Με το πιο πολύτιμο αγαθό, την υγεία και αποκαλύψεις για τη θεραπεία, την πρόληψη και την υγιεινή διαβίωση στην Αρχαία Ελλάδα, το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης συνεχίζει το συναρπαστικό ταξίδι με τις αρχαιολογικές του εκθέσεις γύρω από τρία αλληλένδετα θέματα της ανθρώπινης ζωής και του στοχασμού πάνω σ' αυτήν: Έρωτας, Υγεία, Θάνατος.

Η επιτυχημένη έκθεση για τον Έρωτα άνοιξε το 2009 την τριλογία και συνεχίζει με την έκθεση «Ίασις, Υγεία, Νόσος, Θεραπεία από τον Όμηρο στον Γαληνό», για να ολοκληρωθεί στις 11/12 με την έκθεση «Επέκεινα: Η ζωή και ο θάνατος μετά στην Αρχαία Ελλάδα».

Κι αν το διάστημα από την πρώτη έως τη δεύτερη έκθεση είναι μακρύ και οι παραγωγές χρονοβόρες στην εποχή μας λόγω της οικονομικής κατάστασης, η έκθεση δεν έκανε εκπτώσεις στο περιεχόμενό της και πραγματοποιείται χάρη σε πολλές χορηγίες που συγκέντρωσε, σύμφωνα με τους διοργανωτές της.
Η πληρέστατη έκθεση «Ιασις», συγκεντρώνει 282 αντικείμενα από 41 αρχαιολογικά μουσεία επτά ευρωπαϊκών χωρών. Τα πολυάριθμα αντικείμενα της καλύπτουν μια περίοδο από το 1200 π.Χ έως τον 3ο αιώνα μ.Χ.

Τα εκθέματα δεν εντυπωσιάζουν μόνο για την αναπαράσταση παθολογικών καταστάσεων - κεφάλι με χαρακτηριστικά στίγματος μεσογειακής αναιμίας, ειδώλιο άνδρα με υδροκήλη -, αλλά και για την ποικιλία των ιατρικών εργαλείων, όπως και τα ίχνη της επιστημονικής ιατρικής που εντοπίζονται σε κρανία με χειρουργικές ή άλλες επεμβάσεις και που ανακαλύπτει ο επισκέπτης, καθώς ξεδιπλώνονται από αίθουσα σε αίθουσα οι οκτώ ενότητες της έκθεσης: Υγεία - Υγιεινή, με απεικονίσεις σε αγγεία σχετικές με την αντίληψη της υγιεινής και της σωστής διατροφής, στην οποία απέδιδαν μεγάλη σημασία οι ιπποκρατικοί γιατροί, σε αντίστιξη με την ενότητα Νόσος.

Στην Ομηρική Ιατρική απεικονίζονται πολεμικά τραύματα και η περιποίησή τους στα Ομηρικά Έπη. Η Θεουργική Ιατρική παρουσιάζει τον Ασκληπιό θεοποιημένο στο πλαίσιο της θεοκρατικής αντίληψης της ιατρικής. Η ενότητα Τα Αναθήματα με τάματα πιστών στα ιερά, είναι συγκινητική.

Ακολουθεί η ενότητα Επιστημονική Ιατρική, επηρεασμένη από τη φιλοσοφία που αποδεσμεύει τη νόσο από τις θεϊκές δυνάμεις, με κορυφαίο τον πολυγραφότατο γιατρό Γαληνό του 2ου μ.Χ. αιώνα.

Στη συνέχεια τα Φάρμακα και τα Εργαλεία, ενότητα πλούσια σε εκθέματα με είδη φυτικών φαρμάκων που χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι- το όπιο ήταν το ισχυρό αναλγητικό που παραγόταν από το κάψιμο παπαρούνας- και αντικείμενα που χρησίμευαν στη θεραπευτική αγωγή, όπως πήλινες θερμοφόρες και φαρμακοδοχεία, καθώς και τα ιατρικά εργαλεία, με τα οποία συνήθως ταφόταν ο νεκρός γιατρός, όπως στην περίπτωση του «τάφου του χειρουργού» στην Πάφο, με μια από τις πληρέστερες συλλογές ιατρικών εργαλείων.

