Αναδομείται η λειτουργία των υπαίθριων αγορών

Σημαντικές αλλαγές, στο τρόπο λειτουργίας των υπαίθριων αγορών, φέρνει το νομοσχέδιο, «Άσκηση Υπαιθρίων Εμπορικών Δραστηριοτήτων, Εκσυγχρονισμός της Επιμελητηριακής Νομοθεσίας και άλλες διατάξεις» που κατατέθηκε στη Βουλή από το υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης.

Γενικά, με τις διατάξεις του πρώτου μέρους του νομοσχεδίου, επιδιώκεται η εναρμόνιση των όρων άσκησης του υπαίθριου εμπορίου με τους σύγχρονους οικονομικούς κανόνες, ενώ καθίσταται περισσότερο ευχερής η απλοποίηση και ο εξορθολογισμός των διαδικασιών έκδοσης και ανανέωσης αδειών. Ουσιαστικά, το νομοσχέδιο αυτό συνδράμει ουσιαστικά τον παραγωγό, παρέχοντας του τη δυνατότητα να δραστηριοποιείται είτε σε οργανωμένη αγορά υπαίθριου εμπορίου, είτε ατομικά, είτε μέσω της συμμετοχής του σε συνεργατικά σχήματα.

Κωδικοποιημένα, το νομοσχέδιο στο σκέλος των υπαίθριων αγορών, προβλέπει τα εξής:

α) Ενιαία Αναλυτική καταγραφή των μορφών άσκησης υπαιθρίου εμπορίου- Απλοποίηση διαδικασιών αδειοδότησης και ανανέωσης.

Στο σχέδιο νόμου υπάρχει αναλυτική αποτύπωση και περιγραφή όλων των τύπων αδειών του υπαιθρίου εμπορίου και όλων των μορφών άσκησής του, πράγματα που σήμερα αναφέρονται άναρχα και αποσπασματικά. Προκειμένου για τις άδειες, βάσει της αρχής της ίσης μεταχείρισης, ενιαιοποιούνται οι προϋποθέσεις χορήγησης και ανανέωσης, είτε ο αδειούχος δραστηριοποιείται στο υπαίθριο εμπόριο, πλανόδιο ή στάσιμο, είτε στις λαϊκές και κατά συνέπεια και τα δικαιολογητικά που πιστοποιούν την ιδιότητα, ειδικά των παραγωγών. Σε ό,τι αφορά στη χορήγηση μη παραγωγικών αδειών, τις λεγόμενες επαγγελματικές άδειες, διατηρείται ο κοινωνικός χαρακτήρας και ενισχύεται ακόμη περισσότερο, καθώς η βασική προϋπόθεση της ανεργίας συνδυάζεται πλέον και με εισοδηματικά κριτήρια.

Επιπλέον, μέσω της μείωσης των δικαιολογητικών κατά τη χορήγηση και την ανανέωση των αδειών, επιχειρείται να μειωθεί το διοικητικό βάρος που υφίστανται οι διοικούμενοι, ειδικά οι παραγωγοί, χωρίς ταυτόχρονα να γίνεται καμιά έκπτωση στη διασφάλιση των προϋποθέσεων για τη νόμιμη δραστηριοποίηση.

Επίσης, γίνεται σαφής αντιστοίχιση μεταξύ των οργάνων της Διοίκησης και των αποδιδόμενων σε αυτά αρμοδιοτήτων. Ο υφιστάμενος νόμος 4264/2014 (ΦΕΚ Α' 118) δεν ορίζει με σαφήνεια τις σχέσεις μεταξύ των δύο βαθμών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Δήμων και Περιφερειών, και σε πολλές περιπτώσεις έχει αγνοήσει τη βασική αρχή του νόμου του Καλλικράτη (ν.3852/2010 ΦΕΚ Α' 87), ότι δηλαδή μεταξύ τους δεν υφίστανται σχέσεις ιεραρχίας και ελέγχου, αλλά συνεργασίας και συναλληλίας. Έτσι, σε αρκετές περιπτώσεις παρατηρείται οι αποφάσεις των δήμων να τελούν υπό την έγκριση των Περιφερειών και να καταστρατηγείται με αυτόν τον τρόπο η αυτοτέλεια των ΟΤΑ α΄ βαθμού.

β) Ηλεκτρονικό σύστημα καταγραφής και κεντρική διασταύρωση αδειών και ελέγχων.

Το σχέδιο νόμου προβλέπει την καταγραφή όλων των οργανωμένων μορφών άσκησης υπαιθρίου εμπορίου και των δραστηριοποιούμενων σε αυτό σε μια ηλεκτρονική πλατφόρμα. Ένα ολοκληρωμένο, εύχρηστο πληροφοριακό σύστημα, θα δώσει τη δυνατότητα στην Πολιτεία να έχει την εποπτεία σε όλες τις πτυχές του υπαιθρίου εμπορίου και παράλληλα θα συμβάλλει στη διασταύρωση των στοιχείων και των ελέγχων. Επίσης, μια βάση δεδομένων, στην οποία θα καταχωρίζονται οι έλεγχοι και οι διοικητικές κυρώσεις που επιβάλλονται, θα βοηθήσει να εξαχθούν συμπεράσματα για τους ελεγκτικούς μηχανισμούς του κράτους.

