαλείων του Εθνικού Ταμείου Επιχειρηματικότητας και Ανάπτυξης (ΕΤΕΑΝ) επιδιώκει το υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης, καθώς τα αποτελέσματα των δράσεων που υλοποιήθηκαν στο πλαίσιο της Προγραμματικής Περιόδου 2007-2013 δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ικανοποιητικά.

Οι τελευταίες χρηματοδοτικές δράσεις του ΕΤΕΑΝ και συγκεκριμένα του Ταμείου Επιχειρηματικότητας (ΤΕΠΙΧ) που είχαν σχεδιαστεί την περίοδο 2007-2013 έληξαν στις 31 Ιανουαρίου 2017 και παρά τις διαδοχικές παρατάσεις που είχαν δοθεί, ένα ποσό που σύμφωνα με πληροφορίες φτάνει τα 25 εκατ. ευρώ έμεινε αδιάθετο και θα επιστραφεί στα ποσοστά που αναλογούν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στο ελληνικό δημόσιο.

Σύμφωνα με στελέχη του υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης, αν επρόκειτο μόνο για το παραπάνω ποσό, τότε το πρόβλημα θα ήταν μικρό, ωστόσο, το περασμένο διάστημα έχουν προηγηθεί κι άλλες επιστροφές κονδυλίων, είτε από προγράμματα που υπολειτούργησαν, είτε από προγράμματα που αν και προκηρύχθηκαν, δεν τέθηκαν σε εφαρμογή. Γι' αυτό, όπως αναφέρουν, θα πρέπει να υπάρξει ένας ανασχεδιασμός των προγραμμάτων, προκειμένου οι διαθέσιμοι πόροι να κατευθύνονται στο σύνολό τους στους δικαιούχους, δηλαδή στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.

Τα ίδια στελέχη υπογραμμίζουν ότι ο λόγος που δεν απορροφήθηκαν οι πόροι είναι η απροθυμία ορισμένων τραπεζών να διαθέσουν τα προγράμματα του ΕΤΕΑΝ, αλλά και οι υψηλές εξασφαλίσεις που ζητούσαν από τις ΜμΕ, τις οποίες (εξασφαλίσεις) δεν διέθεταν.

Σημειώνουμε ότι τα χρηματοδοτικά εργαλείου του Ταμείου είχαν δομηθεί στη βάση της συνεπένδυσης του 1:1. Δηλαδή για κάθε ευρώ που προσέφερε το ΕΤΕΑΝ, θα έπρεπε να υπάρχει και ανάλογη συμμετοχή του πιστωτικού ιδρύματος. Κάποιες τράπεζες, υποστηρίζει το υπουργείο, αποδείχτηκε ότι δεν ήθελαν ή δεν μπορούσαν να βάλουν τη δική τους συμμετοχή.

Η εξέλιξη αυτή δημιουργεί νέα, πιο σύνθετα δεδομένα για το ΕΤΕΑΝ, το οποίο στο επόμενο διάστημα καλείται να διαχειριστεί και να συνεπενδύσει με το τραπεζικό σύστημα εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ήδη έχει εξαγγελθεί το Ταμείο Επιχειρηματικότητας ΙΙ (ΤΕΠΙΧ ΙΙ), με διαθέσιμα κονδύλια από το ΕΤΕΑΝ ύψους 400 εκατ. ευρώ. Στο ποσό αυτό θα πρέπει να προστεθούν κι άλλα 400 εκατ. ευρώ, ως τραπεζική συμμετοχή. Δηλαδή το πρόγραμμα αναμένεται να ξεκινήσει με πόρους 800 εκατ. ευρώ.

Μείωση του ποσοστού συνεπένδυσης;

Είναι όμως εφικτό να χορηγηθούν από τα πιστωτικά ιδρύματα 400 εκατ. ευρώ; Αυτό είναι το ερώτημα που προβληματίζει την πολιτική ηγεσία του υπουργείου, δεδομένης της αρνητικής εμπειρίας του προηγούμενου προγράμματος. Για την απάλειψη των προβληματισμών, το υπουργείο εξετάζει το ενδεχόμενο να μειώσει το ποσοστό συμμετοχής των τραπεζών από το 1:1 σε χαμηλότερα επίπεδα. Σε μία τέτοια περίπτωση, η συνεπένδυση θα μπορούσε να διαμορφωθεί στο 1:0,7.

Όπως εξηγείται, είναι προτιμότερο να κατευθυνθούν λιγότεροι πόροι προς τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, παρά να μη διατεθούν καθόλου. Γι΄αυτό και αναφέρουν ότι στην περίπτωση που οι τράπεζες αποδεχτούν την πρόταση του Ταμείου, θα πρέπει να υπάρξουν και οι ανάλογες δεσμεύσεις, ότι θα διαθέσουν στο ακέραιο τα ποσά που έχουν συμφωνηθεί στις ΜμΕ. Μεταξύ των δεσμεύσεων, θα προταθεί ως ποινή, η καταβολή επιτοκίου από τις τράπεζες επί των αδιάθετων κεφαλαίων του ΕΤΕΑΝ που θα έχουν στα ταμεία τους.

