O’Brien (Ryanair): Βολές κατά Fraport, ξενοδόχων και… Βαρουφάκη

Το σκηνικό σύγκρουσης μεταξύ δύο βασικών αντιμαχόμενων «στρατοπέδων», που διαμορφώνεται ταχύτατα στην ελληνική ταξιδιωτική αγορά, αναδύθηκε στην παρουσίαση του  χειμερινού προγράμματος δρομολογίων 2018/19 της ιρλανδικής αεροπορικής εταιρείας χαμηλού κόστους Ryanair.

Η κλιμακούμενη ένταση, που οδηγεί στα όρια της εμπόλεμης κατάστασης τους δύο πόλους, αποτυπώθηκε στις αναφορές του εμπορικού δ/ντή (CCO) της Ryanair, David O’Brien, για το «μονοπώλιο της Fraport», τις τουριστικές αποικίες που δημιουργούνται το καλοκαίρι στα ελληνικά νησιά και τη στάση των Ελλήνων ξενοδόχων.

Στην παρουσίαση, μάλιστα, παρεισέφρυσε μέχρι και ο Γιάνης Βαρουφάκης. Αφορμή στάθηκε η αναφορά μόλις μιας αράδας στο βιβλίο του Yianis για την παραχώρηση των 14 περιφερειακών αεροδρομίων στη Fraport. Απογοητεύτηκα, ανέφερε στο Euro2day.gr ο David O’Brien, όταν διάβασα τη μοναδική φράση που αναφερόταν σε ένα από τα πιο κρίσιμα εργαλεία ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας, τα αεροδρόμια, ο «ίσως πιο ευφυής Έλληνας οικονομολόγος».

Αφορμή των νέων βολών που εκτόξευσε το ανώτερο στέλεχος της Ryanair ήταν ο νέος τιμοκατάλογος αυξημένων χρεώσεων που θα ισχύουν από 1η Απριλίου στα 14 περιφερειακά αεροδρόμια που διαχειρίζεται η Fraport Greece.

Συνέβη ακριβώς αυτό που περιμέναμε, είπε στο Euro2day.gr ο O’Brien: η ελληνική κυβέρνηση παρέδωσε το μονοπώλιο των 14 αεροδρομίων στη Fraport, που πρόσφερε τα περισσότερα, ακριβώς για να έχει τη δυνατότητα να λειτουργεί ως μονοπώλιο. Και η Fraport κάνει αυτό που κάνει κάθε μονοπώλιο: ανεβάζει τις τιμές, προσφέροντας τις ίδιες υπηρεσίες και τίποτα παραπάνω.     

Τέσσερα αεροπλάνα μας, λέει ο O'Brien, σταθμεύουν στις τρεις βάσεις που έχουμε δημιουργήσει σε τρία από τα αεροδρόμια που διαχειρίζεται η Fraport (Θεσ/νίκη, Κέρκυρα, Χανιά). Μια επένδυση 400 εκατ. ευρώ. Με τις νέες χρεώσεις καλούμαστε να πληρώσουμε αυξημένα τέλη στάθμευσης (parking) για τα αεροπλάνα μας, που πρέπει να σταθμεύουν εκεί, αλλιώς δεν θα μπορούσαν να λειτουργήσουν οι βάσεις.

Ταυτόχρονα καλούμαστε να καταβάλουμε 90 ευρώ (συνολικά 111 ευρώ με το ΦΠΑ) για την παρουσία πυροσβεστικού οχήματος κατά τον ανεφοδιασμό του αεροπλάνου με καύσιμα. Κάτι που δεν ισχύει σε καμία άλλη χώρα της Ευρώπης, επισημαίνει ο ίδιος.

Η αύξηση των χρεώσεων στα 14 αεροδρόμια για την καλοκαιρινή «χρυσοφόρα» περίοδο επιβεβαιώνει, σύμφωνα με τον O’Brien, την ύπαρξη μιας άτυπης «συμμαχίας» όλων όσοι επιδιώκουν να κερδίζουν όσο γίνεται περισσότερα το καλοκαίρι. Χωρίς να ενδιαφέρονται να μεγαλώσει η τουριστική περίοδος.

