Επαναφορά των συλλογικών συμβάσεων υπό… προϋποθέσεις

Συγκεκριμένους όρους και προϋποθέσεις για την αύξηση του κατώτατου μισθού, αμέσως μετά τη λήξη του προγράμματος και κυρίως για την επαναφορά βασικών διατάξεων για τις συλλογικές συμβάσεις που είναι «παγωμένες» λόγω μνημονίων, θέτει στην έκθεση του ΟΟΣΑ.

Με δεδομένη δε την πρόθεση της κυβέρνησης και δη της αρμόδιας υπουργού Εργασίας Έφης Αχτσιόγλου να προχωρήσει αμέσως μετά τον Αύγουστο σε σημαντικές αλλαγές στους όρους λειτουργίας της αγοράς εργασίας, ο ΟΟΣΑ τάσσεται μεν υπέρ της επαναφοράς των συλλογικών συμβάσεων στο προσκήνιο της αγοράς εργασίας, θέτει όμως συγκεκριμένες προϋποθέσεις υπό τις οποίες για παράδειγμα θα μπορεί να επεκτείνεται μια κλαδική σύμβαση, και κυρίως προϋποθέσεις υπό τις οποίες θα μπορούν οι επιχειρήσεις να τις παρακάμπτουν.

Ο Οργανισμός, έχοντας ως βασική προτεραιότητα την ενδυνάμωση των μεταρρυθμίσεων κατά της φτώχιας, επισημαίνει ότι κατά τη διάρκεια της κρίσης, η φτώχια έχει αυξηθεί δραματικά, ακόμη και στους εργαζόμενους, πολύ δε περισσότερο στους άνεργους, στους νέους και στις οικογένειες. Και προτείνει την υπό προϋποθέσεις εφαρμογή της επεκτασιμότητας των κλαδικών συμβάσεων, τη διεύρυνσή τους με βάση και τις ευρύτερες συνθήκες εργασίας στην Ελλάδα και σύμφωνα με τις διεθνείς πρακτικές, όχι όμως αυτόματα, καθώς και τη δημιουργία μιας επιτροπής που θα αποτελείται από τους κοινωνικούς εταίρους και ανεξάρτητους φορείς, προκειμένου να συζητηθεί η αύξηση του κατώτατου μισθού.

Σύμφωνα με τον Οργανισμό, οι μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας έδωσαν ώθηση στην απασχόληση, όμως οι μισθοί και η παραγωγικότητα παρέμειναν σε χαμηλά επίπεδα.

Κάνει μάλιστα ιδιαίτερη αναφορά στις παγωμένες διατάξεις για τις συλλογικές συμβάσεις, την επεκτασιμότητα και την αρχή της ευνοϊκότερης ρύθμισης και επισημαίνει ότι μπορεί η αναστολή των συγκεκριμένων διατάξεων να έκανε τους μισθούς πιο ανταγωνιστικούς, όμως πολλοί εργαζόμενοι κερδίζουν πλέον πολύ λιγότερα από τον κατώτατο μισθό, λόγω της μερικής απασχόλησης και της αύξησης των χαμηλής ποιότητας θέσεων εργασίας και της ευελιξίας.

Ο κατώτατος μισθός στον ιδιωτικό τομέα, αναφέρει η έκθεση, είναι χαμηλότερος από τον μέσο όρο των χωρών μελών του ΟΟΣΑ, σε σχέση με το μέσο εισόδημα και συγκεκριμένα στο 48% του μέσου μισθού. Υποστηρίζει ότι η νομοθετημένη διαδικασία καθορισμού του κατώτατου μισθού θέτει σε κίνδυνο μελλοντικές προσαρμογές, εάν αυτές δεν στηρίζουν την ανάπτυξη της απασχόλησης αλλά και τις συνθήκες διαβίωσης των εργαζόμενων…

Παράλληλα, ο ΟΟΣΑ επισημαίνει πως η προσφορά εργασίας με βάση τα προσόντα δεν καλύπτει τις ανάγκες της αγοράς, με αποτέλεσμα να εγκλωβίζει τους εργαζόμενους σε χαμηλής αμοιβής και προσόντων εργασίες. Η μεγάλη διάρκεια της κρίσης σε συνδυασμό με την αναποτελεσματικότητα των πολιτικών κοινωνικής προστασίας αύξησε την φτώχια κυρίως στις οικογένειες με παιδιά, στους νέους και στους άνεργους. Ιδιαίτερα υψηλή είναι και η φτώχια μέσα στην εργασία.

