«Πτώχευση και έξοδος από το ευρώ η λύση για την Ελλάδα»

Υπέρ της ελεγχόμενης χρεοκοπίας της Ελλάδας και της επιστροφής της χώρας μας στη δραχμή τάσσεται με άρθρο του στους Financial Times ο οικονομολόγος Νουριέλ Ρουμπινί, ο οποίος γράφει πως η Ελλάδα «έχει εγκλωβιστεί σε φαύλο κύκλο αφερεγγυότητας, χαμηλής ανταγωνιστικότητας και ολοένα βαθύτερης ύφεσης».

Μάλιστα, ο Ρουμπινί θεωρεί πως η συμφωνία της 21ης Ιουλίου με τις προβλέψεις περί συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα στο δεύτερο δανειοδοτικό πακέτο και ανταλλαγής ομολόγων «ισοδυναμεί με ληστεία, παρέχοντας πολύ μικρότερη ανακούφιση από αυτήν που χρειαζόταν η χώρα». Υποστηρίζει δε πως βάσει των στοιχείων και των μέτρων που έχουν ληφθεί υπέρ των πιστωτών, «ουσιαστικά η βοήθεια που δόθηκε στην Ελλάδα ήταν σχεδόν μηδενική».

«Η καλύτερη επιλογή που έχει τώρα είναι να απορρίψει αυτήν τη συμφωνία και, υπό την απειλή της χρεοκοπίας, να διαπραγματευτεί μία καλύτερη», γράφει ο Ρουμπινί.

Σύμφωνα με τον οικονομολόγο, η Ελλάδα θα πρέπει να ανακτήσει σημαντικά την ανταγωνιστικότητά της, προκειμένου να επιστρέψει στην ανάπτυξη, διότι «χωρίς επιστροφή στην ανάπτυξη, τα χρέη της Ελλάδας θα εξακολουθούν να είναι μη διατηρήσιμα».

Πώς θα ανακτηθεί, όμως, η ανταγωνιστικότητα; Όπως λέει ο Ρουμπινί, για κάτι τέτοιο υπάρχουν τρεις επιλογές, τις οποίες απορρίπτει. Η πρώτη επιλογή είναι η αποδυνάμωση του ευρώ, αλλά αυτό δεν γίνεται όσο ανάλογο πρόβλημα αντιμετωπίζουν οι ΗΠΑ και η Γερμανία είναι υπερανταγωνιστική. Η δεύτερη επιλογή εδράζεται στην ταχεία μείωση του κόστους εργασίας μέσω διαθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Όμως, συνεχίζει ο Ρουμπινί, η Γερμανία χρειάστηκε μια δεκαετία για την ευόδωση αυτής της μεθόδου και η Ελλάδα δεν μπορεί έχει ύφεση επί δέκα χρόνια.

Η τρίτη επιλογή είναι ο αποπληθωρισμός τιμών και μισθών, δηλαδή η εσωτερική αποτίμηση, η οποία, όμως, θα επιφέρει «μια πενταετία ακόμη πιο βαθιάς ύφεσης» και «θα δυσχεράνει την κατάσταση ως προς το δημόσιο χρέος».

«Εάν, λοιπόν, αυτές οι τρεις επιλογές δεν είναι εφικτές, τότε ο μόνος δρόμος είναι εκείνος της εγκατάλειψης: Η επιστροφή της Ελλάδας στο εθνικό της νόμισμα με απότομη υποτίμηση που θα οδηγήσει σε ταχεία ανάκτηση της ανταγωνιστικότητας και της ανάπτυξης, όπως έγινε στην Αργεντινή και σε πολλές άλλες αναπτυσσόμενες αγορές που εγκατέλειψαν τις συναλλαγματικές συνδέσεις τους», λέει ο Ρουμπινί, ο οποίος αναγνωρίζει ότι μια τέτοια διαδικασία θα έχει τραυματικές συνέπειες. Όπως γράφει, «το πιο σημαντικό πρόβλημα θα είναι οι κεφαλαιακές ζημίες για τους χρηματοοικονομικούς οργανισμούς της Ευρωζώνης», ενώ «το παθητικό της ελληνικής κυβέρνησης, των ελληνικών τραπεζών και επιχειρήσεων σε ευρώ θα εκτιναχτεί».

Όμως, οι συνέπειες αυτές ξεπερνιούνται, σύμφωνα με τον Ρουμπινί που επικαλείται το παράδειγμα της Αργεντινής, η οποία το 2001 «μετέτρεψε σε πέσο όλα της τα δολαριακά χρέη», αλλά και των ΗΠΑ που το 1993 «υποτίμησαν το δολάριο κατά 69% και ανακάλεσαν τον κανόνα χρυσού».

