* Οι σχετικοί πίνακες που αφορούν στους 10 μεγαλύτερους παραγωγούς και καταναλωτές χρυσού παγκοσμίως καθώς και στα αποθέματα χρυσού των 13 μεγαλύτερων κεντρικών τραπεζών δημοσιεύονται στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".

H διόρθωση κατά 20% της τιμής του χρυσού από το ιστορικό υψηλό των 1.920 δολ./ουγκιά στις αρχές Σεπτεμβρίου έπληξε την επενδυτική φήμη του. Παρ’ όλα αυτά, το πολύτιμο μέταλλο, με απόδοση 550% την τελευταία δεκαετία, καταγράφει την πιο μακροχρόνια ανοδική πορεία των τελευταίων 40 ετών.

Η μεταβλητότητα στις τιμές και η βίαιη διόρθωση του χρυσού, μάλιστα, έδωσαν σε ορισμένους το έναυσμα να μιλήσουν για την αρχή του σκασίματος της «φούσκας». Σε γενικές γραμμές, πάντως, η διάρθρωση των τιμών του μετάλλου οφείλεται, σύμφωνα με τους αναλυτές εμπορευμάτων, στον αρνητικό συσχετισμό του με το αμερικανικό νόμισμα (όταν το δολάριο ισχυροποιείται, ο χρυσός υποχωρεί), από τη στιγμή όπου η Fed ανακοίνωσε πως θα μετασχηματίσει το ομολογιακό της χαρτοφυλάκιο.

Παράλληλα, παρατηρήθηκε περιορισμός στις εισροές νέων κεφαλαίων στα ETFs χρυσού, τα οποία διατηρούσαν μεγάλες ανοδικές θέσεις στο πολύτιμο μέταλλο, με αποτέλεσμα ο αρνητικός αντίκτυπος από την πτώση των τιμών να επιτείνει τον φόβο για το σκάσιμο μιας μίνι «φούσκας», όπως αυτή του ασημιού κατά τη διάρκεια του δεύτερου τριμήνου του 2011.

Ενώ οι επενδυτές υποχρεώθηκαν να πουλήσουν χρυσό για να ισοφαρίσουν τις απώλειες από άλλες τοποθετήσεις, στις προθεσμιακές αγορές, η άνοδος κατά 21,5% στις απαιτήσεις margin, δηλαδή των κεφαλαίων που πρέπει να παρακατατίθενται για να είναι δυνατή η διενέργεια συναλλαγών σε συμβόλαια χρυσού, ενέτεινε την πτώση (πωλήσεις margin calls για να καλυφθούν ζημίες από αλλού).

--- Σταθερή η τάση

Από την άλλη πλευρά, η ανοδική αντίδραση των τιμών τις τελευταίες μέρες αποδίδεται στην αναζωπύρωση των φημών για ενδεχόμενο χρεοκοπίας της Ελλάδας αλλά και στην ήπια διολίσθηση του δολαρίου στην αγορά συναλλάγματος, μετά τη μεγάλη άνοδο που ακολούθησε τις ανακοινώσεις της Fed.

Παράλληλα, αναλυτές ανέφεραν πως μία μικρή, αλλά ολοένα αυξανόμενη ομάδα επενδυτών εκλαμβάνει την υποχώρηση των τιμών των προηγούμενων ημερών ως καλή αγοραστική ευκαιρία, όταν μάλιστα η ζήτηση για το μέταλλο σε φυσική μορφή παραμένει εξαιρετικά ισχυρή.

Η φυσική αγορά του χρυσού αντιδρά στην πτώση των τιμών και οι dealers νομισμάτων αναφέρουν αύξηση στις πωλήσεις. Σε όλες τις γεωγραφικές περιφέρειες και στους τύπους προϊόντων η ζήτηση στη φυσική αγορά είναι εξίσου εύρωστη με την περίοδο του Ιανουαρίου. Ταυτόχρονα, η εικόνα για την παγκόσμια οικονομία καιτους κινδύνους δεν είναι καλύτερη, σχολίασαν οι αναλυτές.

Για τους περισσότερους αναλυτές, σήμερα, η τιμή του κίτρινου μετάλλου παραμένει σε μακροχρόνια ανοδική τάση. Ο συνδυασμός της κρίσης στην ευρωζώνη με την προοπτική διατήρησης πραγματικών επιτοκίων σε αρνητικό έδαφος είναι βασικός σημαντικός παράγοντας. Παράλληλα, πιθανή απώλεια στο φράγκο ως ασφαλές καταφύγιο θεωρητικά θα πρέπει να αυξήσει τη ζήτηση για χρυσό.

