Δείτε εδώ την ειδική έκδοση

Οι μεταρρυθμίσεις που έμειναν στο… συρτάρι

Συνεχίζεται η πίεση των θεσμών για την υιοθέτηση ακόμα 250 συστάσεων της εργαλειοθήκης ΙΙΙ του ΟΟΣΑ. Ποιους τομείς αφορούν. Πού έχει καταγραφεί πρόοδος. Τα δυνητικά οφέλη για την ελληνική οικονομία.

Οι μεταρρυθμίσεις που έμειναν στο… συρτάρι

Σε θέμα αιχμής, έχει αναδειχθεί από τους θεσμούς η υιοθέτηση των συστάσεων του ΟΟΣΑ από την ελληνική κυβέρνηση, όπως αυτές έχουν κατατεθεί μέσω της Εργαλειοθήκης ΙΙΙ του Οργανισμού. Οι συστάσεις που παραδόθηκαν στην Ελλάδα το Νοέμβριο του 2016, αριθμούν συνολικά τις 356 και αφορούν κατά κύριο λόγο, πέντε τομείς της οικονομίας.

Συγκεκριμένα, εστιάζουν στους τομείς του ηλεκτρονικού εμπορίου, του κατασκευαστικού τομέα, των μέσων μαζικής ενημέρωσης, του χονδρεμπορίου καθώς και συγκεκριμένων κλάδων της μεταποίησης. Παρά το γεγονός ότι έχουν περάσει εννέα μήνες από την «κοινοποίηση» της εργαλειοθήκης, οι περισσότερες συστάσεις δεν έχουν υιοθετηθεί με αποτέλεσμα οι θεσμοί να πιέζουν για την ενσωμάτωση στο εθνικό δίκαιο, περισσοτέρων από 250 εξ αυτών (συστάσεις).

Γιατί όμως υπάρχει αυτή η εμμονή των θεσμών με την υιοθέτηση των συστάσεων; Διότι σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, αυτοί οι τομείς αντιπροσωπεύουν περίπου το 11% της Συνολικής Προστιθέμενης Αξίας και 16% της απασχόλησης. Συνεπώς η άρση των εμποδίων στον ανταγωνισμό στους τομείς αυτούς μπορεί δυνητικά να βοηθήσει σημαντικά την ελληνική οικονομία.

Σημειώνεται ότι οι συστάσεις του ΟΟΣΑ αναπτύχθηκαν κατόπιν ενδελεχούς ανάλυσης της νομοθεσίας και του βαθμού στον οποίο οι επιπτώσεις της μπορούν να βλάψουν τον ανταγωνισμό. Γενικά, η επισκόπηση της νομοθεσίας οδήγησε στον εντοπισμό 577 δυνητικών ρυθμιστικών εμποδίων στα 1.288 νομοθετικά κείμενα που συμπεριλήφθηκαν στη μελέτη του και στη συνέχεια κατέληξε στις 356 συστάσεις.

Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, κάτι το οποίο αποδέχονται και οι θεσμοί, η «απορρύθμιση» αυτών των αγορών, θα βελτιώσει τον ανταγωνισμό με αποτέλεσμα ο καταναλωτής να απολαμβάνει χαμηλότερες τιμές, καλύτερη ποιότητα προϊόντων και υπηρεσιών. Επίσης, θα δημιουργηθούν περισσότερες θέσεις εργασίας, θα υπάρξουν μεγαλύτερες επενδύσεις στην έρευνα και την ανάπτυξη και θα επέλθει ταχύτερη υιοθέτηση καινοτομιών.

