Οι ισχυρότερες οικονομίες του κόσμου ξεκαθάρισαν στην Ευρώπη ότι θα πρέπει να διαθέσει περισσότερα χρήματα για την καταπολέμηση της κρίσης χρέους, εάν θέλει να υπάρξει μεγαλύτερη βοήθεια από τον υπόλοιπο κόσμο, εντείνοντας τις πιέσεις στην Γερμανία να σταματήσει να φέρνε αντιρρήσεις για μεγαλύτερο ευρωπαϊκό ταμείο διασώσεων.

Οι χώρες της ευρωζώνης δεσμεύτηκαν την Κυριακή, κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης των υπουργών Οικονομικών της G20, ότι θα επαναξιολογήσουν τον επόμενο μήνα την ισχύ του ταμείου διάσωσής τους.

Αυτό θα δώσει «ζωτικής σημασίας πληροφορίες» στις χώρες των G20 όταν θα εξετάσουν το ενδεχόμενο να ενισχύσουν με περισσότερα χρήματα το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, όπως αναφέρεται στο τελικό ανακοινωθέν των υπουργών Οικονομικών και των κεντρικών τραπεζιτών των G20.

«Υπάρχει ευρεία συμφωνία ότι το ΔΝΤ δεν μπορεί να αντικαταστήσει την έλλειψη ισχυρότερου ευρωπαϊκού τείχους ασφαλείας και το ΔΝΤ δεν μπορεί να προχωρήσει χωρίς περισσότερη ορατότητα σε ότι αφορά τα σχέδια της Ευρώπης», δήλωσε ο αμερικανός υπουργός Οικονομικών Timothy Geithner.

Η Γερμανία, η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης, έχει στείλει αντικρουόμενα μηνύματα αναφορικά με το εάν είναι έτοιμη να αμβλύνει τη στάση της, ενώ δέχθηκε ισχυρότατες πιέσεις το Σαββατοκύριακο να στηρίξει την ενίσχυση της «δύναμης πυρός» της περιοχής.

Η Γερμανία έχει να αντιμετωπίσει σοβαρά εμπόδια και εγχωρίως, αφού οι βουλευτές της χώρας, οι οποίοι έδωσαν τελικά το "πράσινο φως" για το δεύτερο πακέτο διάσωσης της Ελλάδας, υποστηρίζουν ότι η επιβολή δημοσιονομικής πειθαρχίας στις χρεωμένες χώρες είναι πολύ πιο σημαντική για την ανάκτηση της εμπιστοσύνης των αγορών και την αναβίωση της οικονομικής ανάπτυξης, απ’ ότι είναι η ενίσχυση των ταμείων διάσωσης.

Ο κ. Geithner διαφώνησε. Αν και οι ενέργειες της Ευρώπης μέχρι τώρα έχουν μειώσει το ρίσκο μιας «καταστροφικής» οικονομικής κρίσης, θα πρέπει να γίνουν κι άλλα, τόνισε.

Ακόμα πιο οξεία ήταν η αντίδραση της Βρετανίας. Ο βρετανός υπουργός Οικονομικών, George Osborne δήλωσε πως «πρέπει να δούμε το χρώμα του χρήματος της ευρωζώνης πρώτα –και, για να είμαι ειλικρινής, αυτό δεν έχει γίνει. Μέχρι να γίνει, δεν τίθεται θέμα επιπλέον χρηματοδότησης του ΔΝΤ από την Βρετανία ή πιθανότατα οποιονδήποτε άλλον».

Οι G20 αγωνίζονται να συγκεντρώσουν ένα τεράστιο ποσό από διεθνείς πόρους –που ανέρχεται περίπου στα 2 τρισ. δολάρια, συμπεριλαμβανομένων των υφιστάμενων και νέων πόρων- πιθανότατα μέχρι τα τέλη Απριλίου. Αυτό θα βοηθούσε στο να μπει ένα τέλος στην οικονομική κρίση που ξέσπασε το 2008 με την κατάρρευση της Lehman Brothers και η οποία έχει πλέον «πνίξει» τις καταχρεωμένες ευρωπαϊκές χώρες.

