* Οι πίνακες που αφορούν στις συστάσεις και τιμές στόχοι για τα βασικά χρηματιστήρια, καθώς και στο προσδοκώμενο P/E 12μήνου για τις διεθνείς αγορές, δημοσιεύονται στη δεξιά στήλη: "Συνοδευτικό Υλικό".

Παρά το γεγονός ότι το επενδυτικό κλίμα αναμένεται να παραμείνει ευμετάβλητο μεσοπρόθεσμα, οι διαχειριστές θεσμικών χαρτοφυλακίων και οι αναλυτές πιστεύουν πως ύστερα από κέρδη 5% από την αρχή του έτους οι μετοχές θα σημειώσουν επιπρόσθετη άνοδο 10% έως το τέλος του 2010.

Για ορισμένους τα ιστορικά στοιχεία δείχνουν συνέχεια της ανόδου των μετοχών, αν και είναι πλέον αρκετοί οι αναλυτές που δεν αποκλείουν και διόρθωση των τιμών. Από την εποχή της Μεγάλης Ύφεσης του 1929 ο μέσος όρος των έντονα πτωτικών περιόδων για τις μετοχές διαρκεί 14 μήνες, με τις απώλειες να φτάνουν στο 35%.

Μπορεί στο Κραχ του ’29 οι αμερικανικοί τίτλοι να υποχώρησαν κατά 85,5%, οι μετοχές όμως παγκοσμίως έχασαν το 55% της αξίας τους, ενώ κατά την τελευταία πτωτική αγορά που ολοκληρώθηκε τον Μάρτιο του 2009 η πτώση παγκοσμίως ξεπέρασε το 58%.

Οι έντονα πτωτικές περίοδοι, πάντως, ακολουθούνται από ισχυρά ανοδικές, οι οποίες με βάση τα στοιχεία από το Κραχ του 1929 διαρκούν κατά μέσο όρο 63 μήνες με κέρδη 188%. Καθώς από το γύρισμα των χρηματιστηρίων παγκοσμίως (Μάρτιος 2009) τα κέρδη των μετοχών κυμαίνονται στο 70%, ορισμένοι αναλυτές λένε πως ενδεχομένως τα περιθώρια ανόδου των χρηματιστηρίων ίσως να μην έχουν ολοκληρωθεί.

Με τα εταιρικά κέρδη να ανακάμπτουν, τα στοιχεία της οικονομίας να βελτιώνονται και τις προοπτικές για αύξηση της κερδοφορίας χάρη στην ανάπτυξη των αναδυόμενων αγορών να είναι εξαιρετικά υψηλές, ορισμένοι ισχυρίζονται ότι υπάρχουν λόγοι που δείχνουν πως το τωρινό ράλι των χρηματιστηριακών αγορών μπορεί να έχει συνέχεια.

Ακόμη όμως κι αν έχουν έτσι τα πράγματα, ίσως είναι καλό να θυμηθούμε πως ιστορικά, από τη δεκαετία του 1930, η πρώτη διόρθωση (-15%) των χρηματιστηρίων διαρκεί 421 ημέρες, ενώ δεν έχει αρχίσει ακόμη κατά την τρέχουσα ανοδική περίοδο.

--- Τα κομβικά σημεία

Στα καλά νέα, ο κύκλος της κερδοφορίας των επιχειρήσεων εξελίσσεται πιο ομαλά απ’ ό,τι αναμενόταν, καθώς κατά τη διάρκεια της ύφεσης οι διευθύνοντες σύμβουλοι πολλών εταιρειών υποχρεώθηκαν να πάρουν σκληρές αποφάσεις σε σχέση με το κόστος λειτουργίας των επιχειρήσεών τους.

Ένα από τα θετικά που προέκυψαν λόγω της αυστηρής αυτής πειθαρχίας είναι το γεγονός ότι οι εταιρείες κατάφεραν να διατηρήσουν την κερδοφορία τους σε μια περίοδο μειωμένων εσόδων, καθώς βελτίωσαν τα περιθώρια κέρδους τους, ενώ οι επιχειρήσεις των ανεπτυγμένων αγορών εξακολουθούν να ωφελούνται από την ισχυρή ανάπτυξη των αναδυόμενων οικονομιών, αφού αυξάνεται η ζήτηση για προϊόντα.

