Ρυθμίσεις για την αποποινικοποίηση της χρήσης ναρκωτικών

Τις διατάξεις του νομοσχεδίου, που προβλέπει την αποποινικοποίηση της χρήσης ναρκωτικών στην Ελλάδα, παρουσίασε την Τετάρτη ο υπουργός Δικαιοσύνης, Μιλτιάδης Παπαϊωάννου.

Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, το οποίο πήρε την έγκριση του υπουργικού συμβουλίου, αποποινικοποιείται η χρήση ναρκωτικών, καθώς και η προμήθεια και κατοχή τους για προσωπική χρήση, ενώ προβλέπονται αυστηρότερες ποινές σε ό,τι αφορά την εμπορία και τα κυκλώματα διακίνησης ουσιών.

Η νέα νομοθετική πρωτοβουλία κεντρικό σημείο αναφοράς έχει την στροφή στη θεραπευτική αντιμετώπιση του εξαρτημένου χρήστη.

Σύμφωνα με ο νομοσχέδιο, τυποποιείται ως βασικό έγκλημα η παράνομη διακίνηση ναρκωτικών ουσιών, χαρακτηρίζεται κακούργημα και τιμωρείται με ισόβια κάθειρξη, ή με κάθειρξη 5-20 ετών και, σωρευτικά, με χρηματική ποινή.

Με το νέο σχέδιο νόμου η προμήθεια και η κατοχή ναρκωτικών ουσιών σε αριθμό ή έκταση που δικαιολογούνται μόνον για την αποκλειστική χρήση του χρήστη, δεν τιμωρείται. Τιμωρείται όμως με κράτηση μέχρι τρεις (3) μήνες και πρόστιμο μέχρι χίλια (1000) ευρώ, όποιος καλλιεργεί φυτά κάνναβης σε αριθμό που δικαιολογείται μόνον για ατομική του χρήση και έξι (6) μήνες και πρόστιμο μέχρι δύο χιλιάδες (2000) ευρώ όποιος κάνει χρήση σε δημόσιο χώρο.  

Η αποποινικοποίηση της χρήσης ναρκωτικών ουσιών, που προβλέπει το νομοσχέδιο, υπαγορεύθηκε από την σκέψη ότι η χρήση ναρκωτικών αποτελεί πράξη αυτοπροσβολής του εννόμου αγαθού από τον φορέα του.

Ως προνομιούχες παραλλαγές πλημμεληματικής βαρύτητας τυποποιούνται οι πράξεις διακίνησης μικροποσότητας ναρκωτικών, η προμήθευση οικείου και το «κέρασμα».

Στις διακεκριμένες παραλλαγές απειλείται κάθειρξη τουλάχιστον 10 ετών (10 – 20 έτη) και σωρευτικά χρηματική ποινή από 50.000 μέχρι 500.000 ευρώ. Εντάσσονται οι περιπτώσεις που τελούνται από συγκεκριμένα πρόσωπα ή συγκεκριμένους ευαίσθητους χώρους όπως η τέλεση διακίνησης από υπάλληλο που νόμιμα ασχολείται με τα ναρκωτικά, για διευκόλυνση ή απόκρυψη άλλων κακουργημάτων, σε ευαίσθητους χώρους (στρατόπεδα, καταστήματα κράτησης, σχολεία κ.λπ.). Επίσης περιπτώσεις όπου ο δράστης έχει σκοπό να προκαλέσει τη χρήση ναρκωτικών από ανήλικο ή να μεταχειρισθεί ανήλικο για την τέλεση του εγκλήματος ή όπου ο δράστης αναμιγνύει ναρκωτικά με τρόφιμα κ.λπ. ή είναι φαρμακοποιός και χορηγεί εν γνώσει του ναρκωτικά παράνομα ή γιατρός που εκδίδει, χωρίς ιατρική ένδειξη, συνταγή για ναρκωτικά ή ουσίες για να παρασκευαστούν ναρκωτικά.

Επίσης στην κατηγορία αυτή υπάγονται οι περιπτώσεις διακίνησης στο πλαίσιο του οργανωμένου εγκλήματος και οι υπότροποι δράστες. Τα διακεκριμένα αυτά κακουργήματα δεν απαιτούν οποιαδήποτε κρίση αναφορικά με την ποσότητα και συνεπώς υπάγονται ρητά και οι περιπτώσεις μικροποσότητας κ.λπ., που θα μπορούσαν να υπαχθούν στις προνομιούχες παραλλαγές, οι οποίες, εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις, τιμωρούνται ως διακεκριμένα κακουργήματα.

Τέλος, οι ιδιαίτερα διακεκριμένες περιπτώσεις διακίνησης τιμωρούνται με την εσχάτη των ποινών (ισόβια κάθειρξη) ή με πρόσκαιρη κάθειρξη 10-20 ετών και χρηματική ποινή που μπορεί να φτάσει τις 600.000 ευρώ.

Ιδιαίτερη σημασία έχει η περίπτωση της κατ’ επάγγελμα μεγαλοδιακίνησης ή χρηματοδότησης μεγαλοδιακίνησης ναρκωτικών. Η επικινδυνότητα του δράστη θα πρέπει να προκύπτει, πέραν της κατ’ επάγγελμα τέλεσης, σωρευτικά και από την μεγάλη ποσότητα των διακινούμενων ναρκωτικών, η οποία προσδιορίζεται, για λόγους αντικειμενικότητας και ομοιόμορφης εφαρμογής του νόμου, από το ύψος του οικονομικού οφέλους (50.000 ευρώ). 

Η διάγνωση της εξάρτησης του κατηγορουμένου, ως στοιχείο που οδηγεί σε μείωση της ευθύνης του, αποτελεί καθοριστικό στοιχείο για την ποινική μεταχείρισή του και ως εκ τούτου συστατικό στοιχείο της «δίκαιης δίκης» που προβλέπεται στο άρθρο 6 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Συνεπώς στο πλαίσιο αυτό βασική προϋπόθεση και απόλυτη συνθήκη αποτελεί η χρήση κάθε αποδεικτικού μέσου που συνηγορεί για την εξάρτησή του.