* Οι σχετικοί πίνακες που αφορούν στις "κρατικές" εισηγμένες στο Χ.Α. δημοσιεύονται στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό". 

Δεύτερες σκέψεις για ακόμη τολμηρότερο πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων κάνει η κυβέρνηση μετά τις ισχυρές πιέσεις που δέχεται από τους ξένους θεσμικούς και την Ευρωπαϊκή Ένωση - Σε τι ποντάρει τώρα η Σοφοκλέους.

Η νέα βουτιά της χρηματιστηριακής αγοράς, η ακόμη μεγαλύτερη διεύρυνση των spreads στα ελληνικά κρατικά ομόλογα, αλλά κυρίως οι ισχυρές πιέσεις που δέχεται η κυβέρνηση τόσο από κύκλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και από ξένους θεσμικούς επενδυτές την έχουν αναγκάσει να σκεφτεί για μία ακόμη φορά το ζήτημα των αποκρατικοποιήσεων.

Έτσι, παρά το γεγονός ότι δεν πέρασαν παρά μόνο λίγες ημέρες από τις σχετικές εξαγγελίες του πρωθυπουργού, σύμφωνα με πληροφορίες, η κυβέρνηση εξετάζει σοβαρά το ενδεχόμενο να ανακοινώσει τον Μάιο -όταν θα εξειδικεύσει το πρόγραμμα 2012 - 2015- πολύ πιο "τολμηρό" σχέδιο ιδιωτικοποιήσεων σε σχέση με αυτό που ήδη γνωρίζουμε.

Μια τέτοια εξέλιξη φαίνεται να επιδοκιμάζουν και πολλοί οικονομικοί παράγοντες από την Ελλάδα (τη θεωρούν κίνηση ικανή να βελτιώσει το κλίμα στην οικονομία) αλλά και πολιτικοί του κυβερνώντος κόμματος, γιατί πιστεύουν πως θα φέρει σε πιο δύσκολη θέση τη Νέα Δημοκρατία και ιδίως τους βουλευτές εκείνους που επιδοκιμάζουν ανοιχτά την οικονομία της αγοράς.

Σε κάθε περίπτωση όμως, οι ιδιωτικοποιήσεις είναι απαραίτητες για τον περιορισμό του δημόσιου χρέους αλλά και μέσο για την αναβάθμιση του Χρηματιστηρίου της Αθήνας, που έχει πληγεί έντονα από την οικονομική κρίση. Όσο και αν το περιβόητο πρόγραμμα των 50 δισ. ευρώ φαντάζει υπεραισιόδοξο, είναι αλήθεια πως η πώληση εταιριών του Δημοσίου μέσα στην επόμενη πενταετία θα μπορούσε: 

* Να βοηθήσει την προσπάθεια της Ελλάδας να επαναφέρει τη δημοσιονομική πορεία της σε πρωτογενές πλεόνασμα. 

* Να ελαφρύνει τη χώρα από το βάρος των δυσβάστακτων τόκων που κατευθύνονται στο εξωτερικό (το 75% του ελληνικού χρέους κατέχεται από ξένους).

* Να αναβαθμίσει τη λειτουργία των επιχειρήσεων που θα ιδιωτικοποιηθούν και να αυξήσει την παραγωγικότητά τους.

* Να δημιουργήσει ισχυρότερες μετοχές στο Χρηματιστήριο της Αθήνας.

Καθαρότερη εικόνα για τις κυβερνητικές προθέσεις αναμένεται να έχουμε τον προσεχή Μάιο, όταν θα ανακοινωθεί με περισσότερες λεπτομέρειες το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα 2012 - 2015.

Επί του παρόντος, πάντως, η εικόνα που υπάρχει είναι αρκετά ασαφής, καθώς από τη μια πλευρά μιλάμε κυρίως για μετοχοποιήσεις και για διατήρηση του κρατικού ελέγχου στις περισσότερες περιπτώσεις, ενώ από την άλλη, και γνωρίζοντας πως ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες, υπάρχουν αρκετά θέματα που θα μπορούσαν να διαφοροποιήσουν σημαντικά την κατάσταση.

Στα λιμάνια (ΟΛΠ και ΟΛΘ), για παράδειγμα, αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι το ποσοστό του Δημοσίου θα υποχωρήσει στο 51%. Κάτι τέτοιο θα έφερνε μερικές δεκάδες εκατ. ευρώ και τίποτε άλλο.

