Τεστ κοπώσεως και για το γουάν. Οι Κινέζοι υποβάλλουν σε έλεγχο ευαίσθητους κλάδους της οικονομίας τους για να διαπιστώσουν πόσο αντέχουν ένα ακριβότερο νόμισμα, την ίδια στιγμή που η διελκυστίνδα μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας για το θέμα του φθηνού κινεζικού νομίσματος έχει πάρει μορφή πολέμου. Στο ζήτημα παρενέβη το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), εκνευρίζοντας ακόμη περισσότερο την κυβέρνηση του Πεκίνου, η οποία δείχνει να θέλει η απόφαση για την ανατίμηση του γουάν να προέλθει από τις εσωτερικές εξελίξεις και όχι εξαιτίας της πίεσης των Αμερικανών.

Ειδικότερα, το Πεκίνο τον Ιούλιο του 2005 εγκατέλειψε τη σύνδεση του κινεζικού νομίσματος με το δολάριο σε σταθερή ισοτιμία, με αποτέλεσμα έως το 2008 το γουάν να ανατιμηθεί μέχρι 21%. Όμως, η οικονομική κρίση οδήγησε τη χώρα να υιοθετήσει εκ νέου σταθερή ισοτιμία με το αμερικανικό νόμισμα. Οι κινεζικές αρχές έχουν αρχίσει ελέγχους σε 1.000 εξαγωγικές εταιρείες από 12 διαφορετικούς κλάδους, με στόχο να διαπιστώσουν τις επιπτώσεις από τυχόν ανατίμηση του γουάν. Τα έως τώρα ευρήματα των Κινέζων είναι ιδιαίτερα... αποθαρρυντικά για όσους θέλουν το ασιατικό νόμισμα να ανατιμηθεί. Κλάδοι όπως η κλωστοϋφαντουργία και οι κατασκευές επίπλων κινδυνεύουν με μπλακάουτ, καθώς όπως φάνηκε τα σημερινά περιθώρια κέρδους είναι ιδιαίτερα συμπιεσμένα, φτάνοντας έως και το 3%. Επίσης, ισχυρό πλήγμα αναμένεται να δεχτούν οι κατασκευαστές ηλεκτρονικών ειδών και μηχανημάτων, αφού έχουν υπογράψει συμφωνίες εξαγωγών ύψους 150 δισ. δολαρίων σε όρους γουάν.

Τα τελικά συνολικά αποτελέσματα θα ανακοινωθούν περίπου στα μέσα Απριλίου και η κινεζική κυβέρνηση αναμένεται να τα χρησιμοποιήσει ως απάντηση στις πιέσεις των Αμερικανών, οι οποίες πιστεύεται πως θα ενταθούν ακριβώς μέχρι τα μέσα Απριλίου, καθώς τότε (στις 15/4) το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών πρόκειται να δώσει στη δημοσιότητα την εξαμηνιαία έκθεσή του για τις αγορές συναλλάγματος.

- Τα αμερικανικά επιχειρήματα

Η αμερικανική έκθεση αναμένεται να καταδεικνύει την ανισορροπία που προκαλεί στο παγκόσμιο οικονομικό σύστημα η συσσώρευση τεράστιων συναλλαγματικών διαθεσίμων από την Κίνα, που εκμεταλλεύεται το φθηνό νόμισμά της. Είναι ενδεικτικό πως σήμερα οι εξαγωγές της χώρας προς τις ΗΠΑ είναι υπερτετραπλάσιες των εισαγωγών της από τη συγκεκριμένη χώρα. Άλλωστε, στο ίδιο μήκος κύματος ήταν και οι πρόσφατες παρεμβάσεις του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας, οργανισμοί που έχουν έδρα στις ΗΠΑ και ελέγχονται από αυτές. Χαρακτηριστικά, το ΔΝΤ προβλέπει πως το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της Κίνας το 2010 θα εμφανίσει πλεόνασμα πάνω από 450 δισ. δολάρια, δηλαδή δέκα φορές μεγαλύτερο από εκείνο του 2003.