Καταθέσαμε προτάσεις στις ελληνικές κυβερνήσεις, αναφέρει ο O’Brien, για να αυξήσουμε κατά 5 εκατ. τους ξένους επισκέπτες στην Ελλάδα κατά τους χειμερινούς μήνες, αλλά δεν πήραμε απάντηση. Στην πραγματικότητα, υποστηρίζει, κανένας δεν ενδιαφέρεται να αυξηθεί η τουριστική κίνηση τον χειμώνα. Τους ταξιδιωτικούς ομίλους (τουρ οπερέιτορ) τους ενδιαφέρει μόνο να δημιουργούν τουριστικές «αποικίες» σε ελεγχόμενες περιοχές, ώστε τα περισσότερα από τα χρήματα που δαπανούν οι τουρίστες να μην παραμένουν στην Ελλάδα αλλά να επιστρέφουν στις χώρες προέλευσης των ταξιδιωτών.

Οι περισσότεροι Έλληνες ξενοδόχοι, την ίδια στιγμή, έχουν αποφασίσει να βγάζουν όσα πιο πολλά χρήματα μπορούν το καλοκαίρι. Γι’ αυτό κι έχουν συνδεθεί με τους τουρ οπερέιτορ. Δεν θέλουν να απασχολούν εργαζόμενους όλο τον χρόνο.

Αυτή θα μπορούσε να είναι η «φωτογραφία» του ενός πόλου επιχειρηματικών συμφερόντων, που επιδιώκουν την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη αύξηση της τουριστικής κίνησης τους καλοκαιρινούς μήνες.

Η Ryanair, ωστόσο, δεν είναι… ανένταχτη καθώς εκ των πραγμάτων συμμετέχει σε έναν άλλο, ραγδαία ανερχόμενο «πόλο». Εκείνον που συγκροτούν αεροπορικές εταιρείες χαμηλού κόστους, πλατφόρμες ενοικίασης ιδιωτικών κατοικιών όπως η Airbnb, ανεξάρτητοι ξενοδόχοι και ιδιοκτήτες ενοικιαζόμενων δωματίων αλλά και κάθε είδους επιχειρήσεις της λεγόμενης οικονομίας του διαμοιρασμού (sharing economy), η οποία έχει εξελιχθεί σε νέο τομέα οικονομικής δραστηριότητας. Έναν τομέα στον οποίο μετέχουν μεταξύ άλλων και εταιρείες ταξί ή ενοικίασης αυτοκινήτων.

Βασικό επιχείρημα αυτού του δεύτερου «πόλου» (ο οποίος μορφοποιείται σταδιακά σε όλες τις χώρες) είναι πως προσφέρουν υπηρεσίες σε πολύ χαμηλότερες τιμές, επιτρέποντας στους καταναλωτές να έχουν περισσότερα χρήματα στην τσέπη τους και όχι να τα δίνουν στο παραδοσιακό τουριστικό κύκλωμα: ξενοδόχους, ταξιδιωτικούς πράκτορες, τουρ οπερέιτορ κ.λπ.). Χρήματα τα οποία διοχετεύονται, όπως λένε, στις τοπικές οικονομίες.

Το οξύμωρο είναι πως και ο δεύτερος «πόλος» συμπεριλαμβάνει πλέον κολοσσιαίου μεγέθους εταιρείες όπως η Airbnb αλλά και η Ryanair. Είναι χαρακτηριστικό πως η Ryanair  ελέγχει σήμερα το μεγαλύτερο μερίδιο της ευρωπαϊκής αγοράς (15%), το 2017 διακίνησε 120 εκατ. επιβάτες, οι οποίοι αναμένεται να γίνουν 130 εκατ. ταξιδιώτες το 2018, διαθέτει 430 αεροπλάνα Μπόινγκ  737 (και 240 υπό παραγγελία) με τα οποία συνδέει 87 βάσεις και συνολικά 213 αεροδρόμια που εξυπηρετεί μέσω 1.800 δρομολογίων.

Στην «κόντρα» των δύο πόλων υπάρχει κι ένα μικρό διαφιλονικούμενο… πάπλωμα. (Μικρό σε σύγκριση με τα δισ. ευρώ  που αντιπροσωπεύει ο τζίρος στην αλυσίδα διακίνησης και διαμονής τουριστών). Αφορά στην έμμεση επιδότηση ομίλων που διακινούν τουρίστες στην Ελλάδα, μέσω προγραμμάτων συνδιαφήμισης και προβολής. Πρόκειται για το κρέας (επιδότηση) που βαφτίστηκε ψάρι (προγράμματα συνδιαφήμισης), προκειμένου όλοι να κάνουν τη δουλειά τους, με την υψηλή συναίνεση της Ε.Ε.

