Ποια... δείγματα γραφής περιμένει τώρα η αγορά

Όλα δείχνουν ότι βρισκόμαστε στην τελική ευθεία για το κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης. Και ενώ από τη μια πλευρά η αγορά βλέπει ένα μεγάλο μέτωπο να κλείνει, από την άλλη προσπαθεί να υπολογίσει το βάρος των μέτρων που έχουν συμφωνηθεί και το νέο περιβάλλον επιχειρηματικής δραστηριότητας που διαμορφώνεται.

Το Χρηματιστήριο ειδικότερα έχει προεξοφλήσει εδώ και αρκετό καιρό την επίτευξη συμφωνίας με τους δανειστές και έχει περιέλθει σε μια ιδιότυπη κατάσταση αναμονής. Λέμε «ιδιότυπη» γιατί ενώ οι βασικοί δείκτες και η πλειονότητα των μετοχών έχουν οριακές διακυμάνσεις, με πολύ χαμηλούς τζίρους και όγκο συναλλαγών, υπάρχει μια ομάδα μετοχών που έχει αυτονομηθεί και, λόγω των χαρακτηριστικών της (όπως η εξωστρέφεια), κινείται σε... προ κρίσης επίπεδα.

Κάπως έτσι, το μεγάλο ερώτημα παραμένει: Πώς μπορεί να πάρει μπρος η οικονομία; Η απάντηση είναι σαφής: με την προσέλκυση ξένων επενδύσεων και την εκκίνηση όσων εκκρεμούν -και όσο πιο γρήγορα γίνεται. Όμως, λείπουν οι πειστικές απαντήσεις... στην πράξη.

Η χρηματιστηριακή αγορά δεν είχε πιστέψει το σενάριο του αδιεξόδου των διαπραγματεύσεων της χώρας με τους δανειστές της, γι’ αυτό άλλωστε ούτε υποχώρησε κατά την περίοδο της «μεγάλης αγωνίας» ούτε ανέκαμψε σημαντικά από τη μέρα της προκαταρκτικής συμφωνίας. Ένα δεύτερο χαρακτηριστικό προς την ίδια κατεύθυνση ήταν και η διατήρηση της αξίας των συναλλαγών σε αρκετά χαμηλά επίπεδα.

Μάλιστα, το όλο διπλωματικό σίριαλ φαίνεται να επηρέασε κατά κύριο λόγο τις τραπεζικές μετοχές και ίσως την πολύπαθη ΔΕΗ, καθώς οι υπόλοιποι τίτλοι καταγράφουν μικρότερη ή μεγαλύτερη άνοδο από την αρχή του έτους (αυτό προκύπτει αν συνυπολογιστούν η άνοδος του Γενικού Δείκτη κατά περίπου 40 μονάδες και η υποχώρηση του τραπεζικού περίπου κατά 100).

Η κατάσταση που φαίνεται να έχει παγιωθεί στο Χ.Α. είναι η ύπαρξη αρκετών δεκάδων εισηγμένων ομίλων από όλες τις κεφαλαιοποιήσεις, οι οποίοι καταφέρνουν κατά τα τελευταία χρόνια να βελτιώνουν τις οικονομικές τους επιδόσεις και οι μετοχές τους να ανεβαίνουν στο ταμπλό του Χ.Α. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι τα εταιρικά κέρδη του 2016 εμφανίζονται μέχρι τώρα κατά 60% αυξημένα σε σχέση με το 2015. Όσο κι αν ένα σημαντικό ποσοστό αυτής της ανόδου οφείλεται στα δύο διυλιστήρια (Motor Oil και Ελληνικά Πετρέλαια) και στη ΔΕΗ, οι εταιρείες που εμφανίζουν βελτιωμένο τελικό αποτέλεσμα είναι σαφώς περισσότερες από εκείνες που παρουσιάζουν χειρότερο.

Επίσης, όλο και περισσότερο γίνεται φανερό το γεγονός ότι και μέσα στο 2017 θα δούμε μεγάλα ποσά να μοιράζονται στους μετόχους μέσα από μερίσματα και επιστροφές κεφαλαίου. Μπορεί βέβαια το ποσό να μην προσεγγίσει το περσινό του 1 δισ. ευρώ, ωστόσο για κάποιες δεκάδες εταιρείες θα οδηγήσει σε μερισματικές αποδόσεις σαφώς ανώτερες των επιτοκίων των προθεσμιακών καταθέσεων και των δεκαετών τίτλων των χωρών της Βόρειας Ευρώπης.