--- Τα αρνητικά ενδεχόμενα

Παρ’ όλα αυτά, μετά την πρόσφατη ανακοίνωση της SNB, ο χρυσός βρέθηκε υπό πίεση και παρατηρήθηκε επιδείνωση της μεσοπρόθεσμης τεχνικής του εικόνας. Είναι πιθανόν πολλά ποσοτικά funds, που στήριζαν τη ζήτηση για χρυσό στη συσχέτισή του με το ελβετικό φράγκο, να έχουν προχωρήσει σε αναγκαστικές πωλήσεις.

Επίσης, σε περιόδους αυξημένης ανησυχίας για το ευρώ, χωρίς όμως αρνητικά νέα για το δολάριο, μπορεί να παρατηρούνται πτώσεις στην ισοτιμία ευρώ - δολαρίου, με παράλληλη κάμψη του χρυσού (προσφορά κίτρινου μετάλλου ως ενεχύρου για άντληση δολαριακής ρευστότητας).

Συνολικά, η μακροχρόνια εικόνα του χρυσού παραμένει θετική και, αν η εμπιστοσύνη για τα δύο βασικά αποθεματικά νομίσματα εξασθενήσει, η τάση αναμένεται να διατηρηθεί. Τη μακροχρόνια αυτή τάση θα μπορούσαν να διακόψουν τρεις παράγοντες:

1. Η ουσιαστική λύση της κρίσης στην ευρωζώνη.
2. Η αύξηση των πραγματικών επιτοκίων του δολαρίου.
3. Κινήσεις που αναδεικνύουν το γουάν σε αποθεματικό νόμισμα (μετατρεψιμότητα, απελευθέρωση - γρηγορότερη ανατίμηση στο παρόν περιβάλλον).

--- Οι εκτιμήσεις για τις τιμές

Στο στάδιο αυτό, όμως, ο χρυσός βρίσκεται (βραχυχρόνια) υπεραγορασμένος, σύμφωνα με εκτιμήσεις που βασίζονται σε μακροχρόνιες συσχετίσεις με μεγέθη όπως τα πραγματικά επιτόκια, η προσφορά χρήματος, το δολάριο, τα ελλείμματα κ.λπ.

Στο πλαίσιο αυτό, αναλυτές αναμένουν άνοδο των διακυμάνσεων στην τιμή του χρυσού στο εύρος των 1.716 - 1.900 δολ./ουγκιά σε βάθος ενός - τριών μηνών. Πάντως, αναλυτές της Barclays Capital θεωρούν πως η αύξηση της μεταβλητότητας στις τιμές θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά την ελκυστικότητα του χρυσού.

* Παρά τις ανησυχίες κυρίως όσον αφορά στη μεταβλητότητα του πολύτιμου μετάλλου, ο συνδυασμός αρνητικών πραγματικών επιτοκίων, αγορών χρυσού από τις κεντρικές τράπεζες και ανόδου των ασφαλίστρων κινδύνου των μετοχών και η ανάγκη διαφοροποίησης των επενδυτικών χαρτοφυλακίων συντηρούν τη δυναμική του χρυσού, εκτιμά από την πλευρά της η Deutsche Bank.

Ωστόσο, οι πρόσφατες κινήσεις του μετάλλου ίσως είναι ένδειξη μεγαλύτερης αστάθειας και μεταβλητότητας των τιμών. Γι’ αυτόν τον λόγο, οι αναλυτές εμπορευμάτων της D.B. εμφανίζονται πλέον ιδιαιτέρα ανήσυχοι για τυχόν αντιστροφή της μακροχρόνιας τάσης, ειδικά εάν η τιμή του χρυσού ξεπεράσει τα 2.175 δολ./ουγκιά.

Οι συγκεκριμένοι, μάλιστα, προχωρώντας σε σύγκριση των τιμών του κίτρινου μετάλλου με τις «φούσκες» στις τιμές του πετρελαίου την περίοδο 2001 - 2008 και του Nasdaq της 10ετίας 1990 - 2000, καταλήγουν στο συμπέρασμα πως στην πρώτη περίπτωση ο χρυσός θα πρέπει να ξεπεράσει τα 2.150 δολ./ουγκιά και στη δεύτερη τα 3.950 δολ./ουγκιά.