Θα σηματοδοτούσε την τολμηρότερη κίνησή τους μετά την διάθεση 1 τρισ. δολαρίων πριν από τρία χρόνια για να καταπολεμήσουν την ύφεση. Πολλές αναπτυγμένες οικονομίες εξακολουθούν να κατακλύζουν την αγορά με φθηνό χρήμα για να τονώσουν την ανάπτυξη και να αποτρέψουν την οικονομική «μετάσταση».

Ζητείται ισχυρότερο «τείχος ασφαλείας»

Ωστόσο, η παγκόσμια οικονομική ανάκαμψη εξακολουθεί να είναι ανομοιόμορφη, ενώ παραμένει υψηλός ο κίνδυνος να «σκοντάψει», τονίζουν στο ανακοινωθέν τους οι G20. Σημειώνουν παράλληλα πως υπάρχουν κίνδυνοι για την ανάπτυξη από τις αυξανόμενες τιμές του πετρελαίου, οι οποίες κινήθηκαν σε υψηλό 10μήνου την Παρασκευή, στα 125 δολάρια το βαρέλι. Οι G20 καλωσόρισαν τις δεσμεύσεις πετρελαιοπαραγωγικών χωρών ότι θα διασφαλίσουν ότι οι προμήθειες πετρελαίου θα είναι αρκετές.

Ένα μεγαλύτερο «τείχος ασφαλείας» θα εξόπλιζε καλύτερα τους αξιωματούχους για να περιορίσουν τις οικονομικές αναταράξεις που ενδέχεται να επανεμφανιστούν, δήλωσε ο ευρωπαίος επίτροπος Οικονομικών και Νομισματικών θεμάτων, Olli Rehn. «Δεν θα πρέπει να το καθυστερήσουμε άλλο αφού ένα από τα κρίσιμα ‘μαθήματα’ αυτής της κρίσης ήταν ότι όσο περισσότερο περιμένουμε, τόσο πιο ακριβό γίνεται», τόνισε.

Ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας, Wolfgang Schaeuble υποσχέθηκε ότι θα ληφθεί η απόφαση κάποια στιγμή τον Μάρτιο. Η πρόταση αφορά στην συγχώνευση του προσωρινού με το μόνιμο ταμείο διάσωσης της Ευρώπης για να δημιουργηθεί μια «δύναμη πυρός» 750 δις. ευρώ. Αυτό θα άνοιγε την πόρτα σε άλλες χώρες των G20 –όπως η Ιαπωνία και η Κίνα- να ανταποκριθούν στο αίτημα του ΔΝΤ για νέους πόρους ύψους 500-600 δισ. δολαρίων, επιπλέον των πόρων 385 δισ. ευρώ που υπάρχουν ήδη. Συνδυαστικά, αυτό θα έφερνε την «δύναμη πυρός» του ΔΝΤ στα περίπου 2 τρισ. δολάρια. Οι υπουργοί Οικονομικών της G20 θα συναντηθούν στην Ουάσινγκτον τον Απρίλιο, όπου σχεδιάζουν να συζητήσουν το θέμα των επιπλέον πόρων του ΔΝΤ.

Η ανακοίνωση της επικεφαλής του ΔΝΤ, Cristine Lagarde

Μετά το πέρας της συνεδρίαση των G20, η κ. Lagarde εξέδωσε ανακοίνωση στην οποία αναφέρει μεταξύ άλλων:

«Τις τελευταίες δυο μέρες, συζητήσαμε τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η παγκόσμια οικονομία και συνεχίσαμε τις διαβουλεύσεις μας αναφορικά με τα επόμενα βήματα και τις δράσεις. Ο εκτροχιασμός της παγκόσμιας ανάκαμψης, ο οποίος αποτελούσε έναν ξεκάθαρο και ευδιάκριτο κίνδυνο πριν από μερικούς μήνες, αποφεύχθηκε για τώρα, χάρη στα ισχυρά μέτρα πολιτικής –ιδιαίτερα αυτά της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας- και στην ενίσχυση της διακυβέρνησης στην ευρωζώνη, και στις μεταρρυθμίσεις και προσαρμογές σε χώρες όπως η Ιταλία, η Ισπανία και η Ελλάδα. Οι δείκτες υψηλής συχνότητας υποδηλώνουν επίσης ότι υπάρχει μια άνοδος στην δραστηριότητα, κυρίως στις ΗΠΑ.

