Ελικες και κάψουλες, περάσματα ανάμεσα από κρεμαστές αλυσίδες, αντικείμενα της σχεδιαστικής πρωτοπορίας της τελευταίας δεκαετίας, καλλιτεχνικές παρεμβάσεις-σχόλια πάνω στον ρόλο της μόδας.

Η έκθεση «destefashion collection 1 to 8» στο Μουσείο Μπενάκη είναι ταυτόχρονα μία «ντιζάιν διαδρομή» και μία σύγχρονη ερώτηση: τι σημαίνει μόδα σήμερα;

Στο κτίριο της Πειραιώς, ο χώρος του ισογείου φιλοξενεί μία έκθεση-υπερπαραγωγή: Η πολυεπίπεδη έκθεση «destefashion collection 1 to 8» είναι ένα συμπύκνωμα ντιζάiν κατασκευής, γεγονότων, προσώπων, αντικειμένων, καλλιτεχνικού έργου και ειδικών εκδόσεων.

Με το βλέμμα στη μόδα

Επιμελητές της έκθεσης είναι η Νάντια Αργυροπούλου και οι αρχιτέκτονες Μαρκ Βασούτα και Ανταμ Μπάντλερ. Είναι μία έκθεση που διαθέτει αρχιτεκτονικό περίβλημα: ένα κινούμενο σιδερένιο παραπέτασμα. Φτιαγμένο από αλυσίδες κρεμασμένες κάθετα από ένα μεταλλικό σκελετό , στερεωμένο στην οροφή του εκθεσιακού χώρου.

Το σχεδίασαν οι αμερικανοί αρχιτέκτονες, καθηγητές στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια, Μαρκ Βασούτα και Ανταμ Μπάντλερ. Το παραπέτασμα αυτό, κινείται αργά έτσι ώστε άλλοτε να κρύβει και άλλοτε να αποκαλύπτει τα αντικείμενα της ιδιάζουσας αυτής συλλογής.

Αποτελείται από αντιπροσωπευτικά κομμάτια μόδας που ξεχώρισαν από το 2007 έως σήμερα και τα επέλεξαν οι επιμελητές της κάθε χρονιάς. Στους οποίους απευθύνθηκε ο συλλέκτης Δάκης Ιωάννου ζητώντας να συνδυάσουν αντικείμενα της μόδας μεταξύ τους , προκειμένου να δημιουργήσουν ένα δικό τους έργο, ανάλογο της ιδιότητας τους.

Η κατασκευή

Τα επιλεγμένα αντικείμενα παρουσιάζονται στερεωμένα σε ειδικά κατασκευασμένους στύλους . Ανάλογα με το αν φοριούνται στο σώμα ή στα άκρα οι στύλοι διαθέτουν τα συγκεκριμένα πρόσθετα σημεία του σώματος από πλαστικό ρετινοειδές υλικό: αφαιρετικού σχεδιασμού πόδια για τα παπούτσια, χέρια για αξεσουάρ και κοσμήματα, κεφάλια για καπέλα, ώμους και στήθος για τα φορέματα, τα σακάκια.

Οι λιτοί αυτοί σκελετοί με τα επιμέρους ανθρώπινα μέλη διοχετεύουν οπτικά ερεθίσματα στη συζήτηση με θέμα το «σώμα-κρεμάστρα». Και στο πως οι μηχανισμοί του συστήματος της μόδας προκάλεσαν τις ψυχολογικές μεταπτώσεις στους παθιασμένους με τη μόδα ανθρώπους.

Οι οποίοι σταμάτησαν να απολαμβάνουν το νέο είδος της μόδας πάνω στο σώμα τους και να κυριεύονται από το άγχος της εικόνας του βασισμένης πλέον στα πρότυπα της επεξεργασμένης φωτογραφίας που σβήνει ψεγάδια κα πρόσθετα εκατοστά όγκου.

Το κινούμενο σιδηρούν παραπέτασμα των Μαρκ Βασούτα - Ανταμ Μπάντλερ παραπέμπει στη συρόμενη διαδρομή των στεγνοκαθαριστηρίων. Επίσης θυμίζει το εύρημα των αρχιτεκτόνων Μις Βαν Ντε Ρόε και Λίλυ Ράϊχ στην έκθεση του 1927 στο Βερολίνο «Μόδα Κυριών», με υφασμάτινες κουρτίνες να ανοιγοκλείνουν και να αποκαλύπτουν τα εκθέματα .