Ένα από τα θέματα κομβικής σημασίας, πάντως, έχει να κάνει μεσοπρόθεσμα με τον βαθμό στον οποίο η ζήτηση από την πλευρά του ιδιωτικού τομέα μπορεί να αντικαταστήσει την κρατική βοήθεια. Μέχρι στιγμής, τα κέρδη των χρηματιστηρίων έχουν υποβοηθηθεί από τα πρωτοφανή επίπεδα κρατικής στήριξης και τα χαμηλά επιτόκια, αλλά δεν είναι λίγοι οι αναλυτές που αναρωτιούνται εάν κάτι τέτοιο μπορεί να συνεχιστεί.
 
Παράλληλα, αρκετοί προβλέπουν νέα βύθιση στις τιμές των μετοχών έπειτα από μια σύντομη περίοδο ανάκαμψης, εξαιτίας του φόβου ότι αυτή δεν είναι διατηρήσιμη, ενώ τα πρωτοφανή επίπεδα του δημόσιου και του ιδιωτικού χρέους δημιουργούν πολλές ανησυχίες.

Εξάλλου, το «ελληνικό πρόβλημα» και η πιθανότητα αναδιάρθρωσης του χρέους της Ελλάδας συνεχίζουν να παίζουν τον δικό τους ρόλο στις επενδυτικές τάσεις διεθνώς. Συνολικά, ωστόσο, οι διαχειριστές θεσμικών χαρτοφυλακίων έχουν μειώσει την έκθεσή τους στα μετρητά προβλέποντας καλύτερες ημέρες για τις μετοχικές επενδύσεις.

--- Οι εκτιμήσεις τώρα

* Από τις μεγάλες τράπεζες, η Morgan Stanley «βλέπει» άνοδο 9% για τις ευρωπαϊκές αγορές τους επόμενους 12 μήνες, αν και αναμένει πως το β΄ τρίμηνο ίσως δώσει τελικά καλύτερα σημεία εισόδου στις μετοχές.

* Η Credit Suisse θεωρεί πως οι αγορές θα παραμείνουν σε ανοδική φάση τουλάχιστον μέχρι τα μέσα του 2011. Τον επόμενο χρόνο, άλλωστε, όπως εκτιμούν αρκετοί αναλυτές, τα πράγματα θα είναι διαφορετικά. Με τις κυβερνήσεις να μειώνουν τα χρέη τους αυξάνοντας τους φόρους και τις κεντρικές τράπεζες να ανεβάζουν δειλά τα επιτόκια, το περιβάλλον θα γίνει λιγότερο ευνοϊκό. Παράλληλα τα έσοδα θα πιεστούν, καθώς οι αποδόσεις των ομολόγων στον δυτικό κόσμο δεν υπονοούν μία συγκυρία με αυξανόμενες τιμές και πληθωριστικές πιέσεις, ενώ οι συγκρίσεις με τα κέρδη του 2010 θα είναι πιο δύσκολες.

* Σύμφωνα με τη UBS, τα περιθώρια για περαιτέρω άνοδο των χρηματιστηρίων δεν είναι σημαντικά, αλλά καθώς πολλοί επενδυτές έχασαν το ράλι, το αγοραστικό ενδιαφέρον δείχνει να μην έχει εξαντληθεί.

* Η HSBC προβλέπει, επίσης, πως τα περιθώρια ανόδου των μετοχών των ανεπτυγμένων αγορών (σύσταση «αύξησης θέσεων») έως το τέλος του 2010 προσεγγίζουν το 10%, έναντι του 6% των αναδυόμενων αγορών (σύσταση «μείωσης θέσεων»).

* Η Citigroup αναμένει επίσης επιπλέον κέρδη 7% για τις μετοχές παγκοσμίως έως το τέλος του έτους, καθώς το «γύρισμα» της εταιρικής κερδοφορίας έχει βελτιώσει τις προσδοκίες των αναλυτών, που προβλέπουν τώρα πως οι μετοχές στις μεγάλες αγορές θα κλείσουν με συνολικά κέρδη 10% - 15% το 2010.