Ο ΟΟΣΑ προτείνει τη βελτίωση της διασύνδεσης μεταξύ παροχής και προσφοράς εργασίας, ενδυνάμωση των κινήτρων στις επιχειρήσεις για καινοτομία και κατάρτιση, καθώς και συνέχιση των μεταρρυθμίσεων στον τομέα της κοινωνικής προστασίας. Μάλιστα, επισημαίνει ότι η ανάπτυξη του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης, η μεταρρύθμιση στα οικογενειακά επιδόματα καθώς και η παροχή σχολικών γευμάτων είναι σημαντικά βήματα για την καλύτερη προστασία των φτωχών οικογενειών στην Ελλάδα.

Μεταξύ άλλων, λοιπόν, ο Οργανισμός προτείνει τη συνέχιση της αναθεώρησης των δαπανών για την αύξηση των πόρων που οδεύουν προς την κοινωνική προστασία, την επέκταση και ενδυνάμωση της κατάρτισης καθώς και τον επανασχεδιασμό προγραμμάτων για τις επαγγελματικές ικανότητες των εργαζόμενων.

Οι προϋποθέσεις επέκτασης των συμβάσεων - Τα παραδείγματα άλλων χωρών

Ειδικά για το θέμα των κλαδικών συμβάσεων και τη δυνατότητα επέκτασής τους, ο Οργανισμός επισημαίνει ότι αυτή μπορεί να γίνει όταν την κλαδική σύμβαση υπογράφουν οι πλέον αντιπροσωπευτικές οργανώσεις εργοδοτών και εργαζομένων, για το σύνολο του κλάδου. Προτείνει όμως και εφαρμογή κλαδικών συμβάσεων υπό αυστηρές προϋποθέσεις, ανάλογα με το είδος της επιχείρησης, κυρίως στις μικρές επιχειρήσεις που χαρακτηρίζουν την ελληνική οικονομία.

Μεταξύ των προϋποθέσεων που θέτει, είναι να δίνεται άδεια σε επιχειρήσεις να καθορίζουν διαφορετικούς όρους, ακόμη και αμοιβής, να δημιουργηθεί ένα ουδέτερο όργανο που θα εγκρίνει ή όχι την επεκτασιμότητα, να προστατεύεται η απασχόληση με ρήτρες που θα επιτρέπουν την προσαρμογή των όρων της σύμβασης αν για παράδειγμα η επιχείρηση αντιμετωπίζει οικονομικά προβλήματα, και να ενισχυθεί ο ρόλος των «ενώσεων προσώπων» στις επιχειρήσεις, προκειμένου να υπογράφονται επιχειρησιακές συβάσεις.

Παράλληλα, επισημαίνεται ότι είναι προτιμότερο ο υποκατώτατος μισθός να συνδέεται με την εμπειρία και όχι την ηλικία. Και προτείνει έναν υποκατώτατο μισθό για τον πρώτο χρόνο στην αγορά εργασίας, ο οποίος θα εξαλείφεται μεταξύ δεύτερου και τρίτου χρόνου.

Όσο για τη διαδικασία αύξησης του κατώτατου μισθού, ο Οργανισμός τάσσεται υπέρ της δημιουργίας μιας επιτροπής, η οποία θα κρίνει τις συνθήκες της εγχώριας οικονομίας και της αγοράς εργασίας προκειμένου να προτείνει τις όποιες παρεμβάσεις. Ζητεί μάλιστα από την κυβέρνηση, που θα έχει τον τελευταίο λόγο, να δίνει εξηγήσεις κάθε φορά που θα παρεκκλίνει από τις προτάσεις της επιτροπής.

Ενόψει, τέλος, της διαδικασίας διαπραγμάτευσης με τους δανειστές, για τον ρόλο της Μεσολάβησης και Διαιτησίας, ο ΟΟΣΑ προτείνει ένα όργανο μεσολάβησης που θα παρεμβαίνει στις διαπραγματεύσεις για να τις στηρίξει και να συμβουλεύσει τους εμπλεκόμενους…