Τα όνειρα Ερντογάν για μια... υπερπροεδρία

Με την επιλογή του Αχμέτ Νταβούτογλου στη θέση του πρωθυπουργού της Τουρκίας και του επόμενου ηγέτη του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης ολοκληρώνεται ο πρώτος γύρος της «ερντογανοποίησης» της Τουρκίας.

Απομένουν όμως να γίνουν πολλά, καθώς ο νέος πρόεδρος της Τουρκίας θέλει να εξακολουθήσει να επηρεάζει τις πολιτικές και τους διορισμούς (πολιτικών). Επιπλέον, ο ίδιος έχει πει σε πολλές περιπτώσεις ότι θα επεκτείνει τις αρμοδιότητες της προεδρίας στο όριο της συνταγματικής εντολής της - και λίγο παραπάνω.

Ο δρόμος του εκλεγμένου προέδρου δεν θα είναι στρωμένος με τριαντάφυλλα. Ο Ερντογάν θα αντιμετωπίσει πιθανότατα έντονη αντίδραση από το δικαστικό σώμα, ειδικά από το Συνταγματικό Δικαστήριο, το οποίο διατηρεί την πολιτική ανεξαρτησία του και δεν φοβάται να έρθει σε αντίθεση με τη γραμμή του κόμματος ΑΚΡ.

Επίσης, μπορεί η αντιπολίτευση της χώρας να παραμένει διχασμένη και ανοργάνωτη, εξακολουθεί όμως να αντιπροσωπεύει περίπου το 50% του πληθυσμού. Υπάρχει αρκετή πολιτική δυσαρέσκεια ώστε να κρατήσει τον Ερντογάν σε εγρήγορση. Και αν το κοινοβούλιο, το γραφείο του πρωθυπουργού και τα δικαστήρια παίξουν σωστά τα χαρτιά τους, μπορούν να τον αναγκάσουν να πληρώσει ακριβά για κάθε προσπάθεια να επεκτείνει την εμβέλειά του.

Παράλληλα, θα έχει να αντιμετωπίσει και την πραγματική ζωή. Ο Ερντογάν θα πρέπει επίσης να εργαστεί σκληρά για να κρατήσει την πολιτική του βάση ενωμένη πίσω του. Και αυτό θα είναι δύσκολο, καθώς πληθαίνουν οι αποδείξεις ότι η οικονομία πρόκειται να συρρικνωθεί, ότι τα έργα υποδομής που κάνει είναι ανεπαρκή, καθώς και ότι η διεθνής θέση της Τουρκίας αποδυναμώνεται.

Ο Ερντογάν έχει καταρτίσει το δικό του φιλόδοξο οικονομικό πρόγραμμα, υποσχόμενος να κάνει την τουρκική οικονομία μία από τις δέκα μεγαλύτερες παγκοσμίως από το 2023. Για να προσδώσει βαρύτητα στην υπόσχεσή του, έχει ξεκινήσει μια σειρά τεράστια έργα υποδομών που σχεδιάστηκαν για να κάνουν την Τουρκία να μοιάζει με σύγχρονη βιομηχανοποιημένη χώρα.

Παρ' όλο που ο Ερντογάν έχει δεσμευθεί στην ανάπτυξη της ελεύθερης αγοράς, οι πολιτικές του σχετικά με τον δανεισμό είναι πιο ισλαμικές παρά καπιταλιστικές (για παράδειγμα, σε κάποιο σημείο στο μέλλον θα ήθελε να αφαιρέσει τη δυνατότητα να χρεώνονται τόκοι).

Δεν είναι λίγοι οι αναλυτές που υποστηρίζουν ότι το χαρτί του Ερντογάν θα είναι η εξωτερική πολιτική. Ο ίδιος πιστεύει ότι η Τουρκία καλείται να διαδραματίσει ηγετικό ρόλο στη Μέση Ανατολή. Έχει προωθήσει δυναμικά την ιδέα της τουρκικής ηγεσίας με την οικοδόμηση στενότερων πολιτικών και εμπορικών σχέσεων με τις αραβικές χώρες και το Ιράν. Και επιθυμεί να καταστήσει την Τουρκία απαραίτητη για την Ουάσιγκτον, ορίζοντάς την ως τον στενότερο σύμμαχό της στη Μέση Ανατολή.

Όμως, τον τελευταίο χρόνο στην Ουάσιγκτον επικρατεί έντονος προβληματισμός σε σχέση με τις επιλογές του και αυτό έχει φανεί από τις δηλώσεις κορυφαίων αξιωματούχων. Από την άλλη πλευρά, οι ψυχρές σχέσεις με το Ισραήλ μπορεί να δίνουν πόντους στην προσπάθεια να εμφανιστεί η Τουρκία ως η υπερδύναμη της περιοχής, αλλά αποδυναμώνει τον ρόλο της ως γέφυρας.