ΕΕ: Σε τεντωμένο σκοινί η τραπεζική ενοποίηση

Σε κρίσιμη φάση μπαίνουν οι διαπραγματεύσεις για την τραπεζική ενοποίηση της Γηραιάς Ηπείρου. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη οικονομική μεταρρύθμιση της ευρωζώνης που μπαίνει σε τελική ευθεία καθώς στο σημερινό Ecofin τίθεται επί τάπητος ένας από τους τρεις βασικούς πυλώνες: ο Ενιαίος Μηχανισμός Εξυγίανσης Τραπεζών (SRM). Τα χρονικά περιθώρια στενεύουν επικίνδυνα καθώς όλοι θεωρούν ότι είναι ευκολότερο να κλείσει η συμφωνία με την παρούσα σύνθεση του ευρωκοινοβουλίου. Οι πιθανότητες συμφωνίας όμως, αγγίζουν μόλις το 50%.

Τα θέματα που παραμένουν ανοιχτά είναι πολλά. Ποιος θα έχει τον τελευταίο λόγο στις αποφάσεις του Μηχανισμού για τις τράπεζες, τα κράτη ή Κομισιόν ή η ΕΚΤ; Ποιος θα χρηματοδοτήσει το Ταμείο που θα στηρίζει αυτό το Μηχανισμό; Οι τράπεζες ή θα υπάρξει και κρατική στήριξη τουλάχιστον για τα πρώτα χρόνια; Και με ποια κριτήρια θα καθοριστεί η οικονομική συνεισφορά των τραπεζών;

Η διαπραγμάτευση δεν είναι μόνο μεταξύ των εθνικών κυβερνήσεων. Η εμπλοκή του ευρωκοινοβουλίου είναι αιφνιδιαστική με συνασπισμό των ευρωβουλευτών από διαφορετικές παρατάξεις ενάντια στις προτάσεις του Βερολίνου. Η Γερμανία – αναζητώντας δικλείδες ασφαλείας για τις γερμανικές τράπεζες - ζητά διακρατική συμφωνία που θα δίνει στα κράτη μέλη τον έλεγχο επί των αποφάσεων του SRM. Ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε δηλώνει επίσης πως η πρόταση να τεθεί επικεφαλής η Κομισιόν παραβιάζει τις συνθήκες της ΕΕ και πως θα πρέπει να υπάρξει αναθεώρηση των συνθηκών.

Η Κομισιόν από την πλευρά της, έχει στο πλευρό της τη Γαλλία, αλλά και το ευρωκοινοβούλιο. Η Σάρον Μπόουλς, η επικεφαλής της αρμόδιας επιτροπής του ευρωκοινοβουλίου δήλωσε προ ημερών πως δεν θα υπάρξουν εκπτώσεις στην ανεξαρτησία του Μηχανισμού. Επίσης, συντονισμένα οι ευρωβουλευτές που μετέχουν στην επιτροπή, με επιστολή τους προς την ευρωπαϊκή προεδρία, διαμήνυσαν πως η διακρατική συμφωνία για το ταμείο εκκαθάρισης της τραπεζικής ενοποίησης είναι παράνομη επειδή παρακάμπτει την εδραιωμένη νομική διαδικασία της Ένωσης.

Οι ευρωβουλευτές ζητούν επίσης να απλοποιηθεί η διαδικασία λήψης αποφάσεων, η οποία σε ακραίες περιπτώσεις είναι εξαιρετικά περίπλοκη, αλλά και να αναλάβει μία ισχυρή κεντρική αρχή. Ένα ακόμη αίτημα είναι να επιταχυνθεί η αμοιβαιοποίηση του ταμείου και να ολοκληρωθεί μέχρι το 2018 και όχι το 2026. Κρίνεται επίσης απαραίτητο να υπάρξει γραμμή πίστωσης όταν χρειάζεται. Αυτές οι θέσεις έρχονται σε ευθεία αντίθεση με εκείνες του Βερολίνου.

Ο καβγάς για τις εισφορές των τραπεζών - Γαλλογερμανική διαμάχη

Τα κράτη -μέλη έχουν συμφωνήσει ότι ο Μηχανισμός θα στηρίζεται από ένα Ταμείο Εκκαθάρισης, το οποίο θα χρηματοδοτείται από τις τράπεζες και σταδιακά θα ενοποιήσει τα εθνικά ταμεία εκκαθάρισης σε ένα κοινό ευρωπαϊκό σε βάθος δεκαετίας, μέχρις ότου συγκεντρωθούν 55 δισ. ευρώ το 2026. Τα προβλήματα όμως είναι αρκετά.  