Στην τελευταία ενότητα της έκθεσης δεσπόζουν τα μνημεία γιατρών, πλούσια σε ποικιλία- από ταφικές στήλες, συμβόλαια, τιμητικά ψηφίσματα για δημόσιους γιατρούς και νομίσματα στη μνήμη τους, όπως του Γάιου Στερτίνιου Ξενοφώντα, γιατρού από την Κω, μετέπειτα Ρωμαίου πολίτη.

Ο Γάιος Στερτίνιος Ξενοφών όταν επέστρεψε στην Κω, ξόδεψε πολλά χρηματικά ποσά για την επισκευή του ναού του Ασκληπιού. Για τις πολύτιμες υπηρεσίες στην πατρίδα του τιμήθηκε εν ζωή, αλλά και μετά τον θάνατό του η Κως εξέδωσε χάλκινα νομίσματα με τη μορφή και το όνομά του.

Τους γιατρούς βέβαια μπορεί οι πόλεις να τους στεφάνωναν, αλλά ενίοτε τους έδιναν κατάρες.

Όπως αυτή, αναφέρει το Αθηναϊκό Πρακτορείο, πάνω σε μολύβδινο έλασμα που βρέθηκε στον Τάραντα:

«Να αεργείς και να αποτυγχάνεις στις επεμβάσεις» γράφει η κατάρα που πιθανόν, κατά τον καθηγητή Νίκο Σταμπολίδη, διευθυντή του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, προέρχεται από βοηθό γιατρού που εκδίωξε η συντεχνία των 17 γιατρών.

Γιατί, όπως εξηγούσε σήμερα στην ξενάγηση της έκθεσης ο ίδιος, βοηθοί γιατρού ήταν μορφωμένοι δούλοι, ενώ κατάρες έδιναν οι πόρνες, οι ταβερνιάρηδες, οι απατημένοι σύζυγοι.

Όσο για τους γιατρούς, σημείωσε, ήταν ένα κλειστό οικογενειακό επάγγελμα και η γνώση μεταβιβαζόταν από παππού σε γιο.

«Και όχι, στην αρχαιότητα δεν υπήρχαν φακελάκια, αν και υπήρχαν δώρα προς τους γιατρούς» απάντησε ο Νίκος Σταμπολίδης σε σχετική ερώτηση.

Μια συναρπαστική έκθεση, για τις μουσειολογικές ανάγκες της οποίας οι αίθουσες μετατράπηκαν σε «κατάλευκο σπα», παρατήρησε η πρόεδρος του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, Σάντρα Μαρινοπούλου.

Μια έκθεση «για σύγχρονους ανθρώπους που θα διαπιστώσουν ότι η αγωνία του σύγχρονου ανθρώπου για υγιεινή ζωή και σωστή διατροφή υπήρχε ήδη από τα αρχαία χρόνια», πρόσθεσε η ίδια.

Άλλωστε, η ατμόσφαιρα της έκθεσης μουσειολογικά δημιουργεί «ατμόσφαιρα υγιούς αισιοδοξίας και ευεξίας, που προσφέρει στην ηρεμία και στη χαλάρωση που αναζητούμε τουλάχιστον σωματικά».

Αυτή ήταν η διαπίστωση που έκανε και η γενική γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, έχοντας μόλις περιηγηθεί στην έκθεση.

«Και αφού ζούμε σε μια εποχή που αναζητούμε τροφές που δίνουν ενέργεια και ευεξία, όπως π.χ. το ιπποφαές κ.ά.», πρόσθεσε η κ. Μενδώνη, «στην έκθεση ανακαλύπτουμε ότι μια πλειάδα γιατρών από την αρχαιότητα έως τα μεταχριστιανικά χρόνια εξίσου συνδύαζαν τα δικά τους θεραπευτικά φάρμακα».

Ενδεικτικά αναφέρθηκε σε γραπτά γιατρών της αρχαιότητας, στο παράδειγμα μιας συνταγής για ένα peeling από τζίντζερ, μαστίχα και μυαλό ελαφιού.

Η έκθεση «Ίασις, Υγεία, Νόσος, Θεραπεία από τον Όμηρο στον Γαληνό» θα διαρκέσει έως τις 31/5/2015.