Αναλύοντας την πρότασή του, ο Νουριέλ Ρουμπινί εκτιμά πως, αν προκριθεί η λύση που προτείνει «οι μεγαλύτερες τράπεζες της Ευρωζώνης θα αντιμετωπίσουν τεράστιες ζημίες […] οι οποίες ωστόσο επίσης θα είναι διαχειρίσιμες - εάν υπάρξει σωστή και επιθετική αναδιάρθρωση κεφαλαίων σε αυτούς τους οργανισμούς. Για να αποφευχθεί, όμως, κατάρρευση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος θα πρέπει -δυστυχώς- η χώρα να καταφύγει σε ορισμένα μέτρα που ακολούθησε και η Αργεντινή, όπως οι τραπεζικές αργίες και η επιβολή ελέγχου στις κινήσεις των κεφαλαίων ώστε να αποφευχθεί μια ανεξέλεγκτη πτώση».

Προκειμένου να περιοριστούν οι παράπλευρες απώλειες της πρότασής του, ο Ρουμπινί προτείνει μια διαδικασία εξόδου ελεγχόμενη και την παροχή διεθνούς στήριξης στην «αναδιάρθρωση των κεφαλαίων των ελληνικών τραπεζών και τη χρηματοδότηση του δημοσιονομικού και εξωτερικού ισοζυγίου».

Παράλληλα, διαφωνεί με όσους υποστηρίζουν ότι έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ και επανυιοθέτηση της δραχμής θα επιφέρουν μεγαλύτερη υποχώρηση του ΑΕΠ σε σχέση με τη μέθοδο του αποπληθωρισμού, καθώς «ακόμη και στην περίπτωση του αποπληθωρισμού, η πραγματική αγοραστική δύναμη της ελληνικής οικονομίας και ο πλούτος της θα μειωθούν όταν πραγματοποιηθεί η πραγματική υποτίμηση. Μέσω της ονομαστικής και της πραγματικής υποτίμησης, η οδός της εξόδου θα οδηγήσει σε άμεση ανάκτηση της ανάπτυξης, αποφεύγοντας μία δεκαετία υφεσιακού αποπληθωρισμού».

Εξάλλου, απορρίπτει και το ενδεχόμενο του φαινομένου ντόμινο, λέγοντας πως όσοι υποστηρίζουν κάτι τέτοιο «βρίσκονται σε φάση άρνησης». Σημειώνει δε πως «και άλλες περιφερειακές χώρες έχουν προβλήματα φερεγγυότητας και ανταγωνιστικότητας ελληνικού τύπου. Η Πορτογαλία, επί παραδείγματι, μπορεί επίσης να αναγκαστεί να προχωρήσει σε αναδιάρθρωση χρεών και έξοδο από την Ευρωζώνη. Οικονομίες φερέγγυες, αλλά με πρόβλημα ρευστότητας, όπως η Ιταλία και η Ισπανία, θα χρειαστούν στήριξη ρευστότητας από την Ευρώπη, ανεξαρτήτως του τι θα συμβεί με την Ελλάδα. Οι σημαντικοί πόροι που σπαταλώνται για τη στήριξη της Ελλάδας θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την προάσπιση αυτών των οικονομιών και των τραπεζών σε άλλες χώρες της περιφέρειας».

Αντίθετα, υπεραμυνόμενος της πρότασής του, ο Ρουμπινί μιλά για δευτερογενή πλεονεκτήματα, αφού κι άλλες οικονομίες της Ευρωζώνης με προβλήματα «θα έχουν τη δυνατότητα να αποφασίσουν οι ίδιες εάν θέλουν να συνεχίσουν εντός ή εκτός Ευρωζώνης, με όλα τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα που συνεπάγεται αυτή η απόφαση».

Τάσσεται, παράλληλα, υπέρ της αναδιάρθρωσης των κεφαλαίων στις τράπεζες της Ευρωζώνης και για κάτι τέτοιο προκρίνει «ένα νέο πανευρωπαϊκό πρόγραμμα που να μη στηρίζεται σε ομιχλώδεις προβλέψεις και πλαστά stress tests», μια διαδικασία για τη οποία η έξοδος της Ελλάδας από τη ζώνη του ευρώ θα μπορούσε να αποτελέσει θρυαλλίδα.

Καταλήγοντας, ο Νουριέλ Ρουμπινί επικαλείται το παράδειγμα και της Ισλανδίας για το ότι μια ελεγχόμενη αναδιάρθρωση και μείωση του εξωτερικού χρέους «μπορούν να οδηγήσουν σε ανάκτηση της βιωσιμότητας του χρέους, ανταγωνιστικότητα και ανάπτυξη». Τυχόν παράπλευρες απώλειες, γράφει ο οικονομολόγος, θα είναι μεν σημαντικές, αλλά και περιορισμένες.

«Ακόμη και μία ελεγχόμενη έξοδος από το ευρώ θα είναι δύσκολη. Το να παρατηρούμε, όμως, άπραγοι τη βραδεία και ανεξέλεγκτη κατάρρευση της ελληνικής οικονομίας και της κοινωνίας θα είναι ακόμη χειρότερο», γράφει στον επίλογο του άρθρου του ο Ρουμπινί.