Πόσο «θωρακισμένοι» ψυχολογικά είναι οι άνθρωποι που εργάζονται στα κέντρα υποδοχής και φιλοξενίας προσφύγων;

Διαθέτουν τις απαραίτητες δεξιότητες και πρακτικές, ώστε να αντιμετωπίσουν και να διαχειριστούν με τον πιο ορθό τρόπο τον πόνο των ανθρώπων που έζησαν τον πόλεμο, που ρίσκαραν την ζωή τους και τώρα καλούνται να προσαρμοστούν σε δύσκολες συνθήκες μιας νέας ζωής;

Με αυτό το σκεπτικό, τρεις θεσμικοί φορείς πρόκειται να οργανώσουν εκ νέου από τον Απρίλιο, συναντήσεις ψυχολογικής υποστήριξης, προκειμένου να μπορούν να αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι στα κέντρα υποδοχής και φιλοξενίας προσφύγων τις προκλήσεις και τα προβλήματα που προκύπτουν.

Πρόκειται για το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες, που είναι ο κύριος φορέας υλοποίησης του προγράμματος «Enhancing communication with communities, την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες - UNHCR που έχει αναλάβει την χρηματοδότησή του, και τέλος για το Ελληνικό Φόρουμ Προσφύγων, μέλη του οποίου συμμετέχουν στην δράση.

Στο πλαίσιο αυτού του προγράμματος, πραγματοποιήθηκε πριν από μερικές μέρες ένα διήμερο εκπαιδευτικό σεμινάριο, όπου διευκρινίστηκε ο ρόλος των community workers, δηλαδή αναγνωρισμένων, νόμιμων προσφύγων που ζούν εδώ και χρόνια στην Ελλάδα, ορισμένοι εκ των οποίων είναι δεύτερης γενιάς, και προσφέρουν τις υπηρεσίες τους, είτε στο λιμάνι του Πειραιά, είτε στα κέντρα φιλοξενίας προσφύγων στην Αττική.

Ήδη, περίπου 30 community workers (νόμιμοι πρόσφυγες) απασχολούνται από τον περασμένο Αύγουστο του 2015 και θα συνεχίσουν να εργάζονται για τους πολύπαθους συμπατριώτες τους μέχρι και τον Αύγουστο του 2016.

Όπως διευκρινίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο εκπαιδευτής του σεμιναρίου, ψυχολόγος και επιστημονικά υπεύθυνος του «Κέντρου Ημέρας Βαβέλ», μονάδας ψυχικής υγείας για μετανάστες, Νίκος Γκιωνάκης, «αυτό που εμείς προσπαθήσαμε να κάνουμε ήταν να συζητήσουμε για την ταυτότητά τους, δηλαδή τι καλούνται να κάνουν και ποια είναι η αποστολή τους, το καθήκον τους και πώς να δουλεύουν.

Την πρώτη ημέρα η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, τους έλεγε τι θα πρέπει να κάνουν και πώς να συνεργάζονται με κοινωνικούς λειτουργούς, δικηγόρους, γιατρούς. Εμείς όμως τη δεύτερη μέρα, θέλαμε να το δούμε από τη δική τους μεριά. Δηλαδή, πώς οι ίδιοι έχουν καταλάβει το έργο που αναλαμβάνουν να φέρουν σε πέρας».

Το διήμερο εκπαιδευτικό σεμινάριο -πέρα από την κατανόηση της ταυτότητας και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών των ανθρώπων για τους οποίους δουλεύουν, δηλαδή των προσφύγων και των μεταναστών- αφορούσε και «το πώς θα πρέπει να προσεγγίζουμε έναν άνθρωπο που έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, πώς μπορούμε να επικοινωνήσουμε μαζί του, ώστε να ακούσουμε από αυτόν τι θέλει ο ίδιος να πει. Σε αυτές τις περιπτώσεις χρειάζεται να δίνεται χώρος στον απέναντί μας, ώστε να έχει την δυνατότητα να πει ό,τι ο ίδιος έχει ανάγκη να εκφράσει» επισημαίνει ο κ. Γκιωνάκης και προσθέτει:

«Αυτό που κυρίως χρειάζεται είναι οι εργαζόμενοι να είναι εκεί για να ακούσουν τον άλλον. Χωρίς πιέσεις ή υποδείξεις. Γι΄ αυτό και δείξαμε τρόπους, πρακτικές και εργαλεία που θα μπορέσουν να χρησιμοποιήσουν για να «ξεκλειδώσουν» όποιον έχει δυσκολία να μιλήσει. Συζητήσαμε επικοινωνιακές δεξιότητες, αλλά και αναφερθήκαμε αναλυτικά στο πώς η κουλτούρα του καθενός, αλλά και οι συγκεκριμένες συνθήκες στις οποίες ζει τώρα, ως πρόσφυγας δηλαδή, πιθανό να επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο επικοινωνεί».

Ένα από τα βασικά προβλήματα πάντως που αντιμετωπίζουν οι community workers, είναι ότι οι ιστορίες των προσφύγων τους επαναφέρει στη μνήμη δικά τους βιώματα και εμπειρίες.

«Ακούνε ιστορίες για απώλειες ανθρώπων, ακούνε πράγματα μέσω άλλων που πιθανό να έχουν ζήσει οι ίδιοι. Πολλές φορές αυτές οι ιστορίες συναντιούνται και με δικές τους παλιότερες εμπειρίες κι εκεί δυσκολεύονται» δηλώνει χαρακτηριστικά ο κ. Γκιωνάκης και υπογραμμίζει ότι από τον Απρίλιο θα επαναληφθούν οι συναντήσεις ψυχολογικής υποστήριξης σε αυτές τις ομάδες εργαζομένων, ώστε να μπορούν να διαχειρίζονται με τον καλύτερο τρόπο οποιοδήποτε ζήτημα.