* Σε ανοδική αναθεώρηση των εκτιμήσεών της για την τιμή του χρυσού το 2012 κατά 25% προχώρησε και η HSBC, αναμένοντας πλέον πως αυτή θα διαμορφωθεί κατά μέσο όρο στα 2.025 δολ./ουγκιά έναντι υπολογισμού τον Αύγουστο για 1.625 δολάρια.

Η τράπεζα απέδωσε την αναθεώρηση των προβλέψεών της στις ανησυχίες για τα επίπεδα κρατικού χρέους, στους γεωπολιτικούς κινδύνους και στην απουσία εναλλακτικών ασφαλών επενδυτικών καταφυγίων. Παράλληλα, επισήμανε πως, παρότι η αύξηση στην παραγωγή των ορυχείων ως αποτέλεσμα των υψηλότερων τιμών των μετάλλων ίσως περιορίσει το ράλι, «φαίνεται σχεδόν απίθανο να το αντιστρέψει».

Επιπλέον, η HSBC αναμένει πως η τιμή του χρυσού θα κυμανθεί φέτος, πάντα σε μέσα επίπεδα, στα 1.630 δολ. έναντι της προηγούμενης πρόβλεψης για 1.590 δολ., ενώ για το 2013 βελτιώνει τις εκτιμήσεις της από τα 1.550 στα 1.850 δολ./ουγκιά.

* Σε αναβάθμιση των προβλέψεών της για τον χρυσό το 2012 προχώρησε η UBS, επικαλούμενη «τις συνεχιζόμενες απογοητευτικές μακροοικονομικές εξελίξεις σε παγκόσμιο επίπεδο», αν και προειδοποίησε πως θεωρεί πιθανή μία διόρθωση μετά τη φρενήρη άνοδό του.

Όπως υπογράμμισε, στην περίπτωση αυτή, η μέση τιμή για το έτος θα διαμορφωθεί στα 1.660 δολ./ουγκιά. Η ελβετική τράπεζα υπολογίζει ότι η τιμή του χρυσού θα ανέλθει κατά μέσο όρο στα 2.075 δολ./ουγκιά το 2012 έναντι της προηγούμενης πρόβλεψης για 1.380 δολ.!

Όσον αφορά στο 2013, η τιμή του μετάλλου θα κυμανθεί κοντά στο επίπεδο των 1.725 δολ., πολύ χαμηλότερα από τις προηγούμενες εκτιμήσεις για 1.200 δολ. Η τράπεζα, μάλιστα, αναφέρει: «Οι προσδοκίες για οικονομική ανάπτυξη σε παγκόσμιο επίπεδο υποχωρούν, τα υψηλά επίπεδα χρέους στην E.E. θα συνεχίσουν να περιορίζουν την ανάπτυξη, ενώ αυξάνεται ο κίνδυνος για ύφεση στις ΗΠΑ. Όλοι αυτοί οι παράγοντες επιδρούν θετικά για τον χρυσό. Στο σύνολό τους, αποτελούν ένα εκρηκτικό κοκτέιλ».

* Η γαλλική τράπεζα Societe Generale αναβάθμισε και αυτή την πρόβλεψή της για την τιμή του πολύτιμου μετάλλου, στα 1.950 δολ./ουγκιά στα τέλη του έτους, με αποτέλεσμα η μέση τιμή του 2011 να φτάσει στα 1.660 δολ./ουγκιά.

* Αναλυτές της JP Morgan, από την πλευρά τους, εκτίμησαν: «Πριν από την υποβάθμιση (των ΗΠΑ, από «ΑΑΑ» σε «ΑΑ+»), η άποψή μας ήταν ότι ο χρυσός θα κυμαινόταν κατά μέσο όρο στα 1.800 δολάρια ανά ουγκιά. Αυτή η εκτίμηση θα αποδειχτεί τώρα υπερβολικά συντηρητική. Οι τιμές spot του χρυσού θα μπορούσαν να κινηθούν στα 2.500 δολ./ουγκιά ή και υψηλότερα, αν και θα εμφανίσουν πολύ μεγάλη μεταβλητότητα».

* Η Goldman Sachs, αν και αναμένει κάποια διόρθωση των τιμών προς τα 1.645 δολ., προβλέπει πως σε 12 μήνες από σήμερα ο χρυσός θα κινείται και πάλι γύρω στα 1.860 δολάρια.

* Ταυτόχρονα, έκθεση της συμβουλευτικής εταιρείας στον κλάδο των μετάλλων GFMS υπολογίζει πως ο χρυσός θα... γκρεμίσει το επίπεδο των 2.000 δολ. έως το τέλος του 2011. Ως επιχειρήματα χρησιμοποιεί την αυξημένη ζήτηση για επενδύσεις στο μέταλλο, εξαιτίας των πληθωριστικών πιέσεων στην Ασία, και την κρίση χρέους στη Δύση.