Μάλιστα ο Οργανισμός επισημαίνει ότι η δυνατότητα των καταναλωτών να επιλέγουν μεταξύ διαφόρων προμηθευτών ωφελεί όχι μόνον τους ίδιους, αλλά και την οικονομία συνολικά. Όταν οι καταναλωτές έχουν τη δυνατότητα επιλογής μεταξύ προϊόντων και υπηρεσιών, οι επιχειρήσεις αποκτούν κίνητρα να ανταγωνίζονται μεταξύ τους, να καινοτομούν περισσότερο και να γίνονται πιο παραγωγικές. Οι τομείς στους οποίους παρατηρείται μεγαλύτερος ανταγωνισμός παρουσιάζουν ταχύτερη αύξηση της παραγωγικότητας.

Οι τομείς της Εργαλειοθήκης ΙΙΙ

Ηλεκτρονικό Εμπόριο

Το Ηλεκτρονικό Εμπόριο ορίστηκε ως τομέας προτεραιότητας του έργου αποτίμησης του ανταγωνισμού στην Ελλάδα. Συνεπώς η επισκόπηση της σχετικής νομοθεσίας και η ανάλυση των δυνητικών εμποδίων στον ανταγωνισμό επισπεύσθηκαν και οι συστάσεις για τον τομέα κατατέθηκαν νωρίτερα από αυτές για τους λοιπούς τομείς. Κάποιες συστάσεις μάλιστα είχαν ήδη εφαρμοστεί από τις αρχές, πριν την παράδοση της Εργαλειοθήκης, ορισμένες υιοθετήθηκαν τον περασμένο Μάρτιο με την έκδοση του κώδικα για το ηλεκτρονικό εμπόριο, ενώ όσες έχουν απομείνει, έχουν ενσωματωθεί στο νομοσχέδιο «Αναμόρφωση, τροποποίηση και συμπλήρωση των διατάξεων του ν. 2251/1994 για την προστασία των καταναλωτών» που αναμένεται να κατατεθεί από στιγμή σε στιγμή στη Βουλή.

Κατασκευαστικός τομέας

Στόχος ενός αριθμού συστάσεων στον κατασκευαστικό τομέα είναι η αύξηση της συμμετοχής στις διαγωνιστικές διαδικασίες δημοσίων συμβάσεων έργων και μελετών. Στο συγκεκριμένο τομέα, όπως αναφέρουν στελέχη του ΟΟΣΑ, αν και οι αρχές έχουν ήδη ενσωματώσει αρκετές από τις συστάσεις στον Νόμο 4412/2016 για τις δημόσιες προμήθειες, απομένουν ακόμη πολλές που θα πρέπει να υιοθετηθούν.

Στο πλαίσιο των συστάσεων για τον κατασκευαστικό τομέα, ο ΟΟΣΑ συνιστά την παροχή δυνατότητα συμμετοχής φυσικών προσώπων και εταιρειών στους δημόσιους διαγωνισμούς ανεξαρτήτως της κατηγοριοποίησής τους σε τάξεις στα μητρώα, εφόσον πληρούνται τα κριτήρια συμμετοχής.
Επίσης, κρίνει ότι θα πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη ευελιξία σε φυσικά πρόσωπα και εταιρείες ως προς τη δραστηριοποίησή τους στην αγορά δημοσίων έργων και μελετών. Συγκεκριμένα, συνιστά να επιτραπεί η ταυτόχρονη δυνατότητα εγγραφής φυσικών προσώπων και εταιρειών σε μητρώα μελετητών και κατασκευαστών.

Αντίθετα, συνιστά να μην επιτρέπεται η συμμετοχή σε διαγωνισμούς δημοσίου έργου σε φυσικά πρόσωπα ή εταιρείες που σχεδίασαν το έργο αυτό εκτός εάν προβλέπεται ρητά στην προκήρυξη του διαγωνισμού. Στις δημόσιες συμβάσεις μελετών, όπου σήμερα επιτρέπεται σε φυσικά πρόσωπα να εγγραφούν το πολύ σε δύο από τις 28 συνολικά κατηγορίες μελετών, θα πρέπει να επιτραπεί η δυνατότητα εγγραφής τους σε μεγαλύτερο αριθμό κατηγοριών, λαμβανομένων υπόψη των πανεπιστημιακών τους πτυχίων - ήτοι ειδικότητες της μηχανικής όπως πολιτικός ή μηχανολόγος μηχανικός.

