Γιατί κτυπάει καμπανάκι για τα «κόκκινα» ο Στουρνάρας

Σύσταση στις τράπεζες να εντείνουν τις προσπάθειές τους για μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, απεύθυνε χθες η Τράπεζα της Ελλάδος, στέλνοντας μήνυμα στις διοικήσεις ότι δεν υπάρχουν, πλέον, δικαιολογίες καθυστερήσεων.  

Με την ετήσια έκθεση νομισματικής πολιτικής, η ΤτΕ έθεσε, για πρώτη φορά από την ώρα που ξεκίνησε η υλοποίηση των στόχων μείωσης των κόκκινων δανείων, ένα απαιτητικό πλαίσιο για τις τράπεζες, σημειώνοντας, με διπλωματικές διατυπώσεις, τα εξής θέματα:

Πρώτον, έχουν ολοκληρωθεί οι αναγκαίες παρεμβάσεις στο θεσμικό και κανονιστικό πλαίσιο. Ως εκ τούτου, αφενός έχουν αρθεί εμπόδια, τα οποία λειτουργούσαν, ανασχετικά, στις προσπάθειες των τραπεζών να επιλύσουν το πρόβλημα των κόκκινων δανείων, αφετέρου ψηφίστηκαν «εργαλεία», όπως ο εξωδικαστικός συμβιβασμός και η νομική κάλυψη, που διευκολύνουν τη δραστική υποχώρηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων μέχρι το τέλος του 2019.

Μπορεί κάποιες διατάξεις να μην είναι οι απολύτως επιθυμητές από τις τράπεζες ή να απαιτηθούν στην πορεία διορθωτικές παρεμβάσεις και τροποποιήσεις, αλλά η προσπάθεια πρέπει να ενταθεί με το υφιστάμενο πλαίσιο είναι το νόημα όσων αποφεύγει να πει, αλλά εννοεί με τη χθεσινή έκθεση, η Τράπεζα της Ελλάδος. 

Δεύτερον, οι προσπάθειες των τραπεζών πρέπει να εστιαστούν στις αποτελεσματικές ρυθμίσεις δανείων. Η τακτική των αυξημένων διαγραφών χρησιμοποιήθηκε στο α τρίμηνο, λόγω της επανόδου της αβεβαιότητας για τη χώρα, αλλά δεν μπορεί να αποτελεί τη «ραχοκοκαλιά» της προσπάθειας, όπως αποκάλυψε το Euro2day.gr .

Τρίτον, παρά τη διεύρυνση της εφαρμογής λύσεων μακροπρόθεσμου χαρακτήρα και της επίτευξης ως τώρα των στόχων, σημαντικό ποσοστό δανείων, που είχαν ρυθμισθεί, εμφανίζει εκ νέου καθυστέρηση.  Επιπρόσθετα, η δημιουργία νέων μη εξυπηρετούμενων δανείων υπερβαίνει τον αριθμό εκείνων, που άρχισαν και πάλι να εξυπηρετούνται κανονικά, ενώ αύξηση εμφάνισε και το ποσοστό των δανείων με καθυστέρηση μεταξύ 30 ως 90 ημέρες.

Ανησυχητικό είναι επίσης ότι σε αντίθεση με την τάση που παρατηρήθηκε τα προηγούμενα τρίμηνα, οι τράπεζες ανέφεραν στη διάρκεια του α΄ τριμήνου σημαντικές εισροές νέων μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων στο στεγαστικό τους χαρτοφυλάκιο.

Σημειώνεται ότι ο διοικητής της ΤτΕ, σε κατ ιδίαν συνάντηση, που είχε πρόσφατα με τις διοικήσεις των τραπεζών, παρουσίασε εκτενώς τις ανησυχίες του, καλώντας για ένταση των ρυθμίσεων, ώστε να μη τεθούν σε κίνδυνο οι μελλοντικοί στόχοι, που έχουν θέσει τα πιστωτικά ιδρύματα σε συνεργασία με τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό.

Οι τράπεζες οφείλουν να εντοπίσουν τις επιχειρήσεις με προοπτικές βιωσιμότητας και να προχωρήσουν σε μακροχρόνιες αναδιαρθρώσεις, με αλλαγές στη δομή, στον επιχειρησιακό σχεδιασμό και, όπου είναι αναγκαίο, στη διοίκηση των επιχειρήσεων σημειώνει η έκθεση. Η ένταση των προσπαθειών πρέπει να είναι μεγαλύτερη σε εξωστρεφείς κλάδους (τουρισμός) ή σε αυτούς που η χώρα διαθέτει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα (μεταφορές, logistics, εμπόριο, ενέργεια).

