ΤτΕ: Σε κίνδυνο οι στόχοι για τα κόκκινα δάνεια

Καμπανάκι για τον ορατό κίνδυνο να εκτροχιαστούν οι στόχοι μείωσης των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων, εφόσον δεν ολοκληρωθεί σύντομα η αξιολόγηση, σήμανε για άλλη μια φορά ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας.

Κατά την ομιλία του στην ετήσια τακτική γενική συνέλευση των μετόχων της ΤτΕ, ο κ. Στουρνάρας προειδοποίησε ότι η αβεβαιότητα που προκαλείται λόγω της αργής εξέλιξης των διαπραγματεύσεων με τους θεσμούς για τη δεύτερη αξιολόγηση θέτει σε κίνδυνο την επίτευξη του στόχου μείωσης των «κόκκινων δανείων» κατά σχεδόν 40 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος του 2019.

Ο Διοικητής της ΤτΕ επιβεβαίωσε τις πληροφορίες που ανέφεραν ότι τον περασμένο Γενάρη υπήρξε επιτάχυνση της εισροής νέων μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων και μείωση της ανταπόκρισης των οφειλετών στις προτεινόμενες ρυθμίσεις.

Την ίδια στιγμή εμφανίζεται, σύμφωνα με την ΤτΕ, εκ νέου ένα κλίμα πρόσφορο για στρατηγικούς κακοπληρωτές, αφού η εσκεμμένη αθέτηση δανειακών υποχρεώσεων δεν επιφέρει τις προβλεπόμενες κυρώσεις.

Οι παραπάνω εξελίξεις καθιστούν ακόμη σημαντικότερη την αποκλιμάκωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων και βεβαίως την έγκαιρη ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης.

Σύμφωνα με τραπεζικά στελέχη, οι νέες επισφάλειες που δημιουργήθηκαν κατά το πρώτο δίμηνο της φετινής χρονιάς είναι μεν σημαντικές αλλά η τάση μπορεί να αναστραφεί και να επιτευχθούν οι στόχοι της χρονιάς για μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων κατά 7,6 δισ. ευρώ, εφόσον η αξιολόγηση ολοκληρωθεί ως τον προσεχή Απρίλιο.

Ο οδικός χάρτης που συμφωνήθηκε στο τελευταίο Eurogroup δημιουργεί βάσεις αισιοδοξίας και την ίδια στιγμή βελτιώνει την ψυχολογία της αγοράς, τόσο στο μέτωπο των καταθέσεων όσο και σε αυτό του ρυθμού εξυπηρέτησης δανείων.

Μείωση στα NPEs κατά 1,3 δισ. το τελευταίο τρίμηνο του 2016

Σύμφωνα με την ΤτΕ, το 2016 επιτεύχθηκαν πλήρως οι στόχοι μείωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων που είχαν συμφωνήσει οι τέσσερις συστημικές τράπεζες με την ΤτΕ και τον SSM. Ειδικότερα, στο τέλος του 2016 τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα ανήλθαν στα 106,3 δισ. ευρώ, σημειώνοντας μείωση κατά 1,3 δισ. ευρώ σε σχέση με το τέλος Σεπτεμβρίου (107,6 δισ. ευρώ). Κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2016, τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα μειώθηκαν κατά 2,4 δισ. ευρώ.

Η μείωση επιτεύχθηκε, σύμφωνα με την ΤτΕ, κατά κύριο λόγο χάρη στις αποτελεσματικές ρυθμίσεις, μέσω των οποίων οι ληξιπρόθεσμες οφειλές επανήλθαν σε κατάσταση κανονικής εξυπηρέτησης. Δευτερευόντως, η μείωση προήλθε από τη διαγραφή μη εισπράξιμων οφειλών.

Το συσσωρευμένο υπόλοιπο των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων, αν και εμφάνισε τάση σταθεροποίησης και μικρής υποχώρησης, παραμένει -σύμφωνα με τον κ. Στουρνάρα- η σημαντικότερη πηγή κινδύνου για την ευστάθεια του εγχώριου τραπεζικού συστήματος και τροχοπέδη για τη χρηματοδότηση της οικονομίας.

Γι’ αυτό είναι επιτακτική ανάγκη, σύμφωνα με τον Διοικητή της ΤτΕ, να συμπληρωθεί και να ολοκληρωθεί το σχετικό νομοθετικό πλαίσιο το συντομότερο δυνατόν.