Οι παγκόσμιες επενδύσεις στον χρυσό αναμένεται να κάνουν άλμα στους 1.069 τόνους το β΄ εξάμηνο (σε ετήσια βάση) κυρίως λόγω της αυξημένης ζήτησης για ράβδους χρυσού, γεγονός που θα ενισχύσει σημαντικά την τιμή.

«Είναι εμφανές ότι τα χαμηλά ποσοστά επένδυσης στον χρυσό ανήκουν πλέον αποκλειστικά στο α΄ τρίμηνο του έτους», αναφέρει η GFMS. Παράλληλα, ένα περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων, η μείωση της εμπιστοσύνης στα νομίσματα και η κρίση χρέους είναι σημαντικοί παράγοντες για την ενίσχυσή του. Το 2011 εκτιμάται πως οι παγκόσμιες επενδύσεις σε χρυσό θα σημειώσουν αύξηση 1% στους 1.693 τόνους. Αναφορικά με τη ζήτηση ράβδων χρυσού, το α΄ εξάμηνο έχει ενισχυθεί κατά 43% και η GFMS προβλέπει μεγαλύτερη άνοδο κατά 8% το β΄ εξάμηνο.

--- Ο ρόλος των ισοτιμιών

Μια ματιά στην Ιστορία του χρυσού αλλά και γενικότερα στη νομισματική Ιστορία δείχνει ότι τα πολύτιμα μέταλλα, όπως ο χρυσός και το ασήμι, ήταν πάντοτε συνδεδεμένα με τα νομίσματα και επομένως δεν παρατηρούνταν μεγάλες διακυμάνσεις στις τιμές τους, αναφέρουν αναλυτές της αγοράς.

Οι τιμές τροποποιούνταν έντονα όταν υπήρχε μεταβολή της σύνδεσης ενός νομίσματος με τον χρυσό, δηλαδή όταν σημειωνόταν κάποια μορφή νομισματικής αλλαγής.

Όταν ο κανόνας του χρυσού κατέρρευσε, στην ουσία περάσαμε σε αλλαγή της νομισματικής πολιτικής. Σε νομισματική πολιτική που οδήγησε στην κρίση του 2008 (και σε άλλες νωρίτερα) και η οποία τώρα πλέον αλλάζει και πάλι.

Το σπάσιμο της σύνδεσης χρυσού - δολαρίου είχε ως αποτέλεσμα την εκτόξευση του κίτρινου μετάλλου, αφού το αμερικανικό νόμισμα άρχισε σχεδόν αμέσως να χάνει την αξία του μέσω της συνεχούς παραγωγής νέου χρήματος.

Το γεγονός αυτό κορυφώθηκε στην κρίση του 2008, οπότε η Fed τύπωσε τρισεκατομμύρια «νέα» δολάρια για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα. Η κρίση, με τη σειρά της, έδειξε ότι χρειάζεται ένα νέο νομισματικό σύστημα και ίσως αυτό έχει ήδη αρχίσει να δημιουργείται.

Έχουμε πάλι αλλαγή νομισματικού συστήματος και ιστορικά, όταν υπάρχει τέτοια διαδικασία, ο χρυσός απογειώνεται, υποστηρίζουν ορισμένοι αναλυτές. Αυτό συμβαίνει γιατί παύει η εμπιστοσύνη στα νομίσματα, αφού κανείς δεν ξέρει ποιος θα είναι ο ρόλος των υπαρχόντων νομισμάτων στο νέο νομισματικό σύστημα.

Όταν όλα θα έχουν πάρει τον δρόμο τους, ο χρυσός θα καταρρεύσει. Κι αυτό γιατί δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως και εκείνος είναι χρηματιστηριακό προϊόν και ακολουθεί τους ίδιους χρηματιστηριακούς κύκλους. Ιστορικά, πάλι, η μέση απόδοση του χρυσού είναι 1,2% και εκεί τείνει να επιστρέφει μόλις τελειώσει η εποχή της αυξημένης μεταβλητότητας.

* Οι σχετικοί πίνακες που αφορούν στους 10 μεγαλύτερους παραγωγούς και καταναλωτές χρυσού παγκοσμίως καθώς και στα αποθέματα χρυσού των 13 μεγαλύτερων κεντρικών τραπεζών δημοσιεύονται στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".