Ωστόσο, η κατάσταση είναι περισσότερο σύνθετη, καθώς το πιθανότερο σενάριο -το οποίο ενστερνίζεται και ο διευθύνων σύμβουλος του ΟΛΠ κ. Γιώργος Ανωμερίτης- είναι πως ο ΟΛΠ θα απορροφήσει τα λιμάνια της Αττικής (Ραφήνα, Ελευσίνα, Λαύριο κ.ά.) και ο ΟΛΘ αυτά της βόρειας Ελλάδας μέχρι και τον Βόλο, ενώ θα δημιουργηθούν δύο ακόμη σχήματα με τα υπόλοιπα λιμάνια της χώρας, τα οποία θα εισαχθούν στο Χρηματιστήριο της Αθήνας.

Ειδικότερα για τον ΟΛΠ, αυτό σημαίνει ότι μετά τις συγχωνεύσεις το ποσοστό του Δημοσίου θα ανέβει κοντά στο 90%, άρα θα πουληθεί το 40% περίπου των μετοχών (μέχρι να φτάσουμε στο 51%) μιας σαφώς μεγαλύτερης εταιρίας, η οποία θα διαπραγματεύεται αναβαθμισμένη στο ταμπλό της Σοφοκλέους. Ανάλογα πολύ πιθανόν να εξελιχθούν τα πράγματα και για τον ΟΛΘ.

Τη διατήρηση του μετοχικού ελέγχου στην ΕΥΔΑΠ και στην ΕΥΑΘ φαίνεται να επιλέγει η κυβέρνηση, ωστόσο τίποτε δεν έχει αναφερθεί σχετικά με το ποιος θα ελέγχει το management των δύο εταιριών (επί Νέας Δημοκρατίας, στην ΕΥΑΘ είχε προτιμηθεί να εκχωρηθεί η διοίκηση στον υποψήφιο στρατηγικό εταίρο, κίνηση που έμεινε στη μέση...). Ανοιχτά θέματα επίσης παραμένουν το αναπτυξιακό πρόγραμμα των δύο επιχειρήσεων, τυχόν δεσμεύσεις που θα αναλάβουν οι νέοι εταίροι κ.λπ.

Το πόσα έσοδα θα μπορούσε να αποφέρει η πώληση της κρατικής συμμετοχής στον ΟΠΑΠ εξαρτάται από το περιεχόμενο του επικείμενου νόμου, ο οποίος θα ψηφιστεί με θέμα τη ρύθμιση των τυχερών παιχνιδιών.

Αυτό θα επηρεάσει σε σημαντικό βαθμό την επόμενη μέρα για τον οργανισμό, τη θέση την οποία θα έχει στην εγχώρια αγορά τυχερών παιχνιδιών αλλά και το κατά πόσον θα παταχθεί ο παράνομος τζόγος, ο οποίος υπολογίζεται γύρω στο 50% της συνολικής αγοράς.

Χρηματιστηριακοί αναλυτές έχουν εκφράσει τον σκεπτικισμό τους για το εάν είναι δυνατόν το κρατικό μονοπώλιο να συνδυάζεται με ιδιωτικό ΟΠΑΠ, ωστόσο ανοιχτό είναι το ενδεχόμενο: α) να προηγηθεί η ανανέωση του δικαιώματος του μονοπωλίου για πολλά έτη (λήγει το 2020) ή β) να διασφαλιστεί με σχετική συμφωνία η κρατική εποπτεία σε συγκεκριμένα θέματα στον τρόπο λειτουργίας του οργανισμού, ο οποίος όμως θα ανήκει σε ιδιωτικά συμφέροντα.

Η περίπτωση του ΟΤΕ δείχνει πιο άμεση, καθώς στην υπάρχουσα συμφωνία μεταξύ του Δημοσίου και της Deutsche Telekom υπάρχει η παράμετρος του δικαιώματος πώλησης του 10% του Οργανισμού στους Γερμανούς με κάποιο υπερτίμημα (premium). Το ελληνικό δημόσιο φαίνεται να το επιλέγει, οι Γερμανοί δηλώνουν ότι το θέλουν, αλλά πιθανώς για να προχωρήσει η συναλλαγή θα πρέπει οι δύο πλευρές να συμφωνήσουν σε μια σειρά θέματα "εθνικού ελέγχου".

Οι... κακές γλώσσες υποστηρίζουν πως, μετά την πώληση του 10% των μετοχών του κράτους, οι Γερμανοί θα προχωρήσουν σε δημόσια πρόταση με στόχους την απόκτηση του 100% και την έξοδο του τίτλου από το Χρηματιστήριο της Αθήνας, ωστόσο κάτι τέτοιο δεν έχει επιβεβαιωθεί ποτέ από τη γερμανική πλευρά.