Όμως η παγκόσμια οικονομία εξακολουθεί να μην διαφεύγει της ζώνης κινδύνου, και οι χώρες της G20 πρέπει τώρα να ενισχύσουν την ανθεκτικότητά τους σε περαιτέρω αναταράξεις που θα μπορούσαν να προέλθουν από τα εύθραυστα οικονομικά συστήματα, τα υψηλά δημόσια και ιδιωτικά χρέη, και τις υψηλότερες παγκόσμιες τιμές του πετρελαίου.

Εξίσου ανησυχητική είναι η ανεργία, η οποία εξακολουθεί να είναι πολύ υψηλή σε πολλές χώρες. Με αυτό το υπόβαθρο, συζητήσαμε επίσης την δημιουργία ισχυρότερων παγκόσμιων τειχών ασφαλείας, συμπεριλαμβανομένης της ενίσχυσης των πόρων του Ταμείου, για να υπάρχει προστασία κατά νέων αναταράξεων και να αποκατασταθεί η παγκόσμια εμπιστοσύνη. Όπως γνωρίζετε, έχουμε προτείνει αύξηση της δυνατότητας δανεισμού του ΔΝΤ κατά 500 δισ. δολάρια, η οποία θα συνδυαστεί με ένα εξίσου αξιόπιστο, υψηλής ποιότητα και ευμεγέθους «τείχους ασφαλείας» σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Ενθαρρύνθηκα από την επιβεβαίωση των G20 της σημασίας αυτής της διαδικασίας. Οι αποφάσεις θα περιμένουν την επανεκτίμηση από τις χώρες της ευρωζώνης των μηχανισμών στήριξής τους, η οποία έχει προγραμματιστεί για τον Μάρτιο.

Στο μεταξύ, υπήρξε πρόοδος σε τεχνικό επίπεδο, ειδικότερα μια ευρεία συμφωνία ότι η αύξηση των πόρων του ΔΝΤ μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω διμερούς δανεισμού και συμφωνιών αγοράς τίτλων. Έχουμε ξαναχρησιμοποιήσει αυτό το μοντέλο και γνωρίζουμε ότι μπορεί να αποδώσει γρήγορα.

Χρειαζόμαστε επίσης περαιτέρω τεχνική επεξεργασία σε ότι αφορά τον μετριασμό του ρίσκου. Σαφώς η πρωταρχική δικλείδα ασφαλείας σε ότι αφορά τους πόρους του Ταμείου θα είναι, όπως πάντα, τα ισχυρά οικονομικά προγράμματα και η ισχυρή επιτήρηση, όμως το εκτελεστικό μας συμβούλιο θα εξετάσει συν τω χρόνω και άλλες πολιτικές για τον περιορισμό των κινδύνων. Επιπλέον, χαιρετίζω την στήριξη των G20 για την ολοκλήρωση της συμφωνίας του 2010 για την μεταρρύθμιση των ποσοστώσεων, και απευθύνω έκκληση στις χώρες να επικυρώσουν γρήγορα τα μέτρα που είναι απαραίτητα για την εφαρμογή αυτής της σημαντικής συμφωνίας».

