Οι μεγάλες αναδυόμενες οικονομικές δυνάμεις ασκούν πιέσεις για μεταρρύθμιση του διεθνούς νομισματικού συστήματος, με την οποία θα αποκαθηλωθεί το δολάριο από τη θέση της κυρίαρχης αποθεματικής μονάδας.

Καθώς η παγκόσμια κρίση επιταχύνει την ανάγκη λήψης αποφάσεων και αναβαθμίζει τη βαρύτητα των αναπτυσσόμενων οικονομιών, η Κίνα, η Ρωσία και σύμφωνα με τις ενδείξεις και οι Βραζιλία, Νότιος Κορέα και Νότιος Αφρική προωθούν ανοιχτά και δυνατά τις προτάσεις τους, ενόψει μάλιστα της συνόδου κορυφής της G20.

Η Ομάδα των 20 απαρτίζεται από τις μεγαλύτερες ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες οικονομίες του πλανήτη και πραγματοποιεί την επόμενη εβδομάδα στο Λονδίνο σύνοδο κορυφής. Η εν λόγω σύνοδος είναι η κρισιμότερη μέχρι σήμερα όσον αφορά στην προσπάθεια καταπολέμησης της κρίσης, καθώς χωρίς τη συμβολή των αναπτυσσόμενων οικονομιών θεωρείται ότι θα είναι εξαιρετικά δύσκολο να ανακάμψει η διεθνής οικονομία.

Η Κίνα ανακοίνωσε τη Δευτέρα ότι τα Ειδικά Τραβηχτικά Δικαιώματα (Special Drawing Rights - SDR) του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου θα πρέπει να χρησιμοποιούνται ευρύτερα, αντικαθιστώντας το δολάριο.

Η Ρωσία, από την πλευρά της, δήλωσε ότι θα προτείνει στην G20 που ξεκινά να δημιουργηθεί μια νέα αποθεματική νομισματική μονάδα, την οποία θα εκδίδουν διεθνείς οργανισμοί. Σύμφωνα με τη Μόσχα, το σχέδιο έχει την υποστήριξη κι άλλων αναδυόμενων αγορών.


ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Το SDR είναι διεθνές αποθεματικό στοιχείο που υπάρχει στα κράτη-μέλη σε αναλογία με την ποσόστωσή τους στο ΔΝΤ, βάσει της οποίας καθορίζονται οι πόροι του ταμείου και τα δικαιώματα ψήφου των μελών. Η αξία του SDR προκύπτει βάσει ενός καλαθιού νομισμάτων, που περιλαμβάνει το δολάριο, το ευρώ, το γεν και τη στερλίνα.


ΙΣΤΟΡΙΑ

Το SDR δημιουργήθηκε από το ΔΝΤ το 1969 για να υποστηρίξει το σύστημα σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών του Bretton Woods. Κάθε χώρα που συμμετείχε στο σύστημα χρειαζόταν επίσημο απόθεμα -χρυσό και ευρέως διαδεδομένες συναλλαγματικές ισοτιμίες- που θα χρησιμοποιούσε για να αγοράσει εγχώριο νόμισμα στις διεθνείς αγορές συναλλάγματος, όπως απαιτείται για να συντηρηθεί η συναλλαγματική ισοτιμία. Αλλά η διεθνής προσφορά χρυσού και δολαρίων ΗΠΑ δεν ήταν επαρκής για να στηρίξει την επέκταση του διεθνούς εμπορίου και της χρηματοοικονομικής ανάπτυξης. Ως εκ τούτου, η διεθνής κοινότητα αποφάσισε να δημιουργήσει ένα νέο διεθνές συναλλαγματικό στοιχείο, υπό την αιγίδα του ΔΝΤ, που ονομάστηκε SDR.

Λίγα χρόνια αργότερα, το σύστημα Bretton Woods κατέρρευσε και τα μεγάλα νομίσματα στράφηκαν στο καθεστώς του συστήματος κυμαινόμενων συναλλαγματικών ισοτιμιών. Επιπλέον, η ανάπτυξη των παγκόσμιων κεφαλαιαγορών διευκόλυνε τον δανεισμό των αξιόπιστων κυβερνήσεων. Με αυτές τις δύο εξελίξεις υποβαθμίστηκε ο λόγος ύπαρξης του SDR.

Σήμερα, το SDR έχει περιορισμένη χρήση ως αποθεματικό στοιχείο και η κύρια λειτουργία του είναι ως μονάδα μέτρησης του ΔΝΤ και κάποιων άλλων διεθνών οργανισμών.


ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑ

Το SDR δεν είναι νόμισμα. Είναι ένα δυνητικό δικαίωμα στα ελεύθερης χρήσης νομίσματα των μελών του ΔΝΤ. Οι κάτοχοι SDR μπορούν να πάρουν αυτά τα νομίσματα σε αντάλλαγμα για τα SDR τους μέσα σε δύο μέρες: πρώτον, μέσω της συμφωνίας εθελοντικών ανταλλαγών μεταξύ των μελών και δεύτερον, από τα εντεταλμένα μέλη του ΔΝΤ με εύρωστη εξωτερική θέση που αγοράζουν SDR από τα μέλη με αδύναμη εξωτερική θέση.


ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ

Το SDR υπολογίζεται ως το σύνολο των συγκεκριμένων μεγεθών των τεσσάρων νομισμάτων αποτιμημένων σε δολάρια ΗΠΑ, βάσει συναλλαγματικού μηχανισμού που δημοσιοποιείται κάθε μεσημέρι στην αγορά του Λονδίνου. Σύμφωνα με τον πίνακα του ΔΝΤ για το fixing της νομισματικής μονάδας στις 26/3, ένα δολάριο ισοδυναμούσε χθες σε 0,6320 SDR, μία στερλίνα σε 0,0903 SDR, ένα γεν σε 18,4 SDR κι ένα ευρώ σε 0,4100 SDR.


ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ

Κάποιοι διεθνείς οικονομολόγοι εκτιμούν ότι με τη δημιουργία ενός πραγματικά παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος, μέσω μιας νέας τοποθέτησης SDR, θα βοηθηθούν πολύ γρήγορα οι αναδυόμενες οικονομίες με πρόβλημα πίστωσης και θα αυξηθούν οι δαπάνες στις αναπτυσσόμενες οικονομίες. Η Κίνα ισχυρίζεται ότι με τη μεγαλύτερη τοποθέτηση σε SDR το ΔΝΤ θα αποκτήσει περαιτέρω πόρους και θα ισορροπήσουν καλύτερα τα δικαιώματα ψήφου εντός του διεθνούς οργανισμού, στον οποίο κυριαρχούν οι ΗΠΑ και η Ευρώπη.