Ο λογαριασμός του υπερπλεονάσματος και το παζάρι με τους θεσμούς

Την πρώτη χρονιά κατά την οποία το πρωτογενές πλεόνασμα ήταν πολλαπλάσιο του στόχου, το 2015, το Μνημόνιο απαιτούσε έλλειμμα 0,25% του ΑΕΠ και προέκυψε πλεόνασμα 0,7% του ΑΕΠ. Η Ελλάδα απέδειξε ότι μπορεί να επιτύχει τους στόχους στους οποίους έχει δεσμευτεί. Η ανάπτυξη όμως δεν ήρθε.

Το 2016, το πλεόνασμα «ξέφυγε». Στόχος 0,5% του ΑΕΠ, αποτέλεσμα 4,2% του ΑΕΠ. Το 2017, επανάληψη του ίδιου σκηνικού: στόχος 0,75% του ΑΕΠ, πλεόνασμα 4,2%.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι υπάρχει υπερφορολόγηση. Το υπερπλεόνασμα πληρώνεται ακριβά από τους φορολογούμενους. Το πρώτο δίμηνο του έτους, οι απλήρωτοι φόροι οι οποίοι θα τροφοδοτήσουν το τσουνάμι κατασχέσεων τους επόμενους μήνες άγγιξαν τα 2 δισ. ευρώ.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το υπερπλεόνασμα κοστίζει στην ανάπτυξη. Πέρυσι, ο στόχος για ρυθμό ανάπτυξης ξεκίνησε από το 2,7% και τα προκαταρκτικά στοιχεία έδειξαν ανάπτυξη 1,4%. Φέτος, η πρόβλεψη του προϋπολογισμού για ρυθμό ανάπτυξης 2,5% έχει ήδη αναθεωρηθεί από το υπουργείο Οικονομικών σε 2,3%, από το ΔΝΤ σε 2% και επίκειται καθοδική αναθεώρηση και από την Κομισιόν ( πληροφορίες για 1,9%).

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι εάν οι στόχοι για πρωτογενές πλεόνασμα ήταν χαμηλότεροι και τα αποτελέσματα επίσης, η αναπτυξιακή δυναμική της ελληνικής οικονομίας θα ήταν διαφορετική.

Η κυβέρνηση ανέμενε τις ανακοινώσεις της Eurostat προκειμένου να ενισχύσει τη φαρέτρα των επιχειρημάτων της και να αποκρούσει τις πιέσεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για εμπροσθοβαρή μείωση του αφορολόγητου από το 2019, ταυτόχρονα με την περικοπή των συντάξεων κατά 18%.

Όπως προκύπτει από τις πρόσφατες δηλώσεις του Π. Τόμσεν, το Ταμείο θεωρεί ότι η περικοπή του αφορολόγητου συνιστά διαρθρωτική μεταρρύθμιση ευνοϊκή για την ανάπτυξη, μέσω της διεύρυνσης της φορολογικής βάσης.

Αν αυτή η γραμμή διατηρηθεί, το υπερπλεόνασμα του 2017 λίγο θα μετρήσει. Ούτως ή άλλως και στο παρελθόν οι εκτιμήσεις του Ταμείου για τα δημοσιονομικά έχουν πέσει έξω, αλλά οι πιέσεις για μέτρα δεν αποσύρθηκαν.

Στις παρυφές της κυβέρνησης, διατυπώνονται εκτιμήσεις σύμφωνα με τις οποίες θα μπορούσε να υπάρξει ένα «παζάρι» χρονικής μετάθεσης των μέτρων. Να εφαρμοστεί δηλαδή η μείωση του αφορολόγητου το 2019 και των συντάξεων το 2020. Οι πρώτες πληροφορίες από το στρατόπεδο των δανειστών σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο -δεν έχει υποβληθεί σχετικό αίτημα, διευκρινίζουν- είναι αρνητικές.

Εάν οι υπολογισμοί της κυβέρνησης είναι σωστοί, και το 2018 θα υπάρξει υπέρβαση του στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ. Και εάν οι δανειστές επιμείνουν, το 2019 θα κοπούν οι συντάξεις (και θα εφαρμοστούν αντίμετρα στο καλό σενάριο ή δεν θα εφαρμοστούν αντίμετρα, αν περάσει η γραμμή του ΔΝΤ) και πιθανόν και το αφορολόγητο ταυτόχρονα. Έξτρα λιτότητα 4 δισ. ευρώ.

Με αυτά τα δεδομένα, είναι απορίας άξιο για ποιο λόγο «ξεζουμίζεται» η οικονομία, για να προκύπτουν πλεονάσματα υπερδιπλάσια του στόχου.