Την ιστορικο-φιλολογική ανάλυση της βιογραφίας και του έργου του αγίου της Κύπρου, λογοτέχνη και ποιητή, Νεοφύτου Εγκλείστου, καθώς και του ποιήματος του Γεωργίου Σεφέρη «Νεόφυτος Έγκλειστος μιλά», παρουσίασε σε διάλεξή του στη Βιέννη, ο εκπαιδευτικός του Παγκύπριου Γυμνασίου Λευκωσίας, με απόσπαση στο γραφείο συγγραφής Ιστορίας της Εκκλησίας της Κύπρου στην Αρχιεπισκοπή Κύπρου, Γεώργιος Χριστοδούλου.
 
Η διάλεξη, που διοργάνωσε το Κυπριακό Πολιτιστικό Κέντρο Βιέννης, υπό την αιγίδα του πρεσβευτή της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Αυστρία, Μάριου Ιερωνυμίδη, πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα τελετών της ιστορικής Μονής «Σότενστιφτ» στη Βιέννη, στο μαυσωλείο της οποίας είναι θαμμένη η πριγκίπισσα Θεοδώρα η Κομνηνή, πριγκίπισσα του Βυζαντίου και δούκισσα της Αυστρίας.

Για την Κύπρο, αναφέρει το Αθηναϊκό Πρακτορείο, ο άγιος Νεόφυτος ο Έγκλειστος (1134-1219) θεωρείται ότι αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία της ελληνικής και χριστιανικής ταυτότητάς της, ως κρίκος που συνδέει τους μεταγενέστερους με τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία.

Όπως τόνισε ο ομιλητής, η μορφή του Νεοφύτου σκιαγραφείται μέσα από το γνωστό ποίημα του νομπελίστα ποιητή Γιώργου Σεφέρη «Νεόφυτος έγκλειστος μιλά», καθώς αποτυπώνεται εξίσου μέσα από το αρχιτεκτονικό σύμπλεγμα της Εγκλείστρας -ναός, κελί, εγκλείστρα- σφραγίζει δυναμικά μια ολόκληρη εποχή, με το συγγραφικό έργο του να δημιουργεί αισθητική συγκίνηση και έμπνευση μέχρι σήμερα.

Σύμφωνα με τον Γ. Χριστοδούλου, η γραφίδα του Νεοφύτου μετατρέπει τον εξωτερικό πειρασμό σε πολιτιστική καλλιέργεια και δημιουργία, την εκκλησιαστική πολιτική σε εκκλησιαστική άσκηση, παραμένοντας ο ίδιος μια λαμπρή στιγμή δημιουργίας για τα ελληνικά γράμματα και το ορθόδοξο πνεύμα της Κύπρου.
 
Η μονή Αγίου Νεοφύτου, από την οποία προέρχεται και ο σημερινός Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Χρυσόστομος, πρόσφερε ανεκτίμητες υπηρεσίες στον κυπριακό Ελληνισμό, καθώς στα δύσκολα χρόνια της ξένης κατοχής, στήριξε και εμψύχωσε τον λαό της Πάφου, ενώ μεγάλη ήταν και η συνεισφορά της στον απελευθερωτικό αγώνα.

Η διάλεξη στην εκδήλωση του Κυπριακού Πολιτιστικού Κέντρου, συνοδεύτηκε από εκκλησιαστικούς ύμνους που έψαλαν μέλη της εκκλησιαστικής χορωδίας της Ελληνορθόδοξης Μητρόπολης Αυστρίας καθώς και από συναυλία με επιλεγμένα μουσικά αποσπάσματα.
 
Ερμήνευσαν οι Κύρος Πατσαλίδης (βαρύτονος), Κατερίνα Κουρή (υψίφωνος), Αλεξάνδρα Αηδονοπούλου (μεσόφωνος) και συνόδεψαν οι Αγγελίνα Γεωργιάδη (βιολί), Χριστιάνα Θαλασσινού (κλαρίνο) και ο μαέστρος Γιάννης Χατζηλοΐζου (πιάνο), του οποίου παρουσιάστηκε, σε πρώτη εκτέλεση, η σύνθεση- μελοποίηση του ποιήματος του Γιώργου Σεφέρη «Νεόφυτος Έγκλειστος μιλά».