γ) Διεύρυνση της δυνατότητας των παραγωγών για διάθεση των προϊόντων τους.

Με το νέο νόμο αποκαθίσταται για τους παραγωγούς μια αδικία του προηγούμενου νόμου, που τους στερούσε τη δυνατότητα να εκδώσουν άδεια υπαιθρίου εμπορίου και συνεπώς να διαθέσουν τα προϊόντα τους αυτοτελώς εκτός λαϊκών αγορών. Συγχρόνως θα ενθαρρύνεται η συμμετοχή των παραγωγών μέσω συνεταιριστικών οργανώσεων ή ομάδων παραγωγών στο υπαίθριο εμπόριο.

δ) Διασφάλιση της βιωσιμότητας των επαγγελματιών. 

Με τις νέες διατάξεις πριμοδοτείται, κατά την απόδοση θέσης στις λαϊκές αγορές, ο επαγγελματίας πωλητής που προσέρχεται σε αγορές λιγότερες από έξι μέρες την εβδομάδα. Επιδιώκεται έτσι η πλήρης απασχόλησή του, με στόχο αφ' ενός τη βιωσιμότητα του ίδιου και αφ' ετέρου την αύξηση των εσόδων του φορέα λειτουργίας της λαϊκής λόγω καταβολής ημερήσιου τέλους για περισσότερες ημέρες.

ε) Διασφάλιση της νομιμότητας σε όλες τις μορφές και κατηγορίες άσκησης υπαίθριας εμπορικής δραστηριότητας.

Με τις υπό διαμόρφωση διατάξεις επιχειρείται να αντιμετωπιστούν τα θεσμικά κενά, να κατοχυρωθεί η νομιμότητα σε όλες τις πτυχές του υπαιθρίου εμπορίου και να τεθούν όλες οι απαιτούμενες προϋποθέσεις (επαρκές θεσμικό πλαίσιο, έλεγχοι κτλ.) ώστε να ελαχιστοποιούνται κατά το δυνατό τα φαινόμενα παρανομίας. Παράλληλα, με την καθιέρωση του βιβλίου διακινούμενων ποσοτήτων, ενισχύεται το σύστημα εποπτείας και παρακολούθησης των πωλούμενων ποσοτήτων οπωροκηπευτικών στις λαϊκές αγορές.

στ) Διαφάνεια, ισονομία και δικαιοσύνη στην αδειοδότηση και κατανομή των θέσεων.

Ένα ζήτημα που επανέρχεται με συχνότητα όταν συζητούνται τα θέματα των λαϊκών αγορών είναι οι θέσεις στις εν λόγω αγορές και ο τρόπος απόδοσής τους στους πωλητές. Με το νέο νόμο τίθεται σύστημα μοριοδότησης, όπου ο κάθε πωλητής, βάσει κριτηρίων που συνδυάζουν κοινωνικά χαρακτηριστικά, όπως π.χ. οικογενειακή κατάσταση, αριθμό τέκνων, αλλά και παραβατικότητα (ο πωλητής με μειωμένη παραβατικότητα προκρίνεται έναντι των συνυποψήφιών του, στους οποίους έχουν επιβληθεί πρόστιμα) τοποθετείται με αντικειμενικό και διαφανή τρόπο.

ζ) Εξορθολογισμός διοικητικών κυρώσεων.

Επιδιώκεται επίσης να εξορθολογιστούν τα ποσά των διοικητικών κυρώσεων, τα οποία επιβάλλεται να υπακούουν στις διαμορφωθείσες νέες συνθήκες στην αγορά και στην οικονομία της χώρας και παράλληλα διευρύνονται ως προς τη μορφή τους οι κυρώσεις, οι οποίες θα καταγράφονται σε Μητρώο Κυρώσεων. Οι ποινικές κυρώσεις περιορίζονται στα μέλη των τριμελών επιτροπών που είναι επιφορτισμένα με το έργο της αυτοψίας στις καλλιέργειες των παραγωγών και την εκτίμηση των παραγόμενων ποσοτήτων, καθώς και στους πωλητές που διαθέτουν βιομηχανικά προϊόντα.

η) Μηχανισμός διαβούλευσης και συνδιαχείρισης στα θέματα των λαϊκών αγορών από τη Διοίκηση και τους παραγωγικούς φορείς.

Για ορισμένα θέματα που άπτονται της λειτουργίας των λαϊκών αγορών συστήνονται σε κάθε Περιφέρεια Επιτροπές που αποτελούνται από όργανα της Διοίκησης και εκπροσώπους των παραγωγικών φορέων, αποκεντρώνοντας την εφαρμογή ρυθμίσεων και συμβάλλοντας στην ανάληψη συνευθύνης μεταξύ των εμπλεκομένων.

*Το Σχέδιο Νόμου, δημοσιεύεται στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".