* Για την JP Morgan, αν και οι αγορές θα είναι αρκετά ασταθείς καθ’ όλη τη διάρκεια του 2010, βραχυπρόθεσμα ίσως επικρατήσουν κάποιες ευνοϊκές συνθήκες. Είναι σαφές ότι οι κεντρικές τράπεζες δεν βιάζονται να αναστρέψουν τις νομισματικές συνθήκες, οι οποίες εξακολουθούν να είναι προσαρμοστικές.

Η μεταβλητότητα μειώθηκε, παρέχοντας τη δυνατότητα στους επενδυτές να διευρύνουν τις θέσεις τους που ενέχουν κίνδυνο και, παρά το γεγονός ότι η προοπτική της ανάπτυξης παραμένει ασαφής για το β΄ εξάμηνο του έτους και για τις αρχές του 2011, η ανάπτυξη και η δραστηριότητα εξακολουθούν να παρέχουν στήριξη στις εταιρείες για να μπορέσουν να αυξήσουν κάπως τα έσοδά τους, τουλάχιστον κατά τα δύο επόμενα τρίμηνα. Ως εκ τούτου ο οίκος συνιστά αυξημένη στάθμιση στις μετοχές, εκτιμώντας ότι θα έχουν καλύτερη απόδοση έναντι των ομολόγων.

* Σύμφωνα με την BlackRock, παρά την πρόσφατη μεταβλητότητα και κάποια μικτά σήματα που εκπέμπονται από τη συνολική οικονομική δραστηριότητα, διανύουμε ήδη τον δωδέκατο μήνα μιας έντονα ανοδικής περιόδου για τις ευρωπαϊκές μετοχές, η οποία ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2009 και θα διαρκέσει πολλά χρόνια. Τα ιστορικά στοιχεία, λέει, δικαιώνουν τις εκτιμήσεις της.

Τα χρηματιστήρια φαίνεται να έχουν διανύσει πολύ δρόμο σε σχέση με τον Μάρτιο του 2009, αλλά είναι σημαντικό να θυμάται κανείς ότι η ανάκαμψη ξεκίνησε από ένα εξαιρετικά χαμηλό σημείο και πως οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις έχουν σημειώσει σημαντική βελτίωση από τα επίπεδα όπου βρίσκονταν στις 9 Μαρτίου του 2009.
 
Ιστορικά επίσης, η απόδοση των ευρωπαϊκών μετοχών έχει αποδειχτεί ισχυρή σε αντίστοιχες φάσεις του οικονομικού κύκλου, καταγράφοντας συστηματικά καλύτερες επιδόσεις από τις αμερικανικές.
 
Τα σημερινά επίπεδα των αποτιμήσεων είναι πολύ πιο ελκυστικά σε σύγκριση με άλλες ανεπτυγμένες αγορές, ενώ η Ευρώπη, σε σχέση και με τις αναδυόμενες, παρουσιάζει υψηλότερο ρυθμό στην αύξηση των εταιρικών εσόδων αλλά και των κεφαλαιουχικών δαπανών.

* Όπως εκτιμά η ING, το μακροοικονομικό περιβάλλον παραμένει θετικό για τις μετοχές (προτίμηση σε στρατηγικές υψηλών μερισμάτων), ενώ είναι πλέον ελαφρώς πιο θετική όσον αφορά και στις αγορές εταιρικών ομολόγων, προσαρμόζοντας σε ελαφρώς αυξημένες (από ουδέτερες) τις θέσεις σε εταιρικά ομόλογα υψηλής απόδοσης (high yields) και σε ομόλογα αναδυόμενων αγορών σε σκληρό νόμισμα, διατηρώντας όμως τις μειωμένες θέσεις σε εταιρικά ομόλογα υψηλής διαβάθμισης.

Συνολικά, πάντως, σύμφωνα με μία ομάδα αναλυτών, η παγκόσμια οικονομική δυναμική παρέμεινε γενικά σταθερή: Η μεταποίηση εξακολουθεί να είναι διεθνώς ο βασικός καταλύτης, καθώς οι επιχειρήσεις ανασχηματίζουν τα αποθέματά τους, ενώ η κατανάλωση παραμένει επαρκώς ισχυρή ώστε να διατηρεί πτωτικό τον λόγο αποθεμάτων προς πωλήσεις, στηρίζοντας περαιτέρω την πρόσφατη ανάπτυξη.
 