«Πολλά από τα βασικά θέματα που συζητήθηκαν σήμερα θα επανεξεταστούν κατά την διάρκεια της εαρινής συνεδρίασης του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Οικονομικής Επιτροπής που θα πραγματοποιηθεί τον Απρίλιο στην Ουάσινγκτον, καθώς και στην επόμενη υπουργική συνεδρίαση των G20 η οποία θα πραγματοποιηθεί περίπου στο ίδιο διάστημα, καθώς και την Σύνοδο των επικεφαλής των κρατών και των κυβερνήσεων της G20 που θα πραγματοποιηθεί τον Ιούνιο. Μέχρι τότε, είναι κρίσιμο οι χώρες να συνεχίσουν τις προσπάθειές τους να αποκαταστήσουν την παγκόσμια ανάπτυξη», καταλήγει η ανακοίνωση της κ. Lagarde.

Η απομόνωση της Γερμανίας

Ο κ. Schaeuble δήλωσε πως δεν υπάρχουν διιστάμενες απόψεις αναφορικά με τον καλύτερο δρόμο που πρέπει να ακολουθηθεί για να σταθεροποιηθεί η Ευρώπη και, πίσω από τις κλειστές πόρτες φάνηκε συμβιβαστικός. Η Margrethe Vestager, υπουργός Οικονομικών της προεδρεύουσας την ΕΕ Δανίας, δήλωσε το Σάββατο ότι «ακόμα και η Γερμανία» ήταν ευλόγως πρόθυμη να ενισχύσει το ταμείο διάσωσης.

Στη συνέχεια όμως η Γερμανία προσπάθησε –μάταια- να χρησιμοποιηθεί πιο ήπια φρασεολογία στο ανακοινωθέν των G20, θέλοντας να τονιστεί ότι η επανεξέταση της οικονομικής δύναμης πυρός της Ευρώπης είναι «σημαντική» για την ενίσχυση των πόρων του ΔΝΤ, και όχι «ζωτικής σημασίας», φράση η οποία τελικώς χρησιμοποιήθηκε στο ανακοινωθέν.

Παράλληλα, από το Βερολίνο, κυβερνητικός αξιωματούχος κοντά στην καγκελάριο Angela Merkel επέμεινε ότι έχουν ήδη δεσμευτεί αρκετά χρήματα για το ταμείο διάσωσης της ευρωζώνης.

Οι ΗΠΑ αλλά και ορισμένες αναδυόμενες οικονομίες δεν κατανοούν την στάση της Γερμανίας, δήλωσε αξιωματούχος της G20. «Το βρίσκουν δύσκολο να καταλάβουν την γερμανική εμμονή με την δημοσιονομική πειθαρχία, έτσι οι γερμανοί ήταν σχετικά απομονωμένοι κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης και η επίρριψη ευθυνών στην Merkel και την Bundestag ήταν ένας τρόπος για την γερμανική αντιπροσωπεία να αντιμετωπίσει τις επικρίσεις από τις μη ευρωπαϊκές χώρες», αναφέρθηκε χαρακτηριστικά.

Οι μεταρρυθμίσεις του ΔΝΤ

Κάποιες αναδυόμενες οικονομίες θέτουν δικούς τους όρους σε ότι αφορά την χορήγηση περισσοτέρων χρημάτων στο ΔΝΤ. Ο υπουργός Οικονομικών της Βραζιλίας δήλωσε ότι, πέραν ενός μεγαλύτερου ταμείου διάσωσης της Ευρώπης, οι αναδυόμενες οικονομίες θέλουν να εφαρμοστεί η μεταρρύθμιση του 2010 η οποία τους δίνει μεγαλύτερο «λόγο» στο Ταμείο.

Οι αναδυόμενες αγορές δήλωσαν επίσης ότι ενδέχεται να βάλουν δικό τους υποψήφιο για την προεδρεία της Παγκόσμιας Τράπεζας, η οποία παραδοσιακά "ανήκει" στις ΗΠΑ.

Στο ανακοινωθέν, οι G20 επιβεβαίωσαν ότι θα τηρήσουν τη δέσμευσή τους για μεταρρυθμίσεις στο ΔΝΤ μέχρι τον Σεπτέμβριο, οπότε και πραγματοποιείται η ετήσια συνέλευση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.