Όπως προκύπτει από εκτιμήσεις και μελέτες της ΤτΕ η μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων θα συμβάλει α) στη μείωση του χρηματοοικονομικού κινδύνου των τραπεζών β) στην αποκλιμάκωση του κόστους χρηματοδότησης, γ) στην αύξηση της κεφαλαιακής τους επάρκειας.

Ως αποτέλεσμα θα υπάρξει σταδιακή αύξηση της προσφοράς δανείων και μείωση των spreads και των επιτοκίων δανεισμού για επιχειρήσεις και νοικοκυριά.

Παράλληλα η εξυγίανση υποχρεωμένων αλλά βιώσιμων επιχειρήσεων μπορεί να αποτελέσει όχημα προσέλκυσης επενδυτικών κεφαλαίων, επιτρέποντας την περαιτέρω τόνωση της επενδυτικής ζήτησης ενώ θα απελευθερωθούν παραγωγικοί πόροι που εφόσον αναδιανεμηθούν προς τις πιο παραγωγικές επιχειρήσεις και κλάδους θα οδηγήσουν σε αύξηση της παραγωγικότητας. 

Οι νομικές εκκρεμότητες 

Είναι θετικό, σύμφωνα με την ΤτΕ, ότι έχουν γίνει αρκετά βήματα σε επίπεδο νομοθετικών πρωτοβουλιών, ρυθμιστικού πλαισίου αλλά και ενεργειών των τραπεζών στην κατεύθυνση της αντιμετώπισης του προβλήματος.

Οι πλέον πρόσφατες εξελίξεις αφορούν: το ρυθμιστικό πλαίσιο αδειοδότησης και εποπτείας των εταιριών διαχείρισης ή απόκτησης απαιτήσεων, τον εκσυγχρονισμό του πτωχευτικού δικαίου, τη στροφή των τραπεζών στη διενέργεια ρυθμίσεων μακροπρόθεσμου χαρακτήρα και την υποχρέωση των τραπεζών να επιτυγχάνουν συγκεκριμένους επιχειρησιακούς στόχους ως προς τη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων τους.

Στόχος είναι η μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων σχεδόν κατά 40 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος του 2019. Η μεγαλύτερη συμβολή στη μείωση εκτιμάται ότι θα προέλθει από το χαρτοφυλάκιο επιχειρηματικών δανείων, ενώ συνολικά η επίτευξη του στόχου θα προσεγγιστεί αρχικά μέσω μακροπρόθεσμων ρυθμίσεων, οριστικών διευθετήσεων, επιλεκτικών διαγραφών δανείων και ρευστοποίησης εξασφαλίσεων, ενώ οι πωλήσεις δανείων εκτιμάται ότι θα αποκτήσουν μεγαλύτερη βαρύτητα ιδίως από το 2019.

Επισημαίνεται ωστόσο ότι για την επίτευξη του στόχου αυτού θα πρέπει να επιλυθούν αρκετές ακόμη νομικές και άλλες εκκρεμότητες, όπως:

(α) ο εξωδικαστικός συμβιβασμός,

(β) η νομική προστασία στελεχών τραπεζών, δημόσιων φορέων και ειδικών εκκαθαρίσεων που εμπλέκονται σε διαδικασίες αναδιάρθρωσης εταιρικών χρεών,

(γ) η λογιστική/φορολογική αντιμετώπιση των ζημιών που θα προκύψουν από πωλήσεις ή διαγραφές δανείων και

(δ) η καθιέρωση ηλεκτρονικού συστήματος πλειστηριασμών.

Μικρή επιστροφή καταθέσεων το 2016

Κατά την περσινή χρονιά καταγράφηκε μικρή επιστροφή καταθέσεων από το εξωτερικό και τις θυρίδες και μερική αποκλιμάκωση των τραπεζικών επιτοκίων, ενώ ο ετήσιος ρυθμός χρηματοδότησης προς τις επιχειρήσεις εμφάνισε για πρώτη φορά μετά πολυετή πτωτική πορεία σημάδια σταθεροποίησης.

Οι δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας διατηρήθηκαν υψηλοί ενώ οι τράπεζες επέστρεψαν σε – οριακή- κερδοφορία. Παράλληλα συνεχίσθηκε η τάση απομόχλευσης μέσω κυρίως πώλησης θυγατρικών στο πλαίσιο της εφαρμογής των πλάνων αναδιάρθρωσης.