Μέρκελ: Δεν αλλάζει η στρατηγική για την Ευρώπη

Τυπικά, όλα τα ενδεχόμενα αποκλείονται, αλλά πρακτικά όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά καθώς η Άγκελα Μέρκελ ξεκινά το κυνήγι αναζήτησης εταίρου.

Τα κόμματα της αντιπολίτευσης αποκλείουν μια σειρά πιθανών σχημάτων: μια κυβέρνησή τους με συμμετοχή του κόμματος της Αριστεράς ή και συμμετοχή σε κυβέρνηση Μέρκελ. Ουδείς, όμως, φαίνεται να θεωρεί υπαρκτό τον κίνδυνο ακυβερνησίας στη Γερμανία και το σενάριο που φαίνεται πως κερδίζει έδαφος είναι τελικά εκείνο του μεγάλου συνασπισμού μεταξύ του CDU και του SPD. Το θέμα όμως είναι με ποιους όρους και υπό ποιες προϋποθέσεις.

Είναι σαφές ότι η Άγκελα Μέρκελ ξεκινά την αναζήτηση ενός αξιόπιστου κυβερνητικού εταίρου για τον σχηματισμό κυβέρνησης, από θέση ισχύος, δεδομένου ότι της λείπουν μόνο πέντε έδρες για την αυτοδυναμία. Το αποτέλεσμα των εκλογών θεωρείται προσωπική της νίκη αφού καθοδήγησε τους Χριστιανοδημοκράτες στο καλύτερο αποτέλεσμα των τελευταίων 20 ετών, κερδίζοντας 311 έδρες σε σύνολο 630.

Θεωρητικά, τα κόμματα της κεντροαριστεράς -Σοσιαλδημοκράτες, Πράσινοι και Linke- θα μπορούσαν να συνεργαστούν και να σχηματίσουν αυτοδύναμη κυβέρνηση, με 319 έδρες. Τόσο το SPD, όμως, όσο και οι Πράσινοι έχουν αποκλείσει το ενδεχόμενο συνεργασίας με το ακροαριστερό Linke, που περιλαμβάνει μέλη από το κομουνιστικό κόμμα της πρώην ανατολικής Γερμανίας και, μεταξύ άλλων, ζητά και έξοδο της χώρας από το ΝΑΤΟ.

Οι διαπραγματεύσεις για το μεγάλο συνασπισμό

Το πιθανότερο σενάριο για την Α. Μέρκελ, η οποία θα συναντηθεί με στελέχη του κόμματός της, είναι να διαπραγματευθεί με το SPD για τη δημιουργία του αποκαλούμενου μεγάλου συνασπισμού της κεντροαριστεράς με την κεντροδεξιά.

Ήδη το μεσημέρι της Δευτέρας είχε την πρώτη της επαφή με τον επικεφαλής του SPD. Η ίδια έσπευσε να δηλώσει ότι αυτή η επαφή δεν αποκλείει συζητήσεις και με άλλα κόμματα. Η Γερμανίδα καγκελάριος αναφέρει επίσης ότι η τρέχουσα ευρωπαϊκή πολιτική είναι φιλική προς την ολοκλήρωση και υποστηρίζει πως δεν υπάρχει λόγος να αλλάξει. Τονίζει πως το εκλογικό αποτέλεσμα στη Γερμανία ισοδυναμεί με ισχυρή ψήφο στην Ενωμένη Ευρώπη.

Ο επικεφαλής των Σοσιαλδημοκρατών (SPD) της Γερμανίας ανέφερε τη Δευτέρα ότι το κόμμα του είναι ανοιχτό σε συνομιλίες με την Άγκελα Μέρκελ για τη συγκρότηση ενός μεγάλου συνασπισμού, τονίζοντας ωστόσο πως δεν θα συμφωνήσει αυτόματα σε κυβερνητική συνεργασία.

"Αναζητείται ο σχηματισμός μιας κυβέρνησης και το αποτέλεσμα είναι ανοικτό" δήλωσε ο Ζίγκμαρ Γκάμπριελ.

Ο Ζ. Γκάμπριελ πρόσθεσε πως αν η Αγκ. Μέρκελ καλέσει το κόμμα του σε συνομιλίες, το SPD δεν θα δώσει αρνητική απάντηση.

Από την πλευρά του, ο υποψήφιος των σοσιαλδημοκρατών για την καγκελαρία Πέερ Στάινμπρουκ, ερωτηθείς σχετικώς με τις «κόκκινες γραμμές» του κόμματός του στο θέμα της ευρωπαϊκής πολιτικής δήλωσε ότι η Ελλάδα θα επανέλθει στην ημερήσια διάταξη. 