Από την άλλη, η κινεζική κυβέρνηση επιχειρεί να πάρει με το μέρος της τις αμερικανικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην ασιατική χώρα (τα συμφέροντα των οποίων θα πληγούν από την ανατίμηση του γουάν) ως απάντηση στις πιέσεις των ΗΠΑ που παίρνουν τη μορφή απειλής για επιβολή περιορισμών και δασμών στις κινεζικές εξαγωγές ή και για προσφυγή στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, με την κατηγορία της χειραγώγησης του νομίσματος εκ μέρους της Κίνας. Πλεονέκτημα της Κίνας είναι ότι ένα ισχυρότερο κινεζικό νόμισμα θα οδηγούσε σε ακριβότερες εισαγωγές από τις ΗΠΑ, με αποτέλεσμα σε μία τέτοια περίπτωση να υπάρχει ανάγκη μείωσης του λειτουργικού κόστους στην εγχώρια αγορά. Άλλωστε, το 55,9% των εξαγωγών το 2009 αντιστοιχούσε σε προϊόντα ξένων εταιρειών.

- Πολύπλοκη υπόθεση

Οι αναλυτές θεωρούν πως το επόμενο διάστημα έως τα μέσα Απριλίου είναι ιδιαίτερα σημαντικό και στη διελκυστίνδα ΗΠΑ - Κίνας παίζονται διάφορα κερδοσκοπικά, επιστημονικά και πολιτικά στοιχήματα. Κατ’ αρχάς, αυτά αφορούν στον χρόνο της ανατίμησης του γουάν. Ορισμένοι εκτιμούν ότι η ανατίμηση θα ξεκινήσει πολύ νωρίς, από τα τέλη Απριλίου. Στην προθεσμιακή αγορά προεξοφλείται ήδη ότι τον Μάιο του 2011 το κινεζικό νόμισμα θα έχει ανατιμηθεί κατά 2,4% έναντι του αμερικανικού.

Για το θέμα, επίσης, εκφράζονται διαφορετικές απόψεις και από την επιστημονική κοινότητα των ΗΠΑ. Χαρακτηριστική είναι η διαφοροποίηση δύο οικονομολόγων-«γκουρού»: Ο βραβευμένος με Νόμπελ κ. Πολ Κρούγκμαν ψηφίζει υπέρ της ανατίμησης, γιατί, όπως πιστεύει, η παγκόσμια ανάπτυξη θα ήταν κατά περίπου 1,5% μεγαλύτερη εάν η Κίνα ήρε τους περιορισμούς στην ισοτιμία του νομίσματός της. Από την πλευρά του, ο καθηγητής στο Χάρβαρντ και πρόεδρος της επενδυτικής MFS Investment Management, κ. Michael Roberge, δήλωσε ότι η ανατίμηση του γουάν σε ποσοστό 10% - 15% θα είχε πολύ μικρή επίπτωση στο έλλειμμα ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών των ΗΠΑ.

Πολλοί αναλυτές, βέβαια, θεωρούν ότι η έκβαση της νομισματικής διαμάχης θα κριθεί και με πολιτικούς όρους. Ουσιαστικά, το Πεκίνο έχει στείλει μήνυμα στις ΗΠΑ ότι δεν θα προχωρήσει σε αποφάσεις υπό το βάρος των αμερικανικών πιέσεων. Αυτός, άλλωστε, είναι ο λόγος για τον οποίο δυτικοί αναλυτές θεωρούν πως εάν η Ουάσιγκτον επιθυμεί ένα ακριβότερο γουάν τους επόμενους μήνες θα πρέπει να ρίξει τους τόνους της ρητορικής της. Πόσο μάλλον που οι κινεζικές τοποθετήσεις σε αμερικανικές αξίες υπολογίζονται σε 800 δισ. δολάρια, καταδεικνύοντας το μέγεθος της εξάρτησης των ΗΠΑ από τις επενδύσεις της Κίνας.

* Αναδημοσίευση από το 627ο φύλλο της εβδομαδιαίας εφημερίδας ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ, 26-30 Μαρτίου 2010.