Έντονη ανησυχία στις αγορές ομολόγων για το ποιος θα πληρώσει ενδεχόμενη αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους ή του χρέους άλλης περιφερειακής χώρας της ευρωζώνης προκαλούν η συζήτηση για τη δημιουργία μόνιμου μηχανισμού διαχείρισης κρίσεων και η πρόταση να αναλάβουν οι αγορές μέρος του κόστους.

Οι ανησυχίες των αγορών πηγάζουν από την επιμονή της γερμανικής κυβέρνησης τα κεφάλαια του νέου μηχανισμού να μη θεωρούνται κεφάλαια διάσωσης, όπως το υφιστάμενο πακέτο βοήθειας προς την Ελλάδα, αλλά χρηματοδότηση, υπό έκτακτες συνθήκες, ώστε να μη χρειάζονται εθνική έγκριση για να παρακαμφθεί η Συνθήκη της Λισαβόνας.

Το παραπάνω ενδεχόμενο τρομοκρατεί τις αγορές, καθώς ερμηνεύουν το γερμανικό αίτημα ως προσπάθεια να κατοχυρωθεί ότι τα κεφάλαια του μόνιμου μηχανισμού στήριξης θα χαίρουν υψηλής εξασφάλισης σε περίπτωση αναδιάρθρωσης χρέους με "κούρεμα" των απαιτήσεων.

Στον αντίποδα, οι υπόλοιπες απαιτήσεις δανείων της χώρας-μέλους της Ε.Ε. που προχωρά σε αναδιάρθρωση χρέους θα θεωρούνται μειωμένης εξασφάλισης σε σχέση με τα δάνεια από τον μηχανισμό στήριξης και επομένως θα κινδυνεύουν, εφόσον περάσει τον προσεχή Δεκέμβριο η γερμανική πρόταση, να μείνουν με τον... μουτζούρη στο χέρι και επίσης υπάρχει η πιθανότητα να επιβαρυνθούν με το σύνολο του "κουρέματος".

Οι ανησυχίες εντείνονται και από το γεγονός ότι οι Γερμανοί έχουν δηλώσει πως πρέπει και οι αγορές (τράπεζες και λοιποί κάτοχοι κρατικών ομολόγων) να αναλάβουν το κόστος ενδεχόμενης αναδιάρθρωσης χρέους.

Τα αιτήματα της Γερμανίας συναντούν τη σθεναρή αντίδραση του προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας κ. Ζ.-Κλ. Τρισέ, ο οποίος προειδοποίησε ότι κάτι τέτοιο ενδέχεται να εκτινάξει το risk premium των ομολόγων περιφερειακών οικονομιών της ευρωζώνης, αυξάνοντας το κόστος δανεισμού τους.

Προς το παρόν, η αντίδραση των αγορών επιβεβαιώνει τις ανησυχίες του προέδρου της ΕΚΤ. Μετά τη δημοσιοποίηση της γερμανικής πρότασης, τα spreads των ελληνικών, των ιρλανδικών και των πορτογαλικών ομολόγων σημείωσαν άνοδο, ενώ ακολούθησαν τα ισπανικά και από χθες και τα ιταλικά.

Χαρακτηριστικό είναι ότι χθες, με το ρίσκο των πρόωρων εκλογών στην Ελλάδα να μειώνεται, το spread των πορτογαλικών και των ιρλανδικών ομολόγων βρέθηκαν σε νέα ιστορικά επίπεδα. Το premium που απαιτούν οι επενδυτές για να κρατούν 10ετή ιρλανδικά ομόλογα σε σχέση με τα αντίστοιχα γερμανικά διευρύνθηκε στις 557 μονάδες βάσης, ενώ για τα πορτογαλικά 10ετή στις 450 μονάδες βάσης.

Τι σημαίνει για την Ελλάδα η υιοθέτηση της γερμανικής πρότασης

Η ανησυχία που προκαλεί η πρόταση της Γερμανίας για τα περιφερειακά ομόλογα της ευρωζώνης έγινε ορατή χθες στα ελληνικά ομόλογα, το spread των οποίων δεν υποχώρησε ραγδαία μετά την απομάκρυνση του ενδεχομένου πρόωρων εκλογών, παραμένοντας στην περιοχή των 900 μονάδων.

"Αν η Ελλάδα δεν καταφέρει να βγει στις αγορές έως το 2013, όταν και λήγει το μνημόνιο, τότε θα αναγκαστεί να υπαχθεί αυτόματα στον μόνιμο μηχανισμό στήριξης, καθώς δεν προβλέπεται δυνατότητα παράτασης της παρούσας έκτακτης βοήθειας", σημειώνει έμπειρο στέλεχος της αγοράς ομολόγων, συμπληρώνοντας ότι, αν υιοθετηθούν οι γερμανικές προτάσεις, το ελληνικό χρέος είναι το πρώτο που κινδυνεύει να διαχωριστεί σε senior και junior.

Ήδη η εκτίναξη του spread στις 900 μονάδες μόνο λόγω της ανησυχίας που προκαλεί η γερμανική πρόταση περιορίζει σημαντικά στην πράξη το ενδεχόμενο η Ελλάδα να βγει στις αγορές.

Αν οι προτάσεις της Γερμανίας περάσουν τον προσεχή Δεκέμβριο, όταν θα συζητηθεί το θέμα του μηχανισμού στήριξης, τότε το risk premium των περιφερειακών ομολόγων, όπως τα ελληνικά, θα παγιωθεί σε υψηλά επίπεδα, σύμφωνα με το ίδιο στέλεχος.