--- Ο ρόλος του Χ.Α.

Το Χρηματιστήριο Αθηνών θα μπορούσε να ωφεληθεί σημαντικά από τη διαδικασία των αποκρατικοποιήσεων, τόσο μέσα από την ενίσχυση των ήδη εισηγμένων κρατικόχαρτων όσο και με την είσοδο νέων κρατικών εταιριών, οι οποίες, σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, θα ήταν δυνατόν να αντλήσουν σημαντικά κεφάλαια από την κεφαλαιαγορά, καθώς:

1.Λειτουργούν με μεγάλη μονοπωλιακή ισχύ, άρα πλήττονται σε μικρότερο βαθμό από την οικονομική κρίση.

2. Το πρόγραμμα περικοπών στους μισθούς, που ξεκίνησε πέρυσι και συνεχίζεται φέτος, έχει εξοικονομήσει πολύ σημαντικές δαπάνες, ενισχύοντας τα αποτελέσματα των εταιριών αυτών.

3. Πιστεύεται ότι μέσα από την ένταξη των συγκεκριμένων επιχειρήσεων στο Χ.Α. -πόσο μάλλον μέσα από το πέρασμα της διοίκησής τους σε ιδιωτικά χέρια- η παραγωγικότητά τους θα μπορούσε να αυξηθεί σημαντικά.

ΑΞΙΕΣ ΚΑΙ ΑΠΟΤΙΜΗΣΕΙΣ

Σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες εκτιμήσεις, οι τοποθετήσεις του Δημοσίου σε εισηγμένες εταιρίες, περιλαμβανομένων και των συμμετοχών της πρώην ΔΕΚΑ, αξίζουν κάτι λιγότερο από 6 δισ. ευρώ.

Όπως φαίνεται από τους πίνακες, το μεγαλύτερο περιουσιακό στοιχείο του ελληνικού δημοσίου στο Χ.Α. είναι ο ΟΠΑΠ, του οποίου η κρατική συμμετοχή προσεγγίζει το 1,6 δισ. ευρώ. Η ενίσχυση του οργανισμού θα προέλθει από την ανανέωση των αδειών για τα τυχερά παιχνίδια, ενώ και η επικείμενη επέκταση της δραστηριότητάς του σε monitor games και live betting θα είναι μία... μίνι πριμοδότηση εν όψει της βελτίωσης του προφίλ του για τη μεταγενέστερη αξιοποίησή του.

Η περίπτωση του ΟΠΑΠ εμφανίζει τεράστιο ενδιαφέρον, αν αναλογιστούμε ότι τα κέρδη του, και μάλιστα σε περίοδο κρίσης, ανήλθαν στα 575,8 εκατ. ευρώ και το μικτό μέρισμα στο 1,54 ευρώ ανά μετοχή. Αγκάθι εξακολουθεί να είναι η κίνηση της τιμής στο ταμπλό του Χ.Α., αφού, παρά τη θετική του απόδοση κατά 14% από τις αρχές του έτους, δεν εμφανίζει ούτε τη μισή αξία από αυτήν που είχε προ 5 ετών. Το P/E του τίτλου βάσει των αποτελεσμάτων του 2010 εκτιμάται σε 8,6 φορές.

Πέραν όλων των παραπάνω, πολύ μεγάλο ενδιαφέρον για το Δημόσιο παρουσιάζει το τι τελικά θα γίνει με τα ποσοστά του στις τράπεζες ΑΤΕbank και Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο αλλά και στην Τράπεζα Αττικής και στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων. Ειδικά για τις τραπεζικές συμμετοχές, στην παρούσα χρονική στιγμή δεν γίνεται λόγος για πώληση κάποιου ποσοστού, εξαιτίας του κακού κλίματος που υπάρχει στις αγορές, με αποτέλεσμα ακόμα και το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο να βρίσκεται χαμηλά στη λίστα προτεραιότητας.

Από την άλλη πλευρά, πάντως, πρέπει να θεωρείται μάλλον βέβαιο ότι σε μεταγενέστερο χρόνο θα πραγματοποιηθεί κάποια αποκρατικοποίηση στις παραπάνω συμμετοχές του ελληνικού δημοσίου, ωστόσο για την ώρα προτεραιότητα είναι η αναδιάρθρωση της ΑΤΕ και η αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου που χρειάζεται.