Ένα «πάπλωμα» που φέρεται να ανέρχεται σε 6,5 εκατ. ευρώ, τα οποία μοιράζονται σχεδόν εξ ολοκλήρου οι ξένοι τουρ οπερέιτορ. Ένας ακόμα λόγος για φωνάζουν οι αεροπορικές εταιρείες (ιδιαίτερα οι χαμηλού κόστους) καθώς δεν έχουν καταφέρει ακόμα να πλησιάσουν το «βάζο με το μέλι».

Στην ελληνική αγορά

Παρά την επιθετική ρητορική, πάντως, η Ryanair προβλέπει πως θα διακινήσει περί τα 5,7 εκατ. επιβάτες, καταγράφοντας ανάπτυξη 14%. Το φετινό θερινό πρόγραμμα περιλαμβάνει 121 δρομολόγια (25 νέα) ενώ το χειμερινό 45 δρομολόγια εκ των οποίων 13 νέα (έξι από Αθήνα και 7 από Θεσ/νίκη).

Μέσω Αθήνας, η Ryanair προγραμματίζει να διακινήσει συνολικά 2,9 εκατ. επιβάτες  το 2018 (+10%). Στο χειμερινό πρόγραμμα προστίθενται έξι συνδέσεις με δύο πτήσεις την εβδομάδα προς  Άκαμπα, Κατάνια, Δουβλίνο, Μαρακές και Παλέρμο καθώς και τρεις πτήσεις την εβδομάδα προς Αϊντχόφεν. Παράλληλα, προστίθενται μια πτήση την εβδομάδα προς Βουκουρέστι, μια πτήση κάθε μέρα προς Σόφια και τρεις καθημερινές πτήσεις προς Θεσ/νίκη.

Τη χρονιά που διανύουμε, η ιρλανδική εταιρεία υπολογίζει να διακινήσει 1,7 εκατ. επιβάτες προς Θεσ/νίκη, καταγράφοντας αύξηση 21%. Για τον σκοπό αυτό στο χειμερινό της πρόγραμμα προστίθενται δύο νέα δρομολόγια προς Μπολόνια και Νυρεμβέργη, που θα πραγματοποιούνται δύο φορές τη βδομάδα το καθένα.

Ταυτόχρονα ξεκινούν πάλι τα δρομολόγια προς Μπρατισλάβα, Αμβούργο, Παρίσι/Μποβέ, Βαρσοβία/Μόντλιν (από δύο τη βδομάδα), Χανιά (τέσσερα τη βδομάδα).  

Το 2017 η Ryanair απέσπασε μερίδιο 12% της ελληνικής αγοράς και βρέθηκε στη δεύτερη θέση, πίσω από τον όμιλο Αegean/Olympic Air. Σύμφωνα με τους υπεύθυνους της εταιρείας, η Ryanair πέτυχε 13% χαμηλότερο μέσο ναύλο από τους ανταγωνιστές της, το οποίο μεταφράστηκε σε 95 ευρώ όφελος για τους επιβάτες της. Σύμφωνα με τους ίδιους, το κατάφερε αυτό μέσω περικοπών κόστους 5%. Όπως αναφέρθηκε χαρακτηριστικά,  μετά τις περικοπές η εταιρεία χρεώνει 5 ευρώ κατ’ άτομο για τις αμοιβές προσωπικού, 7 ευρώ για τα τέλη αεροδρομίων, 6 ευρώ για το κόστος των δρομολογίων και 6 ευρώ για συντήρηση αεροσκαφών, κόστος πωλήσεων και μάρκετινγκ.

Η ιρλανδική εταιρεία, πάντως, άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο να υπάρξουν αναταράξεις φέτος στα δρομολόγιά της, από τις οποίες θα επηρεαστεί, πιθανότατα, και η Ελλάδα. Οι λόγοι, σύμφωνα με στελέχη της εταιρείας, είναι δύο. Ο πρώτος αφορά τη διαδικασία αποχώρησης του Ην. Βασιλείου από την Ευρωζώνη (Brexit), από την οποία εκτιμάται ότι θα καταγραφούν προβλήματα στις πτήσεις.

Αναταράξεις αναμένει η Ryanair εξαιτίας της διαδικασίας διαπραγματεύσεων στην οποία βρίσκεται η διοίκηση της εταιρείας με τους εργαζόμενους του ομίλου. Αιτία, οι νέες περικοπές δαπανών, της τάξης του 2%, που έχει αποφασιστεί να γίνουν φέτος.