Με άλλα λόγια υπάρχει ένα μεγάλο μέρος του ταμπλό που δεν διαπραγματεύεται σε επίπεδα Γενικού Δείκτη 680 μονάδων που έχουμε σήμερα, αλλά σε επίπεδα 1.500 ή ακόμη και 2.500 μονάδων! Σε πολλές περιπτώσεις, οι χρηματιστηριακές αξίες των εταιρειών αυτών υπερβαίνουν το ύψος των ιδίων κεφαλαίων τους και οι τιμές τους στο ταμπλό δεν θεωρούνται «τζάμπα», ακόμη και από τους υποστηρικτές τους.

Τα πιθανά σενάρια

Ωστόσο, σύμφωνα με αναλυτές της χρηματιστηριακής αγοράς, οι μη τραπεζικές μετοχές (και πολύ περισσότερο οι ίδιες οι τραπεζικές) μπορούν να σημειώσουν σημαντική περαιτέρω άνοδο, στον βαθμό που η ελληνική οικονομία παρουσιάσει ενδείξεις σταθεροποίησης, δηλαδή από τη στιγμή που η χώρα καταφέρει να αρχίσει (αυτό θα γίνει σταδιακά) να πείθει τη διεθνή επενδυτική κοινότητα ότι η οικονομία της μπορεί να μπει σε τροχιά (μέτριας έστω) ανάπτυξης, κόντρα σε ένα περιβάλλον αυξημένων φόρων και χαμηλότερων συντάξεων.

Ιδιωτικοποίηση με την ιδιωτικοποίηση, εξαγορά με την εξαγορά, επένδυση με την επένδυση και επιχειρηματική συμφωνία με την επιχειρηματική συμφωνία, το θετικό κλίμα θα εδραιώνεται, ο κίνδυνος της χώρας θα μειώνεται και οι αναλυτές θα δίνουν υψηλότερες τιμές-στόχους για τις μετοχές του Χ.Α.

«Το πρόβλημα για την ελληνική οικονομία είναι ότι θα πρέπει να ξεχάσει το μέτωπο της εγχώριας κατανάλωσης, του μεγαλύτερου δηλαδή συντελεστή της, για πολλά χρόνια. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε ότι σύντομα θα υπογράψουμε μείωση αφορολογήτου ορίου και νέα υποχώρηση των συντάξεων για τα έτη 2019 και 2020. Επίσης, ό,τι εισόδημα εισπράξουν τα μισά νοικοκυριά της χώρας, αυτό θα κατευθυνθεί στις τράπεζες, στο κράτος και στα ασφαλιστικά ταμεία, λόγω των δανείων και των άλλων ληξιπρόθεσμων οφειλών τους.

Έτσι, μπορεί η βελτίωση της ψυχολογίας να ανεβάσει ως ένα βαθμό το κλίμα στην αγορά και να ωθήσει ορισμένους σε μεγαλύτερη κατανάλωση, αλλά οι όποιες προσδοκίες δεν μπορεί παρά να είναι περιορισμένες. Άλλωστε, το πρώτο φετινό τρίμηνο έχει ξεκινήσει με μείωση της ζήτησης ακόμη και στα βασικά καταναλωτικά είδη που προωθούνται μέσω των σούπερ μάρκετ», υποστηρίζει γνωστός παράγοντας της αγοράς, ο οποίος συμπληρώνει ότι «η μόνη ελπίδα σταθεροποίησης και ανάπτυξης είναι η υλοποίηση μεγάλων επενδύσεων υποδομής και κυρίως η προσέλκυση πολλών ιδιωτικών επενδύσεων από το εξωτερικό».

