Eτος επιστροφής των αναδυόμενων χωρών στο προσκήνιο θεωρείται το 2009. Καθώς η ανάκαμψη στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη ασθμαίνει, τα επενδυτικά κεφάλαια δείχνουν να επιστρέφουν στα χρηματιστήρια των αναδυόμενων χωρών.

Το κουαρτέτο της Κίνας, της Ρωσίας, της Ινδίας και της Βραζιλίας πρωταγωνιστεί (η ομάδα από τα αρχικά των χωρών ονομάζεται BRIC). Ζητούμενο, όμως, είναι πόσο η εικόνα των οικονομιών τους ανταποκρίνεται στην επενδυτική αισιοδοξία.

Συγκεκριμένα, στο πρώτο εξάμηνο η άνοδος των δυτικών χρηματιστηρίων ήταν μέτρια. Στις ΗΠΑ ο S&P 500 στάθηκε στο +2%, στην ευρωζώνη ο MSCI στο -2% και ο Nikkei στο +11,5%. Αντίθετα, εντυπωσιακές ήταν οι επιδόσεις στις αναδυόμενες αγορές. Ο MSCI στη Λατινική Αμερική έκλεισε το εξάμηνο με άνοδο σε ποσοστό 44%, ενώ στην Άπω Ανατολή με 32% και στην αναδυόμενη Ευρώπη με 28%. Υψηλές αποδόσεις κατέγραψαν και τα hedge funds που πόνταραν σε υποτιμημένες αξίες των αναδυόμενων αγορών.

Η οικονομία των περιοχών αυτών δικαιολογεί τη χρηματιστηριακή άνοδο; Το ερώτημα είναι σημαντικό, σύμφωνα με τους αναλυτές, διότι τα ισχυρά επενδυτικά κεφάλαια, αντίθετα από τις ομαδοποιημένες επιλογές που έκαναν πριν από την πιστωτική κρίση, τώρα κινούνται δίνοντας ιδιαίτερο βάρος και σε εθνικούς παράγοντες.

Στο πλαίσιο αυτό, μάλιστα, προκρίνονται οι κινεζικές και οι ινδικές μετοχές και για τον λόγο ότι τα χρηματιστήρια των συγκεκριμένων χωρών κυριαρχούνται από εγχώριους επενδυτές, με αποτέλεσμα να είναι σχετικά προστατευμένα από τους εξωγενείς παράγοντες.

Τα πουλέν

Μεταξύ των χωρών BRICs που δίνουν τον τόνο στις τρεις γεωγραφικές περιοχές η Κίνα και η Ινδία παρουσιάζονται με τις ισχυρότερες ενδείξεις για την οικονομική ανάκαμψη, η Βραζιλία βρίσκεται σε μέση κατάσταση, ενώ η όποια αισιοδοξία για τη Ρωσία βασίζεται κυρίως σε προσδοκίες.

Σύμφωνα με τους αναλυτές, μια σημαντική διαφοροποίηση που αρχίζει να διαφαίνεται για την Κίνα και για την Ινδία είναι ότι πλέον οι οικονομίες τους δεν επηρεάζονται από τις τιμές των εμπορευμάτων. Μάλιστα, θεωρείται ότι ακόμη και η σταθεροποίηση της τιμής του πετρελαίου στα επίπεδα των 70 δολαρίων το βαρέλι δεν θα είναι ζημιογόνος για τις οικονομίες τους.

Αντίθετα, αναμένονται αύξηση των εξαγωγών τους και ενίσχυση της εσωτερικής κατανάλωσης, ιδίως στην Κίνα, η κυβέρνηση της οποίας υλοποιεί πακέτο μέτρων για τη στήριξη της οικονομίας. Έτσι, εκτιμάται ότι η ανάπτυξη στη συγκεκριμένη χώρα θα κινηθεί γύρω στο 7% - 8%, ενώ λίγο μικρότερο (στο 5%) υπολογίζεται ότι θα είναι το ινδικό ποσοστό.