Η εφαρμογή των συστάσεων αυτών θα εξαλείψει τεχνητά εμπόδια συμμετοχής στην αγορά δημοσίων έργων και μελετών και θα επιτρέψει σε φυσικά πρόσωπα και εταιρείες να ανταγωνιστούν σε περισσότερους διαγωνισμούς. Τα αναμενόμενα οφέλη περιλαμβάνουν την αύξηση του ανταγωνισμού στους δημόσιους διαγωνισμούς και μεγαλύτερες συνέργειες σε δημόσια έργα και μελέτες.

Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης

Στο συγκεκριμένο τομέα, οι συστάσεις του ΟΟΣΑ ξεκινούν με την αναθεώρηση των κριτηρίων που πρέπει να πληρούν οι εφημερίδες και τα περιοδικά για να μπορούν να δημοσιεύουν κρατικές ανακοινώσεις - δημοσιεύσεις και να επωφελούνται από ειδικό τιμολόγιο ταχυδρομικής διακίνησης, προκειμένου να εξασφαλιστεί ίση μεταχείριση νεοεισερχόμενων και υφιστάμενων εντύπων.

Σε ό,τι αφορά το νομικό πλαίσιο για την αδειοδότηση και λειτουργία των ραδιοφωνικών σταθμών ο ΟΟΣΑ το χαρακτηρίζει κατακερματισμένο, επισημαίνοντας ότι σε σημαντικό βαθμό, δεν έχει εφαρμοστεί στην πράξη.

Γι΄αυτό καλεί την Ελλάδα να εξασφαλίσει το πλαίσιο, ότι οι επιχειρήσεις θα δραστηριοποιούνται σε ένα νομικά σταθερό και ασφαλές περιβάλλον και ότι θα μπορούν να κάνουν επιχειρηματικές επιλογές και να λαμβάνουν αποφάσεις εντός ενός σαφούς ρυθμιστικού πλαισίου.

Επίσης, ο ΟΟΣΑ συνιστά την επανεξέταση του ορισμού του ανεξάρτητου παραγωγού οπτικοακουστικών μέσων σύμφωνα με την σχετική Ευρωπαϊκή Οδηγία, ενώ ζητεί να καταργηθεί η υποχρεωτική εγγραφή των παραγωγών και των εταιρειών παραγωγής στα μητρώα των οικείων επιμελητηρίων.

Η άρση των περιορισμών θα επιτρέψει την είσοδο νέων παικτών στην αγορά και θα ενισχύσει τον ανταγωνισμό. Οι συστάσεις για τους παραγωγούς οπτικοακουστικών έργων αναμένεται επίσης να διευκολύνουν τους δημιουργούς ως προς τη σύναψη συμφωνιών και συμβάσεων για την παραγωγή των οπτικοακουστικών έργων τους.

Παράλληλα προτείνει τον εκσυγχρονισμό του πλαισίου αδειοδότησης και λειτουργίας της συνδρομητικής τηλεόρασης και ραδιοφώνου ούτως ώστε να αντανακλά τις νέες τεχνολογικές εξελίξεις. Επιπλέον, αρκετές ρυθμίσεις που αφορούν στο περιεχόμενο της συνδρομητικής τηλεόρασης και του ραδιοφώνου πρέπει να γίνουν λιγότερο περιοριστικοί όπως επίσης να επανεξεταστούν οι περιορισμοί που εφαρμόζονται στους προμηθευτές προγράμματος της συνδρομητικής τηλεόρασης και ραδιοφώνου. Οι συστάσεις αποσκοπούν στη διευκόλυνση των επιχειρήσεων να επενδύουν επιλέγοντας από ευρύτερο φάσμα τεχνολογιών και, ως εκ τούτου να αυξηθούν οι επιλογές και για τους καταναλωτές.

