Ο Αφγανός Νεμάτ Χασάν ζει στην Ελλάδα τα τελευταία 15 χρόνια. Έφτασε στη χώρα, έπειτα από ένα μεγάλο ταξίδι και γνωρίζει καλά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένας πρόσφυγας. Ωστόσο, δεν στέκεται σε αυτές.

«Δυσκολίες υπήρχαν και υπάρχουν πάντα και δεν είναι εύκολο να τελειώσουν. Αλλά αισθάνομαι τυχερός που είμαι καλά και βρίσκομαι σε μία χώρα ασφαλής και τυχερός γιατί βρήκα εδώ ανθρώπους, οι οποίοι αποτελούν πια τα αδέρφια μου και την οικογένειά μου», εξομολογείται στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Εδώ και δέκα χρόνια ο Νεμάτ ασχολείται με την τέχνη της φωτογραφίας και με τη μηχανή του αποτυπώνει την καθημερινότητά του: φίλους, γνωστούς, άγνωστους και αντικείμενα. «Επικεντρώνομαι στη ζωή», εξηγεί, και προσθέτει:

«Το σκόπευτρο της φωτογραφικής μηχανής είναι ένα παράθυρο, μέσα απ' το οποίο μπορώ να κοιτάζω κατάματα τον κόσμο και να συνδιαλέγομαι μαζί του. Αργότερα, κοιτάζοντας τις φωτογραφίες, συνειδητοποιώ πως το παράθυρο αυτό δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένας καθρέφτης».

Ο Νεμάτ είναι ένας από τους καλλιτέχνες που συμμετέχουν σε ομαδική εικαστική έκθεση της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες με θέμα «It could be me- It could be you», που εγκαινιάζεται σήμερα στην αίθουσα «Αποθήκη» στην Τεχνόπολη του δήμου Αθηναίων.

Η έκθεση περιλαμβάνει έργα με διαφορετικά μέσα και υλικά (βίντεο αρτ, διαδραστική εγκατάσταση, φωτογραφία, γλυπτική, ζωγραφική, κολάζ και μεικτές τεχνικές) από καλλιτέχνες που ζουν στην Ελλάδα. Ανάμεσα σε αυτούς βρίσκονται και πρόσφυγες δημιουργοί.

Η έκθεση, όπως και το θέμα της εκστρατείας της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τη φετινή Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων στις 20 Ιουνίου, αναφέρεται σε συνηθισμένους ανθρώπους που αναγκάζονται να ζήσουν σε ασυνήθιστες συνθήκες.

Οι άνθρωποι είναι και το επίκεντρο του ενδιαφέροντος του Νεμάτ, ο οποίος εκθέτει εννιά ασπρόμαυρες φωτογραφίες, που ως ενιαία ενότητα διηγούνται μια ιστορία. Μια ιστορία, την οποία, όπως λέει, θέλει ο κάθε θεατής να αντιμετωπίσει με τη δική του λογική, τα δικά του κριτήρια και να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα.

«Μικρά παιδιά, άντρες και γυναίκες, από μακρινές χώρες... Ίσως δεν ήξερε κανένας τους πού θα καταλήξει.... Ένα ταξίδι... να έχουν στη διάθεσή τους την απόφασή του, της αρχής και του τέλους του... Οι αιτίες, αμέτρητες...», σημειώνει ο ίδιος στο κείμενο που συνοδεύει στην έκθεση τις φωτογραφίες του. «Τα περασμένα και τωρινά γεγονότα, μου θυμίζουν τις μέρες που έχω περάσει κι εγώ. Χθες ήμουν εγώ, σήμερα κάποιος άλλος, και αύριο οποιοσδήποτε...», συμπληρώνει.

Την έκθεση επιμελείται ο Χρήστος Τόλης. «Διαπραγματευόμαστε μέσα από την έκθεση την έννοια του ξένου, ο οποίος έχει βρεθεί σε καταστάσεις που δεν φαντάστηκε», επισημαίνει ο κ. Τόλης. Τα έργα κινούνται σε έναν ενιαίο θεματικό άξονα, όπως εξηγεί, ωστόσο «σεβαστήκαμε τη διαφορετικότητά τους ως προς την προσέγγιση και την τεχνική της δημιουργίας τους».

Ο ίδιος ως επιμελητής παρακολούθησε από κοντά την πορεία δημιουργίας των έργων και αποκαλύπτει την κύρια αγωνία που είχαν οι περισσότεροι από τους καλλιτέχνες:

«Ήθελαν το έργο τους να μην χάσει την αιχμηρότητά του, αλλά να διατηρήσει ταυτόχρονα και μια καλλιτεχνική παρουσία που δεν είναι αποκλειστικά στρατευμένη».

Ο Χρήστος Τόλης συμμετέχει και ο ίδιος στην έκθεση με μία διαδραστική εγκατάσταση που συνδημιούργησε με τον Παναγιώτη Βελιανίτη. Ένας εμψυχωτής δίνει στον θεατή να συμπληρώσει αίτηση εισόδου στη χώρα, στη συνέχεια του ζητά να τη σφραγίσει με τις σφραγίδες «Unwanted» («Ανεπιθύμητος») και «Never made it» («Ποτέ δεν τα κατάφερε») και στη συνέχεια τη σκίζει επιδεικτικά.

«Στόχος της εγκατάστασης είναι να βάλει τον θεατή στη θέση του πρόσφυγα και να βιώσει το ρόλο του θύτη και του θύματος», εξηγεί.

Στην έκθεση συμμετέχουν, επίσης, οι καλλιτέχνες: Τζον Μπίκνελ, EseK_One, Αχμέντ Τζαμάλ, Μοΐς Σαλμάν, NAR, N_Grams, Σερουάν Σοφί, Έλλη Βέλλιου, Νίκος Γιαβρόπουλος, Νατάσσα Ιωάννου, Κώστας Λάβδας, Στεφανία Μιζάρα, Μαρίτα Νιάκαρου, Παντελής Τσομπάνογλου και Παναγής Χρυσοβέργης.

Η έκθεση εγκαινιάζεται σήμερα, στις 8 μ.μ. και θα διαρκέσει μέχρι τις 25 Ιουνίου. Ώρες λειτουργίας 5-10 μ.μ. Η είσοδος είναι ελεύθερη για το κοινό. Τα έργα θα είναι διαθέσιμα προς πώληση και τα 2/3 των εσόδων θα αποδοθούν για τη στήριξη των προσφύγων από τους καλλιτέχνες.