Στην άλλη πλευρά, η Βραζιλία είναι παραγωγός πετρελαίου, όμως φαίνεται ότι πλην αυτού του πλεονεκτήματος η χώρα δεν έχει άλλα ισχυρά στηρίγματα, καθώς τα κράτη του βορείου ημισφαιρίου (εισαγωγείς των βραζιλιάνικων προϊόντων) ασθμαίνουν, με αποτέλεσμα να εκτιμάται ότι η οικονομία της θα υποχωρήσει σε ποσοστό 1% το επόμενο έτος.

Ευθέως αρνητική είναι η εικόνα και για τη δεύτερη (μεταξύ των 4) πετρελαιοπαραγωγό, τη Ρωσία. Η άνοδος του χρηματιστηρίου της αποδίδεται σε κερδοσκοπικές κινήσεις κεφαλαίων που «έπαιξαν» με την αύξηση του πετρελαίου. Όμως, τελικά ο ενθουσιασμός μειώθηκε, αφού οι προοπτικές της οικονομίας είναι αρνητικές (στο -9% για το ΑΕΠ φέτος), ενώ η οικονομική δραστηριότητα δεν έχει βελτιωθεί παρά το κυβερνητικό πακέτο στήριξής της. Έτσι, προεξοφλούνται υψηλά δημοσιονομικά ελλείμματα.

ΟΙ ΗΠΑ ΚΑΙ Η ΚΙΝΑ ΑΝΑΖΗΤΟΥΝ ΤΟΝ ΦΤΑΙΧΤΗ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ

Μπορεί η πιστωτική κρίση να έχει κλείσει σχεδόν διετία, όμως οι «παλαιές» και οι «νέες» υπερδυνάμεις εξακολουθούν να ερίζουν για τον... φταίχτη.

Συγκεκριμένα, στην πρόσφατη συνεδρίαση των ηγετών του G8 στην Ιταλία, όπου συμμετείχαν και ηγέτες από την Κίνα, την Ινδία, τη Βραζιλία και από άλλες αναπτυσσόμενες χώρες, η κινεζική αποστολή αντέκρουσε το επιχείρημα των Δυτικών ότι τα κράτη με μεγάλη αποταμίευση (όπως τα ασιατικά) ενίσχυσαν την κρίση, καθώς πλημμύρισαν την παγκόσμια αγορά με ρευστό.

Πρώτος όλων το 2005, όταν δεν είχε αναλάβει την ηγεσία της Κεντρικής Τράπεζας των ΗΠΑ, ο κ. Μπεν Μπερνάνκε, υποστήριξε ότι ο υπερκορεσμός των αποταμιεύσεων στις ασιατικές χώρες και στους εξαγωγείς πετρελαίου, που διαχέουν τη ρευστότητά τους στην παγκόσμια οικονομία, ωθεί πτωτικά τα επιτόκια.

Η άποψη υιοθετήθηκε από την προηγούμενη αμερικανική κυβέρνηση και ήταν ένας από τους παράγοντες που προκάλεσαν την πιστωτική κρίση, ενώ ακόμη υποστηρίζεται και από ορισμένους.

Η Κίνα αντιτάσσει ότι οι ΗΠΑ επιχειρούν να ρίξουν το φταίξιμο σε άλλους. Μάλιστα, η κινεζική αποστολή υποστήριξε ότι η κατανάλωση στη χώρα δεν είναι χαμηλή, αλλά κυμαίνεται κατά μέσο όρο στο 40% του ΑΕΠ. Αντίθετα, το πρόβλημα ξεκίνησε από τις ΗΠΑ και από τον υπερδανεισμό για να τροφοδοτηθούν η κατανάλωση και η ψεύτικη ευφορία.

Παρότι η διάσταση των δύο πλευρών φαίνεται ετεροχρονισμένα, αναλυτές υποστηρίζουν ότι έχει ιδιαίτερη αξία, όταν μάλιστα τίθεται σε μία σύνοδο όπου οι ηγέτες των ισχυρών κρατών αναζητούν τρόπους κοινής δράσης για την αντιμετώπιση της κρίσης.
 
* Αναδημοσίευση από το 591ο φύλλο της εβδομαδιαίας εφημερίδας "ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ", 17 - 21 Ιουλίου 2009.