Μεταποίηση και χονδρεμπόριο χημικών προϊόντων

Στον τομέα αυτό, ο ΟΟΣΑ συνιστά στις αρχές να επιτρέψουν τη χύμα πώληση απορρυπαντικών σε επίπεδο χονδρεμπορίου, δίνοντας τη δυνατότητα στις εταιρείες να εξοικονομήσουν κόστη από τη συσκευασία και έτσι, δυνητικά, να χαμηλώσουν τις τιμές για τον καταναλωτή. Επιπλέον, οι αποφάσεις του Γενικού Χημείου του Κράτους για την απόσυρση απορρυπαντικών πρέπει να δημοσιοποιούνται, ώστε να ενισχυθεί η προστασία των καταναλωτών, η διαφάνεια και ο ανταγωνισμός.

Στην Ελλάδα η ισοπροπυλική αλκοόλη υπόκειται σε ειδικό φόρο κατανάλωσης (Ε.Φ.Κ.), ο οποίος όμως αποδίδει ελάχιστα φορολογικά έσοδα, λόγω του ότι προορίζεται κυρίως για βιομηχανική χρήση, η οποία απαλλάσσεται από Ε.Φ.Κ.. Προκειμένου να απαλλαγούν από τον αυτόν, οι εγχώριοι παραγωγοί είναι υποχρεωμένοι να υπόκεινται στην πολύπλοκη και κοστοβόρο διαδικασία της μετουσίωσης, γεγονός που αυξάνει το κόστος τους. Η κατάργηση του Ε.Φ.Κ. και η αποφυγή της διαδικασίας της μετουσίωσης θα συμβάλλουν στη μείωση του κόστους του βιομηχανικού προϊόντος και κατ' επέκταση μπορούν να οδηγήσουν σε πτώση της τιμής του προς όφελος των καταναλωτών.

Τα αγροεφόδια

Στη λίστα των συστάσεων, περιλαμβάνονται και τα αγροεφόδια με την επισήμανση ότι η νομοθεσία που αφορά στα προϊόντα φυτοπροστασίας και τα λιπάσματα είναι διασκορπισμένη σε διάφορα νομικά κείμενα και έχει τροποποιηθεί πολλές φορές κατά τα τελευταία χρόνια. Αυτό δημιουργεί πολυπλοκότητα και ανασφάλεια στις επιχειρήσεις, ειδικά στις νεοεισερχόμενες στην αγορά και τις μικρότερες.

Στο ίδιο πλαίσιο, ο ΟΟΣΑ συνιστά την κατάργηση των περιοριστικών προδιαγραφών για τους αποθηκευτικούς χώρους των φυτοφαρμάκων, που μπορούν να αυξήσουν τα κόστη και να αποτελέσουν εμπόδιο στην είσοδο νέων παικτών στην αγορά.

Συνιστά επίσης την απλοποίηση των απαιτήσεων εμπορίας, σύμφωνα με τις οποίες προβλέπεται η επίβλεψη ειδικού επαγγελματία κατά τη χρονική στιγμή της πώλησης. Αυτές οι συστάσεις θα μειώσουν τα κόστη για τις επιχειρήσεις, επιτυγχάνοντας ταυτόχρονα το στόχο της ορθολογικής και ασφαλούς χρήσης των εν λόγω προϊόντων.

Τα καλλυντικά και τα ... βιοκτόνα

Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, η καινοτομία στον κλάδο των καλλυντικών προϊόντων έχει οδηγήσει στα επονομαζόμενα "οριακά" προϊόντα, τα οποία συνδυάζουν χαρακτηριστικά καλλυντικών και βιοκτόνων, με συνέπεια να μην είναι εύκολη η κατηγοριοποίησή τους.