Το στοίχημα

Πόσο εύκολο όμως είναι κάτι τέτοιο, όταν ιδίως οι μεγάλοι οδικοί άξονες που εγκαινιάζει το τελευταίο χρονικό διάστημα ο πρωθυπουργός ολοκληρώνονται και οι δεκάδες χιλιάδες εργαζόμενοι σ’ αυτούς θα πρέπει να αναζητήσουν αλλού εργασία;

Αναμφίβολα, θα πρέπει να γίνουν γρήγορες και ταυτόχρονα αποτελεσματικές κινήσεις, έτσι ώστε όσο το δυνατόν συντομότερα να ξεκινήσουν μεγάλα επενδυτικά έργα, όπως για παράδειγμα:

-Ήδη για την διετία 2017-2018 θα έχουμε την εκκίνηση των επενδύσεων στον Αστέρα Βουλιαγμένης, στα περιφερειακά αεροδρόμια (ήδη η ΙΝΤΡΑΚΑΤ ανέλαβε σύμβαση ύψους 357 εκατ. ευρώ) και φυσικά στον ΟΛΠ (140 εκατ. μόνο για φέτος). Από το 2017 επίσης φαίνεται να ξεκινά και το επενδυτικό πρόγραμμα της ΕΥΔΑΠ, προϋπολογισμού 1 δισ. ευρώ (θα χρηματοδοτηθεί και από κοινοτικούς πόρους).

-Το project του Ελληνικού, που υπολογίζεται στα 8 δισ. ευρώ, προερχόμενα κατά κύριο λόγο από το εξωτερικό (ήδη είχαμε την… πρώτη δόση μιας τέτοιας επένδυσης, την τοποθέτηση της Varde σε εμπορικά κέντρα της Lamda Development).

-Τη Γραμμή 4 του μετρό (Γαλάτσι - Γουδή), τις μεγάλες επενδύσεις στο μέτωπο της διαχείρισης των απορριμμάτων και πιο σύντομα ίσως το αεροδρόμιο του Καστελίου στην Κρήτη (ικανοποιητική θεωρήθηκε η πρόταση των ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ - GMR).

Παρ’ όλα αυτά, χρειάζονται πολύ περισσότερες ιδιωτικές επενδύσεις στο κομμάτι των επιχειρήσεων, όχι μόνο από εταιρείες που θέλουν να αυξήσουν την παραγωγική τους δυναμικότητα (π.χ. βλέπε νέα μονάδα της Παπαστράτος ή τα σχέδια της Sarantis για το 2018), αλλά επίσης μια «κάθοδος» των equity funds με στόχο την εξαγορά ελληνικών επιχειρήσεων και ιδιαίτερα των υπερχρεωμένων.

Οι τράπεζες και τα private equities

Η…επιδρομή των private equities αποτελεί έντονη επιθυμία των ελληνικών τραπεζών, στην προσπάθειά τους να διαχειριστούν τα μη εξυπηρετούμενα επιχειρηματικά τους δάνεια. Ελπίζεται μάλιστα πως η ομαλοποίηση της πολιτικής και οικονομικής κατάστασης της χώρας με την υπογραφή της δεύτερης αξιολόγησης μέσα στον Απρίλιο θα λειτουργήσει θετικά προς αυτή την κατεύθυνση, καθώς από τη μια πλευρά υπάρχει ακόμη υψηλή ρευστότητα στο εξωτερικό προς επένδυση και, από την άλλη, ορισμένοι θα ενδιαφέρονταν να ποντάρουν στο recovery story της Ελλάδας, αποκτώντας μάλιστα επιχειρήσεις με σημαντικά συγκριτικά πλεονεκτήματα και κουρεμένα δάνεια.

Οι τοποθετήσεις των private equities δεν θα βοηθήσουν μόνο τις τράπεζες να ενισχύσουν την ρευστότητά τους, αλλά επιπλέον θα οδηγήσουν και σε νέες άμεσες επενδύσεις, καθώς συνήθως οι υπερχρεωμένες επιχειρήσεις που θα εξαγοραστούν έχουν αρκετά χρόνια να προχωρήσουν σε επενδύσεις και το συγκεκριμένο μέτωπο θα πρέπει να καλυφθεί από τους νέους ιδιοκτήτες.

Επίσης, οι τράπεζες περιμένουν την ψήφιση ενός λειτουργικού νόμου για τον εξωδικαστικό συμβιβασμό, ενώ επί του παρόντος τρέχουν με γρήγορους ρυθμούς τις πωλήσεις θυγατρικών τους εταιρειών και λοιπών περιουσιακών τους στοιχείων.