Το πώς τελικά θα κλείσουν οι συμφωνίες μεταξύ του ΕΤΕΑΝ και των τραπεζών ουδείς γνωρίζει αυτή τη στιγμή, γι' αυτό και τα ίδια στελέχη του υπουργείου επισημαίνουν ότι οι διαπραγματεύσεις για τη διαχείριση του ΤΕΠΙΧ θα απαιτήσουν κάποιο χρονικό διάστημα, τουλάχιστον έως το καλοκαίρι.

Ωστόσο, προκειμένου να μην υπάρξει χρηματοδοτικό κενό, στο μεσοδιάστημα θα διαμορφωθούν και θα λειτουργήσουν άλλα ταμεία που θα έχουν βάση την παροχή εγγυήσεων.

Επιστροφές και μη ενεργοποιήσεις

Το σύνολο των πόρων (δημόσια συμμετοχή) που είχε δεσμευθεί για το ΤΕΠΙΧ Ι ανερχόταν στα 540 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, λόγω της περιορισμένης απορροφητικότητας που εμφάνιζε από το παραπάνω ποσό, επιστράφηκαν τον Δεκέμβριο του 2015 στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων 168 εκατ. ευρώ (ΚΥΑ 6988/2777/22.12.15). Αν αθροιστούν και τα 25 εκατ. ευρώ που έμειναν στο τέλος αδιάθετα, προκύπτει ότι από τα 540 εκατ. ευρώ δημοσίων πόρων διατέθηκαν στις ΜμΕ μόλις τα 347 εκατ. ευρώ, δηλαδή λιγότερα κονδύλια κατά 35,7% από ό,τι είχαν προβλεφθεί.

Μεγαλύτερο ωστόσο ενδιαφέρον παρουσιάζει το Ταμείο Αγροτικής Επιχειρηματικότητας. Η σχετική συμφωνία χρηματοδότησης μεταξύ της ΕΤΕΑΝ ΑΕ και του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης είχε υπογραφεί στις 15/02/2013 και η συνολική δημόσια δαπάνη του προγράμματος είχε προϋπολογιστεί στα 116 εκατ. ευρώ. Από την παραπάνω συνολική δημόσια δαπάνη του προγράμματος είχε καταβληθεί σε λογαριασμούς που έχουν ανοιχθεί για τον σκοπό αυτό στην Τράπεζα της Ελλάδος ποσό 115 εκατ. ευρώ.

Ωστόσο, με βάση την υπ’ αριθμ. 4068/18.9.2015 Πρόσκληση του «Υπουργείου Παραγωγικής Ανασυγκρότησης», επεστράφη τον Οκτώβριο του 2015 ως αδιάθετο υπόλοιπο το ποσό των 112,5 εκατ. ευρώ.

Επεστράφη εντόκως!

Σύμφωνα με το ΕΤΕΑΝ, «με την υπ’ αριθμ. 1871/25.10.10 (ΦΕΚ Β/1741/5.11.10) ΚΥΑ των Υπουργών Οικονομικών και Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, έχει συσταθεί Ταμείο Χαρτοφυλακίου (Κεφαλαίου) με την επωνυμία «Ταμείο Ενάλιο», ως χωριστή λογιστικά χρηματοδοτική μονάδα διαμέσου της ΕΤΕΑΝ ΑΕ για την υλοποίηση των στόχων του Επιχειρησιακού προγράμματος Αλιείας 2007-2013.

Η συνολική δημόσια δαπάνη του προγράμματος ανέρχεται σε 35 εκατ. ευρώ και μέχρι την 31/12/15 είχε καταβληθεί ολόκληρο το ανωτέρω ποσό, σε λογαριασμούς που έχουν ανοιχθεί για τον σκοπό αυτό στην Τράπεζα της Ελλάδος.

Η ΕΤΕΑΝ ΑΕ ασκεί καθήκοντα Δικαιούχου, κατά την έννοια του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1198/2006 και δεσμεύεται για την τήρηση των υποχρεώσεων που απορρέουν από τους κανόνες του εφαρμοζόμενου Συστήματος Διαχείρισης και Ελέγχου.

Τα ποσά που είναι κατατεθειμένα στην Τράπεζα της Ελλάδος και σχετίζονται με το παρόν πρόγραμμα, συνολικού ύψους 39.100.510,25 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου και πιστωτικών τόκων), δεν απεικονίζονται στην κατάσταση οικονομικής θέσης και στην κατάσταση ταμειακών ροών.

Με βάση την υπ’ αριθμ. 1003/20.07.16 εγκριθείσα από τον Γενικό Γραμματέα έκθεση επιτόπιας επαλήθευσης και την υπ’ αριθμ. 1098/05.09.16 σχετική επιστολή από την Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης Ε.Π. «Αλιεία & Θάλασσα», του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, επεστράφη τον Σεπτέμβριο του 2016 ολόκληρο το ανωτέρω ποσό 39.100.510,25 ευρώ ως αδιάθετο υπόλοιπο. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα δεν ενεργοποιήθηκε.