Για το λόγο αυτό, ο ΟΟΣΑ συνιστά στον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΟΦ) να συμμορφωθεί με το "ήπιο" Ευρωπαϊκό δίκαιο σχετικά με τα οριακά προϊόντα, αναγνωρίζοντας τις πρωτεύουσες και δευτερεύουσες χρήσεις τους και κατατάσσοντάς τα, κατά συνέπεια, ως πρωτευόντως καλλυντικά ή βιοκτόνα.

Αυτή η σύσταση θα απομακρύνει την αβεβαιότητα που αντιμετωπίζουν σήμερα οι προμηθευτές και, συνεπώς, θα απαλείψει ένα δυνητικό εμπόδιο εισόδου στην αγορά και θα συμβάλει στην αύξηση της ποικιλίας προς όφελος των καταναλωτών.

Επίσης διαπιστώθηκε ότι ο ΕΟΦ εφαρμόζει διατάξεις φαρμακευτικής νομοθεσίας για την αδειοδότηση των βιοκτόνων προϊόντων που υπόκεινται στη δικαιοδοσία του. Ειδικότερα, δεν επιτρέπει την πρακτική "umbrella branding", με αποτέλεσμα οι επιχειρήσεις να μην μπορούν να εμπορεύονται, υπό το ίδιο εμπορικό σήμα, βιοκτόνα προϊόντα με διαφορετικές δραστικές ουσίες.

Σημειώνεται ότι το "umbrella branding" προσφέρει τη δυνατότητα στους προμηθευτές να εκμεταλλευθούν οικονομίες φάσματος, εξοικονομώντας το κόστος ανάπτυξης ενός νέου εμπορικού σήματος. Επιπλέον, μειώνει τις δαπάνες μιας επιχείρησης, για παράδειγμα στη διαφήμιση, τις εμπορικές συμφωνίες και τις προωθητικές ενέργειες βάσει τιμής.

Παράλληλα, μειώνει το ρίσκο της εισόδου στην αγορά νέων προϊόντων για τις επιχειρήσεις και κατά συνέπεια αυξάνει την ποικιλία των διαθέσιμων προϊόντων στους καταναλωτές και γι΄αυτό ο ΟΟΣΑ συνιστά την άρση αυτού του περιορισμού στα βιοκτόνα προϊόντα.

Τα ΜΗΣΥΦΑ

Ο ΟΟΣΑ, συνιστά και την επικαιροποίηση του νομικού πλαισίου για διαφήμιση των Μη Συνταγογραφούμενων Φαρμάκων (ΜΗΣΥΦΑ) ώστε να ευθυγραμμιστεί με τις πρόσφατες τροποποιήσεις περί απελευθέρωσης των καναλιών διανομής των Γενικής Διάθεσης Φαρμάκων (ΓΕΔΙΦΑ) ως υποκατηγορίας των ΜΗΣΥΦΑ.

Επιπλέον, η διαφήμιση των ωφελημάτων προς το κοινό με τη μορφή των εκπτώσεων θα επιτρέψει μεγαλύτερη ευελιξία στην προώθηση των ΜΗΣΥΦΑ. Με την απελευθέρωση τιμών των ΜΗΣΥΦΑ η διάδοση αυτής της πληροφορίας μέσω της διαφήμισής τους σε όλα τα σημεία πώλησης θα μπορούσε να ενισχύσει τον ανταγωνισμό, συντελώντας τελικά προς την κατεύθυνση της μείωσης των τιμών για τους ασθενείς.

Επίσης, οι αρχές πρέπει να αναθεωρήσουν το ρυθμιστικό πλαίσιο των προωθήσεων, περιλαμβανομένης της εκ των προτέρων έγκρισης από τον ΕΟΦ των επιστημονικών εκδηλώσεων και συνεδρίων. Η γνωστοποίησή τους, σε συνδυασμό με έναν μηχανισμό εκ των υστέρων ελέγχου από τον ΕΟΦ, μπορεί να επιτύχει τους δεοντολογικούς και οικονομικούς σκοπούς του νομοθέτη, καθώς και να διασφαλίσει την προστασία της δημόσιας υγείας, χωρίς να επηρεάζει τις στρατηγικές μάρκετινγκ των εταιρειών.