Η μετοχή του ΟΤΕ, όπου οι Γερμανοί έχουν τον πρώτο λόγο, εμφανίζει καλύτερη εικόνα σε σχέση με τον βασικό δείκτη στο ταμπλό της Σοφοκλέους το τελευταίο χρονικό διάστημα. Έπειτα από μεγάλη περίοδο μετοχικής απαξίωσης για τον Οργανισμό στο χρηματιστήριο, φέτος υπεραποδίδει σημαντικά σε σχέση με τους δείκτες και κινείται με +29% έναντι του δείκτη της υψηλής κεφαλαιοποίησης.

H κρατική συμμετοχή του 16% του ΟΤΕ στο ταμπλό του Χ.Α. αποτιμάται στα 621 εκατ. ευρώ μόλις, ωστόσο το Δημόσιο έχει στην κατοχή του το 20% του Οργανισμού με συνολική αξία 776 εκατ. ευρώ. Ο δείκτης τιμής προς κέρδη για τον τίτλο του ΟΤΕ είναι σχεδόν 97 φορές τα κέρδη του 2010.

Σαφώς μεγαλύτερη αξία και επενδυτικό ενδιαφέρον για το ελληνικό δημόσιο παρουσιάζει η μετοχή της ΔΕΗ, η οποία από τις αρχές του 2011 καταγράφει μία από τις καλύτερες επιδόσεις μεταξύ των τίτλων με κρατικό ενδιαφέρον.

Όμως, και στην περίπτωση της Επιχείρησης το market timing δεν είναι ιδανικό αν αναλογιστεί κάποιος ότι η εταιρία αποτιμάται συνολικά στα 2,6 δισ. ευρώ, ενώ στα τέλη του 2007, για παράδειγμα, η αποτίμησή της ήταν 8,4 δισ. ευρώ! Η μέση αποτίμηση της εταιρίας από την εισαγωγή της στο Χ.Α. είναι περίπου 4 δισ. ευρώ. Για τη ΔΕΗ, ο πολλαπλασιαστής κερδών του 2010 εκτιμάται σε κάτω από 5 φορές!

Τα Ελληνικά Πετρέλαια, άλλη μία μετοχή με ειδικό καθεστώς, κινούνται με αρκετά καλύτερη απόδοση από τις αρχές του 2011, ενώ το ίδιο ισχύει και σε ορίζοντα 3ετίας και 5ετίας σε σχέση με τους δείκτες της αγοράς και τις ομοειδείς επιχειρήσεις.
 
Η αξία της συμμετοχής του Δημοσίου υπολογίζεται σε 790 εκατ. ευρώ, ενώ η προσπάθεια ιδιωτικοποίησης της ΔΕΠΑ, στην οποία τα ΕΛΠΕ κατέχουν το 35% αλλά και η ΔΕΗ διαθέτει δικαίωμα προαίρεσης για το 30%, είναι ένα από τα πιο δύσκολα εγχειρήματα. Για τα ΕΛΠΕ το P/E του 2010 διαμορφώνεται στις 12 φορές.

Μεταξύ των καλύτερων αποδόσεων στο ταμπλό του Χ.Α. είναι αυτές που εμφανίζουν οι τίτλοι των δύο λιμανιών, καθώς ο ΟΛΘ κινείται στο +39% από τις αρχές του έτους και ο ΟΛΠ με +29%, ενώ η αποτίμηση του πρώτου στο ταμπλό ανέρχεται σε 146 εκατ. ευρώ και του δεύτερου στα 370 εκατ. ευρώ.

Η περίπτωση του ΟΛΘ έχει ενδιαφέρον, αφού η εταιρία διαθέτει ταμείο 60 εκατ. ευρώ και δεν έχει δάνεια στον ισολογισμό της. Ο ΟΛΠ, από την πλευρά του, παρουσιάζει καθαρά κέρδη 7,04 εκατ. ευρώ έναντι ζημιών 33,5 εκατ. το 2009 και κύκλο εργασιών στα 116,7 εκατ., ωστόσο, παρά την πολύ μεγάλη βελτίωση του τελικού αποτελέσματος, μέρος από αυτό οφείλεται σε έκτακτους παράγοντες.

Για τον ΟΛΘ και τον ΟΛΠ οι αποτιμήσεις βάσει των κερδών του 2010 είναι υψηλές, στις 25 και στις 56 φορές αντίστοιχα. Για την ΕΥΔΑΠ και την ΕΥΑΘ, οι δείκτες αποτίμησης είναι στις 54 φορές για την πρώτη και στις 15 φορές για τη δεύτερη τα κέρδη του 2010.

* Οι σχετικοί πίνακες που αφορούν στις "κρατικές" εισηγμένες στο Χ.Α. δημοσιεύονται στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".