Σύμφωνα με τους αρχιτέκτονες, « η επιλογή της αλυσίδας ως βασικό υλικό της έκθεσης είναι εκείνο που δείχνει τη σύγχρονη πραγματικότητα. Άλλωστε οι αλυσίδες είναι απολύτως εγγεγραμμένες στα στοιχεία του σύγχρονου αρχιτεκτονικού σχεδιασμού. Και εμείς θελήσαμε να συγκεντρώσουμε οκτώ επιμέρους συλλογές σε ένα σύνολο . Το οποίο να δείχνει αυτήν τη συζήτηση που γίνεται μεταξύ του κόσμου της μόδας και της τέχνης».

Πρόσωπα και περιεχόμενο

Η εγκατάσταση του Χέλμουτ Λανγκ «Πρώτη Σειρά» είναι ένα από τα έργα που σχολιάζουν εκ των έσω το σύστημα της μόδας.

Το 2005 ο αυστριακός σχεδιαστής Χέλμουτ Λανγκ κατεξοχήν εκπρόσωπος του μινιμαλιστικού ύφους της μόδας και ο πιο κοπιαρισμένος σχεδιαστής της γενιάς του βγήκε μόνος του από τον οίκο που ο ίδιος είχε ιδρύσει επειδή δε συμφωνούσε με τα οικονομικό- τεχνικά όρια που του έθεσαν οι νέοι του χρηματοδότες, δηλαδή ο όμιλος Prada. Ο Λανγκ βγήκε επίσης και εκτός συστήματος μόδας, επιλέγοντας να ασχοληθεί με την τέχνη.

Το 2009 ως ετήσιος επιμελητής του «destefashion collection» ο σχεδιαστής επέστρεψε στιγμιαία στον κόσμο της μόδας με πέντε λευκές καρέκλες παραταγμένες σε μία ευθεία. Με τον ιδιόμορφο αυτό τρόπο μίλησε για τα πρόσωπα της «πρώτης σειράς». Η παρουσία των οποίων στα σώου των εβδομάδων μόδας έχουν τέτοια ισχύ ώστε να ανεβοκατεβάζουν από τη δόξα στη λήθη τους δημιουργούς των συλλογών της σαιζόν. Ήταν το σχόλιο του για την ιεράρχηση και την υποκριτική συμπεριφορά της πολυτέλειας.

Τη χρονιά δηλαδή όπου η κρίση του τραπεζικού συστήματος μεταδιδόταν στις οικονομίες των χωρών πλήττοντας τις αγορές τους και οι πελάτισσες της υψηλής κατανάλωσης έκρυβαν ενοχικά τις πανάκριβες τσάντες τους σε λευκές χαρτοσακούλες.

Ο εικαστικός Τσαρλς Ρέη αρκέστηκε από το πλήθος των συλλογών του 2011 στο να ξεχωρίσει μόνο ένα αρχειακό κομμάτι του Αντρέ Κουρέζ , από την επαναστατική για το ντύσιμο δεκαετία του ’60 και να μιλήσει με τα ολόγυμνα μοντέλα του για το «γυμνό στυλ» εκείνης της σαιζόν επικαλούμενος το παραμύθι τα «Ρούχα του Αυτοκράτορα » του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν.

Το αρχιτεκτονικό γραφείο της Νέας Υόρκης Ντίλερ Σκοφίντιο και Ρένφρο διαπραγματεύτηκαν με τη μόδα του 2013 την έννοια του διαχρονικά μοντέρνου ύφους οργανώνοντας μία παραγωγή εικόνων κατοίκησης και διασκέδασης στο «Γυάλινο Σπίτι» του Φίλιπ Τζόνσον, το 1949, μνημείο της μοντέρνας αρχιτεκτονικής.

Ο επισκέπτης της έκθεσης καθώς θα ακολουθεί τα ίχνη της διαδρομής που έχει ορίσει το σιδερένιο παραπέτασμα της «destefashion collection 1 to 8» θα βρεθεί στο ξάφνιασμα της μόδας των Τσιγγάνων. Στη γιγάντια φωτογραφία της εικαστικού Μαρίας Παπαδημητρίου.

Με τις γυμνόστηθες νεαρές τσιγγάνες , ντυμένες με ρούχα δικής της έμπνευσης . Είναι το έργο της που πλαισιώνει τα επιλεγμένα από την ίδια αντικείμενα και ρούχα από τους καταυλισμούς τους στον Βόλο, την Αθήνα και τη Βοιωτία.