Οι φαρμακαποθήκες

Την ίδια στιγμή, επισημαίνει ότι θα πρέπει να αρθούν οι περιορισμοί στην λειτουργία φαρμακαποθηκών, ώστε οι επιχειρήσεις να μπορέσουν να επιτύχουν οικονομίες κλίμακας. Γι΄αυτό και συνιστά, το νομικό πλαίσιο της λειτουργίας των φαρμακαποθηκών πρέπει να καταστεί πιο ευέλικτο ώστε να επιτρέπει την εγκατάσταση περισσότερων της μίας οικονομικής μονάδας στην ίδια περιφέρεια και βοηθητικών αποθηκευτικών χώρων εκτός αυτής.

Χάρη στις οικονομίες κλίμακας και στον ενισχυμένο ανταγωνισμό μεταξύ των χονδρεμπόρων φαρμάκων, θα επιτευχθεί αποτελεσματικότερη και ορθολογικότερη χρήση των πόρων, καλύτερη κάλυψη των αναγκών της αγοράς και, τελικά, χαμηλότερες τιμές προς όφελος των ασθενών.

Το χονδρεμπόριο

Ο ΟΟΣΑ συνιστά στις αρχές να απλοποιήσουν και να κάνουν πιο ευέλικτο το ρυθμιστικό πλαίσιο για την αδειοδότηση των επιχειρήσεων εμπορίας καυσίμων, ώστε να διευκολυνθεί η είσοδος νέων χονδρεμπόρων στην αγορά. Για παράδειγμα, η επιβολή ελάχιστου όγκου αποθηκευτικού χώρου ή ελάχιστου αριθμού φιαλών υγραερίου μπορεί να δημιουργήσει μπόδια εισόδου στην συγκεκριμένη αγορά.

Επιπλέον, η διάρκεια των αποκλειστικών συμβάσεων μεταξύ χονδρεμπόρων και λιανεμπόρων ρυθμίζεται από τον νόμο. Πρέπει να διευκρινιστεί στη νομοθεσία ότι η διάρκεια των συμβάσεων αυτών δεν μπορεί να επεκταθεί πέραν του νομίμου ορίου, ενθαρρύνοντας έτσι τον ανταγωνισμό μεταξύ των χονδρεμπόρων κάθε φορά που αυτές λήγουν.

Στον τομέα των κεντρικών (χονδρεμπορικών) αγορών, το τρέχον νομικό πλαίσιο επιτρέπει μόνον μία χονδρεμπορική αγορά σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Αυτό το νομικό πλαίσιο είναι απαρχαιωμένο και απέχει από τις εξελίξεις της αγοράς. Ο περιορισμός πρέπει να χαλαρώσει έτσι ώστε να επιτραπεί σε χονδρεμπόρους, πιθανώς σε συνεργασία με άλλους παράγοντες της αγοράς, να ιδρύσουν ανταγωνιστικές (χονδρεμπορικές) αγορές.

Τέλος, ο ΟΟΣΑ συνιστά την αναθεώρηση του νομικού πλαισίου για τα φορτηγά ιδιωτικής χρήσης προς διευκόλυνση των χονδρεμπόρων, αλλά και τη σταδιακή κατάργηση του δικαιώματος που έχει παραχωρηθεί στις ήδη δραστηριοποιούμενες εταιρείες μεταφορών να λειτουργούν υπό το παλαιό πλαίσιο (ρήτρες κεκτημένων δικαιωμάτων).

ΣΧΟΛΙΑ ΧΡΗΣΤΩΝ

blog comments powered by Disqus
v