Αφενός δεν έχει καθοριστεί ακόμη με ποια κριτήρια θα διαμορφώνεται το μέγεθος της εισφοράς της κάθε τράπεζας, αφετέρου υπάρχουν έντονες πιέσεις (και από την ΕΚΤ) για επίσπευση του χρονοδιαγράμματος στα 5 αντί για τα 10 έτη.

Ένας κορυφαίος διπλωμάτης δήλωσε στους Financial Times, ότι ο καταμερισμός των εισφορών προκαλεί «τεράστια έκπληξη» δεδομένου ότι η μεγαλύτερη οικονομία της Ε.Ε. που πρωτοστατεί στις αντιδράσεις για αύξηση των κεφαλαίων του ταμείου διασώσεων ή στην επιτάχυνση της αμοιβαιοποίησής του είναι η Γερμανία. «Όλοι σκύβουν το κεφάλι στις γερμανικές ανοησίες διότι θεωρούν ότι οι γερμανικές τράπεζες θα πληρώσουν πολύ περισσότερα, αλλά εν τέλει αυτό δεν ισχύει. Αυτό το πάρτι θα χρηματοδοτηθεί με λεφτά των γαλλικών τραπεζών», σχολίασε ο αξιωματούχος.

Ορισμένοι ευρωβουλευτές – όπως ο Γερμανός Πράσινος Sven Giegold - θεωρούν ότι είναι σωστό να πληρώσουν περισσότερο οι περίπλοκες «πολύ μεγάλες για να καταρρεύσουν» τράπεζες. Το Παρίσι όμως, αντιδρά και τονίζει ότι είναι άκρως σημαντικό να καθοριστεί ένα ο στόχος στόχος χρηματοδότησης -που αναμένεται να καθοριστεί στο 1% περίπου των καλυμμένων καταθέσεων- θα τεθεί σε ευρωπαϊκό ή σε εθνικό επίπεδο. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ο συγκεντρωτικός γαλλικός τραπεζικός κλάδος θα πρέπει να καλύψει το 21% του ταμείου, λίγο παραπάνω από τον γερμανικό κλάδο με τις μεγαλύτερες καταθέσεις. Αντιθέτως, σε εθνικό επίπεδο, οι εισφορές των γερμανικών τραπεζών θα ανέλθουν στο 35%, ενώ της Γαλλίας θα παραμείνουν στο 21%. Το Βερολίνο πάλεψε σκληρά για να περιοριστούν οι εισφορές των μεγάλων αποταμιευτικών τραπεζών του στο κεντρικό ταμείο.

ΕΚΤ: Να κλείσουν οι τράπεζες «ζόμπι»

Και όλα αυτά, ενώ ακόμη παραμένει άγνωστο το μέγεθος του προβλήματος. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα προχωρά στην εκτενή διαδικασία αξιολόγησης των τραπεζών όπου περιλαμβάνονται και τα στρες τεστ διαμηνύοντας πως κάποιες τράπεζες θα πρέπει να κλείσουν. Αυτό δήλωσε η Ντανιέλ Νουί, η επικεφαλής του νέου εποπτικού οργάνου για τον χρηματοοικονομικό κλάδο,  η οποία τόνισε πως τα κράτη μέλη της ευρωζώνης πρέπει να προετοιμαστούν για το κλείσιμο των τραπεζών "ζόμπι" και να συγκεντρώσουν γρήγορα τους πόρους για να το κάνουν. 

"Οι τράπεζες που πρέπει να εξαφανιστούν είναι οι τράπεζες ζόμπι" ανέφερε η κ. Νουί σε ομιλία της στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. "Ευελπιστώ πως θα γίνουν τα απαραίτητα βήματα και πως δεν θα συνεχίσουν να υπάρχουν τράπεζες ζόμπι" πρόσθεσε. Όπως μεταδίδει το Reuters, η κ. Νούι προειδοποίησε ότι οι χώρες πρέπει να κάνουν περισσότερα για να στηρίξουν το ενιαίο ταμείο εκκαθάρισης. "Χρειαζόμαστε ισχυρούς μηχανισμούς στήριξης" τόνισε. 

"Όπως η πυροσβεστική χρειάζεται πρόσβαση σε νερό, ο SRM (ενιαίος μηχανισμός εκκαθάρισης) χρειάζεται πρόσβαση σε ένα ταμείο" υπογράμμισε.  Η κ. Νουί ανέφερε πως τα 55 δισ. ευρώ πρέπει να συγκεντρωθούν σε πέντε αντί για δέκα χρόνια και κάλεσε τις κυβερνήσεις να στηρίξουν το ταμείο ώστε να μην εξαντληθούν γρήγορα τα "πυρομαχικά" του.