Ταυτόχρονα, όμως, πρέπει να γίνουν αυστηρές με τους στρατηγικούς κακοπληρωτές, καθώς και να προωθήσουν οριστικές λύσεις για τις μη βιώσιμες επιχειρήσεις, οι οποίες διατηρούνται τεχνητά στη ζωή.

Πώς διευκολύνουν τη δουλειά των τραπεζών τα νέα «εργαλεία»

Η Τράπεζα της Ελλάδος επισημαίνει ότι η ψήφιση και ενεργοποίηση του μηχανισμού για την εξωδικαστική διευθέτηση οφειλών εκτιμάται ότι θα έχει καθοριστικό ρόλο στην αντιμετώπιση του προβλήματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων.

Η εκτίμησή της εδράζεται στο γεγονός ότι το νέο πλαίσιο συγκεντρώνει ορισμένα σημαντικά πλεονεκτήματα, όπως π.χ. η καθολική αντιμετώπιση των οφειλών στην κατεύθυνση της εξεύρεσης μιας συνολικής λύσης, η οικειοθελής προσέλευση της υπερχρεωμένης επιχείρησης, το συνεκτικό χρονοδιάγραμμα επίλυσης του προβλήματος, η ηλεκτρονική πλατφόρμα διαχείρισης κ.λπ.

Τα παραπάνω πλεονεκτήματα θα συμβάλουν, σύμφωνα με την έκθεση, στην ταχεία, αποτελεσματική και διαφανή συνολική ρύθμιση των χρεών επιχειρήσεων προς ιδιώτες και φορείς του Δημοσίου (π.χ. εφορία, ασφαλιστικά ταμεία κ.λπ.), ενώ οι προϋποθέσεις που προβλέπονται από πλευράς πληροφόρησης και στοιχείων, για τη συμμετοχή στο μηχανισμό, κάνουν δύσκολη την αξιοποίησή του από στρατηγικούς κακοπληρωτές.

Παράλληλα, θετικά εκτιμάται ότι θα συμβάλει και η ανάπτυξη εφαρμογής για τη διενέργεια ηλεκτρονικών πλειστηριασμών ακινήτων, σε συνδυασμό με την τροποποίηση του θεσμικού πλαισίου αναφορικά με τις εταιρίες διαχείρισης μη εξυπηρετούμενων δανείων με γνώμονα τη διευκόλυνση της εισόδου περισσοτέρων εταιριών στην αγορά. Υπενθυμίζεται ότι μέχρι στιγμής έχουν λάβει άδεια λειτουργίας τέσσερις εταιρίες.

Με διαγραφές πιάστηκαν οι στόχοι του α΄ τριμήνου

Η Τράπεζα της Ελλάδος σημειώνει ότι κατά τη διάρκεια του α τριμήνου της φετινής χρονιάς τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα υποχώρησαν στα 105,1 δισ. ευρώ, σημειώνοντας όμως ότι η υποχώρηση οφείλεται κατά κύριο λόγο στις διαγραφές δανείων (ιδιαίτερα στο επιχειρηματικό και καταναλωτικό χαρτοφυλάκιο).

Απαιτείται επίσης μεγαλύτερη προσπάθεια ιδίως όσον αφορά την επίτευξη των στόχων δράσεων. Δηλαδή, να βελτιωθεί το ποσοστό των λύσεων μακροχρόνιας ρύθμισης στο σύνολο των ρυθμίσεων, να διενεργούνται αναλύσεις βιωσιμότητας σε επιχειρήσεις μικρού και μεσαίου μεγέθους, να υπάρχει ενιαία αντιμετώπιση κοινών πιστούχων, να εφαρμόζονται σχέδια λειτουργικής αναδιάρθρωσης κά.

Ανά κατηγορία δανείων, ο λόγος των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων διαμορφώθηκε σε 42,2% για τα στεγαστικά δάνεια, 45,0% για τα επιχειρηματικά και 54,2% για τα καταναλωτικά δάνεια. Ειδικά για τα επιχειρηματικά δάνεια, όπου υπάρχει μεγαλύτερη ανάλυση, την καλύτερη εικόνα εμφανίζουν τα δάνεια προς μεγάλες επιχειρήσεις (25,9%) και τη χειρότερη τα δάνεια προς πολύ μικρές επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες (68,3%) και τα δάνεια προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις (60,7%).

Η κάλυψη από προβλέψεις σε επίπεδο συστήματος έχει μειωθεί οριακά, φθάνοντας στο 49,1% το Μάρτιο του 2017, από 49,7% το Δεκέμβριο του 2016. Εφόσον όμως προστεθεί στις προβλέψεις και η αποτίμηση των εμπράγματων εξασφαλίσεων, το ποσοστό κάλυψης προσεγγίζει το 100%.