Σε αυτό το στάδιο οι επενδυτές συνεχίζουν να εστιάζουν στη θετική ροή μακροοικονομικών δεδομένων και στις διαβεβαιώσεις των κεντρικών τραπεζών ότι τα επιτόκια θα συνεχίσουν να βρίσκονται σε χαμηλά επίπεδα για μεγάλο διάστημα.
 
Σε αυτό το πλαίσιο, η κλιμάκωση της αβεβαιότητας για την Ελλάδα οριακά μόνο επηρέασε τις αγορές και είναι πιθανό, όπως υποστηρίζουν, να παρατηρήσουμε διατήρηση της πρόσφατης θετικής δυναμικής στο άμεσο μέλλον. Μεσοπρόθεσμα, όμως, αρκετοί διαχειριστές παραμένουν επιφυλακτικοί καθώς θεωρούν ότι ο χώρος για περαιτέρω θετικές εκπλήξεις είναι περιορισμένος.

--- Δείκτες και συστάσεις

Σε τεχνικούς όρους, όπως εκτιμούν οι ίδιοι αναλυτές, η τάση αναμένεται να διατηρηθεί βραχυπρόθεσμα και τουλάχιστον για τον S&P 500 είναι πιθανή η επάνοδος προς τις 1.240 μονάδες. Στηρίξεις εντοπίζονται στις 1.100 και στις 1.050 μονάδες.

Με δεδομένο ότι οι βασικοί δείκτες εμφανίζονται βραχυπρόθεσμα υπεραγορασμένοι, διατηρείται η προτίμηση για περιφερειακές αγορές όπως η Κίνα, ενώ παράλληλα παρακολουθούν και τη Ρωσία. Συνολικά παραμένουν οριακά υποεπενδεδυμένοι στις μετοχές (95% του μετοχικού δείκτη αναφοράς).
 
Σε αυτό το στάδιο, εκτός από τα μακροοικονομικά, τις αγορές θα απασχολήσουν και οι ανακοινώσεις των αποτελεσμάτων. Επί του παρόντος, με βάση τις συγκλίνουσες εκτιμήσεις για το α΄ τρίμηνο του 2010 αναμένεται αύξηση κερδών 70% στον S&P 500 (το ποσοστό υποχωρεί σε 38% αν εξαιρεθούν πέντε εταιρείες, σύμφωνα με ανάλυση της Goldman Sachs).

Αξίζει να σημειωθεί ότι το δ΄ τρίμηνο του 2008 ήταν το χειρότερο όλων των εποχών για τον S&P 500, με σαφέστατες προεκτάσεις στο α΄ τρίμηνο του 2009, και συνεπώς υπάρχει πολύ έντονο ζήτημα σύγκρισης (base effect).

Λαμβάνοντας υπόψη τα υφιστάμενα δεδομένα στην εταιρική κερδοφορία, αναγνωρίζεται η θετική τάση, ωστόσο, με δεδομένα το ύψος των προσδοκιών και την άνοδο του S&P 500 (+80% από τα χαμηλά του Μαρτίου 2009), η πιθανότητα θετικών εκπλήξεων θεωρείται σχετικά μικρή.

Επιπροσθέτως, οι αγορές αναμένεται να δώσουν αυξανόμενη έμφαση στην πορεία των τελικών πωλήσεων (εσόδων) ώστε να διαχωρίσουν στα αποτελέσματα τον αντίκτυπο της συγκράτησης του κόστους από αυτόν της τελικής ζήτησης. Καθώς τα μεγέθη των πωλήσεων και της συνολικής κατανάλωσης συνδέονται άμεσα, οι αναλυτές εντοπίζουν και εδώ νέους κινδύνους.

* Οι πίνακες που αφορούν στις συστάσεις και τιμές στόχοι για τα βασικά χρηματιστήρια, καθώς και στο προσδοκώμενο P/E 12μήνου για τις διεθνείς αγορές, δημοσιεύονται στη δεξιά στήλη: "Συνοδευτικό Υλικό".

** Αναδημοσίευση από το 631ο φύλλο της εβδομαδιαίας εφημερίδας ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ, 23 – 27 Απριλίου 2010.