Η εμπειρία του 2005

Xαρακτηριστικό είναι ότι πολιτικοί αναλυτές εκτιμούν ότι στο SPD θα υπάρξουν αντιδράσεις στο σενάριο του μεγάλου συνασπισμού και μπορεί να περάσουν μήνες μέχρις ότου υπάρξει κάποιο αποτέλεσμα. Κατά την πρώτη συνύπαρξη των δύο κομμάτων στην εξουσία, το 2005, χρειάστηκαν 65 ημέρες διαπραγματεύσεων για να καταλήξουν σε συμφωνία για τον σχηματισμό κυβέρνησης.

Εκείνη η συνύπαρξη στην εξουσία άφησε το SPD σημαντικά αποδυναμωμένο. Στις εκλογές που ακολούθησαν απέσπασε μόλις το 23% των ψήφων, που ήταν το χειρότερο μεταπολεμικό εκλογικό αποτέλεσμα για τους Σοσιαλδημοκράτες. Το 25,7% που απέσπασαν τώρα είναι το δεύτερο χειρότερο στη μεταπολεμική ιστορία της παράταξης και πολλοί το χρεώνουν στη στήριξη που παρείχε το SPD σε κάθε μείζονα ψηφοφορία στην Bundestag περί ευρωπαϊκών θεμάτων.

Η εναλλακτική για μία συνεργασία της Μέρκελ με τους Πράσινους φαίνεται πως απορρίπτεται και από τις δύο πλευρές, καθώς υπάρχουν βαθιές διαφορές ανάμεσα στα δύο κόμματα. Ο πρόεδρος των Πρασίνων, Sigmar Gabriel, ωστόσο, κάλεσε εθνικό συνέδριο του κόμματος την Παρασκευή ώστε να εξεταστεί πώς θα αντιδράσουν σε ενδεχόμενες προτάσεις από την Α. Μέρκελ.

Από την πλευρά του, ο Peer Steinbrück, ο υποψήφιος καγκελάριος του SPD, έχει δηλώσει ότι δεν θέλει να συμμετάσχει ο ίδιος σε μεγάλο συνασπισμό, επισημαίνοντας ωστόσο ότι είναι απόφαση που θα λάβει το κόμμα. Παράλληλα, απέρριψε το ενδεχόμενο συνεργασίας με το αριστερό Linke κάνοντας λόγο για αναξιόπιστο κόμμα. Δήλωσε, ωστόσο, ότι μακροπρόθεσμα μία τέτοια συνεργασία θα μπορούσε να είναι εφικτή.

Οι διαπραγματεύσεις με το SPD, πάντως, μπορεί να κρατήσουν μήνες και η Μέρκελ ίσως χρειαστεί να αναγκαστεί να προχωρήσει σε σημαντικές υποχωρήσεις, να δώσει υπουργικές θέσεις-κλειδιά, όπως το υπουργείο Οικονομικών, και να αποδεχθεί πολιτικές των Σοσιαλδημοκρατών όπως ο ελάχιστος μισθός και η αύξηση της φορολογίας για τα ανώτερα εισοδηματικά στρώματα, με τα οποία διαφωνεί.

«Εάν η Α. Μέρκελ αναγκαστεί να υποχωρήσει στα αιτήματα του SPD για ελάχιστο μισθό και ρύθμιση της αγοράς εργασίας, τότε το γερμανικό θαύμα στην απασχόληση μπορεί να εξαντληθεί μέσα σε λίγα χρόνια», εξηγεί ο οικονομολόγος Holger Schmieding της Berenberg Bank.

Όποια κι αν είναι η νέα κυβέρνηση, άλλωστε, είναι σίγουρο ότι θα υπάρξουν σημαντικές προκλήσεις από τη στροφή της χώρας στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μέχρι το όραμα της Γερμανίας για την ευρωζώνη, την αντιμετώπιση της υψηλής ανεργίας στην Ε.Ε. και βεβαίως το ελληνικό πρόβλημα.

Ο Karl-Rudolf Korte του πανεπιστημίου Duisburg-Essen δήλωσε πως τα ευρωπαϊκά θέματα ήταν τελικά αποφασιστικός παράγοντας σε αυτήν την εκλογική αναμέτρηση, όπως φαίνεται από την ανάκαμψη του AfD (του ευρωσκεπτικιστικού κόμματος Εναλλακτική για τη Γερμανία) που συνετέλεσε στο να μείνουν εκτός βουλής οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες.  «Η Ευρώπη έκρινε αυτές τις εκλογές» δήλωσε και συμπλήρωσε: «Το ευρωπαϊκό θέμα δεν έπαιξε μεγάλο ρόλο στις προεκλογικές συζητήσεις, αλλά ενίσχυσε τις πιέσεις για έναν μεγάλο συνασπισμό».