Πρωταγωνιστικός ο ρόλος σε αυτήν τη συλλογή μόδας 2014 και ένα κοστούμι του λαϊκού οργανοπαίχτη Γιώργου Μάγκα , ραμμένο από ιερατικά άμφια. «Η ενδυμασία των Τσιγγάνων δίνει την ευκαιρία για μία ανθρωπολογική, κοινωνική και οικονομική προσέγγιση ενός τρόπου ζωής που βασικό του χαρακτηριστικό είναι η μετακίνηση αλλά και η μη-ένταξη σε κανόνες και καθορισμένο πλαίσιο», θα πει με τη συλλογή της η ελληνίδα καλλιτέχνης, επιμελήτρια της συλλογής για το 2014.

Και θα κάνει ένα έργο-σχόλιο γύρω από την έννοια οικειοποίησης (appropriation), μετατόπισης (displacement), αναυθεντικότητας (un-autenticity), αντιγραφής (copying), μίμησης (mimesis) και παραλλαγής (variation). Καθώς και μία ανάγνωση του μετασχηματισμού των συμβόλων και των σύγχρονων φαινομένων του Re-use και Re-cycle.

Η μόδα των εκθέσεων

«Η μόδα χωρά τα πάντα και ενδιαφέρει τους πάντες». Είναι το μότο των καιρών μας που φοριέται κάθε φορά που τα εξαντλημένα επιχειρήματα δεν αρκούν για να υποστηρίξουν την υπερσυγκέντρωση της προσοχής και του βλέμματος σε μία παράθεση ρούχων και αξεσουάρ. Ή σε ένα σύμπαν φωτογραφιών και βίντεο που αφηγούνται τον τρόπο της δημιουργικής δουλειάς των σύγχρονων σχεδιαστών.

Εκθέσεις μόδας γίνονται πολλές. Τα τελευταία δύο χρόνια σχεδόν κάθε μεγάλο μουσείο σε κάθε μητρόπολη φιλοξενεί μία έκθεση μόδας. Ένας οργανισμός πολιτισμού θεωρεί καθήκον να συνδέσει το κύρος του με την σύγχρονη κατάσταση.

Είτε ανήκει στο ημισφαίριο του δυτικού παλαιού κόσμου είτε στον γεωγραφικό παράλληλο των νέων αγορών και οικονομικά εύρωστων. Μία έκθεση μόδας είναι μία συστηματική παρατήρηση γύρω από φαινόμενα της εποχής και πρωταγωνιστές του παρόντος. Αλλά δίνει και το έναυσμα για να ανοίξουν συζητήσεις γύρω από τη σχέση της με τον χρόνο, την καλλιτεχνική αξία, ή την εκπλήρωση της επιθυμίας για την απόκτηση ενός κομματιού φετίχ.

Στην έκθεση «destefashion collection 1 to 8 » στο Μπενάκη πρωταγωνιστές του σήμερα είναι οι πολύτιμες τσάντες, τα περίεργα παπούτσια, τα παράξενα ρούχα.

Όλα αυτά τα κομμάτια που αλλάζουν τη μορφή του σώματος. Όλα τα σχέδια που το κόστος κατασκευής τους δικαιολογεί την ιλιγγιώδη αύξηση της εμπορικής τιμής τους. Όλα αυτά τα νέα αντικείμενα που η δημιουργία τους αποτελεί κατόρθωμα και υπέρβαση ενός χαρισματικού μυαλού που πέρασε τη θύρα του συμβατού και έφτασε στην επόμενη ιδέα.

Είναι μία διαδρομή στη διάρκεια της οποίας αντιλαμβάνεσαι ότι το σιδερένιο παραπέτασμα των αλυσίδων υπογραμμίζει έναν κοινωνικό διαχωρισμό. Οι αλυσίδες κινούνται για να αποκαλύψουν κάψουλες με αντικείμενα και καλλιτεχνικά σχόλια πάνω σε μία και μόνη διαπίστωση:

Η απρόσιτη μόδα, άλλοτε ακριβή άλλοτε αφόρετη επιτελεί σήμερα ρόλο εκθέματος. Ως μουσειακό είδος μπορεί να εμπλουτίζει στο διηνεκές οποιαδήποτε συλλογή.

ΠΗΓΗ: ΤΑ ΝΕΑ