«D-day» η Παρασκευή για τον προϋπολογισμό

Η φοροδοτική ικανότητα των πολιτών δείχνει να αγγίζει το σημείο μηδέν. Αυτό μαρτυρούν τα στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού, τα οποία έρχονται σε μία κρίσιμη για τις μελλοντικές εξελίξεις συγκυρία να αναδείξουν τη φοροδοτική εξάντληση.

Οι αυξήσεις φόρων οι οποίες επιβλήθηκαν πέρυσι με μείωση του αφορολόγητου ορίου, αλλαγές στην κλίμακα εισφοράς αλληλεγγύης, αύξηση των προκαταβολών φόρου για ελεύθερους επαγγελματίες και σαρωτική διόγκωση των έμμεσων φόρων, όχι μόνο δεν αποδίδουν έξτρα έσοδα αλλά δημιουργούν τρύπες.

Τα στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού είναι αποκαλυπτικά. Στο οκτάμηνο Ιανουαρίου-Αυγούστου, η αύξηση των άμεσων φόρων φυσικών και νομικών προσώπων είχε ως αποτέλεσμα μικρότερες εισπράξεις σε σχέση με αυτές που είχαν προϋπολογιστεί. Κυβέρνηση και δανειστές προέβλεπαν αύξηση εσόδων από άμεσους φόρους κατά 1 δισ. ευρώ, αλλά τα στοιχεία δείχνουν υστέρηση του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων κατά 469 εκατ. ευρώ, των νομικών προσώπων κατά 118 εκατ. ευρώ και των λοιπών άμεσων φόρων κατά 123 εκατ. ευρώ.

Ανάλογη εικόνα και στο μέτωπο των έμμεσων φόρων. ΦΠΑ και ειδικός φόρος κατανάλωσης σε πετρέλαιο και καπνό έχει αποδώσει 170 εκατ. ευρώ λιγότερα ενώ και η φαινομενική υπέρβαση στον ΦΠΑ λοιπών προϊόντων κατά 263 εκατ. ευρώ σχετίζεται με την παραχώρηση των περιφερειακών αεροδρομίων (296,16 εκατ. ευρώ ο ΦΠΑ της συγκεκριμένης κατηγορίας). Αντίθετα, χείρα βοηθείας της τάξεως των 300 εκατ. ευρώ έχει δώσει η ρύθμιση για την οικειοθελή αποκάλυψη αδήλωτων εισοδημάτων, η οποία εκτός απροόπτου αναμένεται να παραταθεί έως το τέλος του έτους.

Η είσπραξη του ΕΝΦΙΑ εντός της εβδομάδας (εκπνέει την Παρασκευή η προθεσμία πληρωμής της πρώτης δόσης, ενώ ταυτόχρονα λήγει και η προθεσμία πληρωμής της β' δόσης φόρου εισοδήματος) αναμένεται να αμβλύνει την υστέρηση, η οποία σε επίπεδο οκταμήνου αγγίζει το 1,765 δισ. ευρώ (στον τακτικό προϋπολογισμό).

Η γενική εικόνα όμως δύσκολα θα αλλάξει. Οι φόροι, όχι για λόγους ιδεολογίας, δεν μπορούν να αυξηθούν άλλο και έχουν ξεπεράσει ήδη τα όρια αντοχής της οικονομίας και της κοινωνίας. Αν χρειαστούν έξτρα μέτρα, πέραν των ψηφισμένων για μείωση αφορολογήτου και συντάξεων, δεν μπορεί παρά να αναζητηθούν στο μέτωπο των δαπανών. Εκτός και εάν αλλάξει (επιτέλους) η συνταγή και αντί για αυξήσεις φόρων και μειώσεις συντάξεων, γίνουν πραγματικές ενέσεις άμεσης τόνωσης της ανάπτυξης.

Παρά την κακή εικόνα των εσόδων του προϋπολογισμού, το οικονομικό επιτελείο αισιοδοξεί ότι όχι απλώς θα καλυφθεί ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 1,75% του ΑΕΠ φέτος αλλά θα υπερκαλυφθεί κιόλας.

Ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Γιώργος Χουλιαράκης εκτίμησε χθες στο συνέδριο του Economist ότι το πρωτογενές πλεόνασμα θα ξεπεράσει φέτος το 2,1%-2,2% και σε όρους διαρθρωτικού πλεονάσματος θα αγγίξει το 2,8%. Η δυνατότητα υποεκτέλεσης των δαπανών (1,7 δισ. ευρώ στο οκτάμηνο) αναμένεται να αξιοποιηθεί.

Η ανησυχία αφορά το 2018. Το άλμα στο 3,5% του ΑΕΠ χωρίς ουσιαστικά νέα μέτρα (οι ψηφισμένες παρεμβάσεις φέρνουν(;) αύξηση εσόδων της τάξεως των 500 εκατ. ευρώ) προϋποθέτει εκτίναξη της ανάπτυξης. Και σε αυτό το μέτωπο όμως το τοπίο είναι θολό. Οι συναρτήσεις με την πορεία της αξιολόγησης γεννούν ερωτηματικά.

Οι προθέσεις επιτυχούς ολοκλήρωσης έως τα Χριστούγεννα είναι καταγεγραμμένες. Στους «άγνωστους Χ», με κυρίαρχο μέχρι πρότινος το ερώτημα για τη στάση του ΔΝΤ, έχει προστεθεί πλέον και ο παράγοντας της νέας γερμανικής κυβέρνησης, όταν και με όποιους σχηματιστεί.