Δείτε εδώ την ειδική έκδοση

Ποιος ήταν ο σιίτης κληρικός που εκτέλεσαν οι Σαουδάραβες

Στο χειρότερο σημείο των τελευταίων τουλάχιστον δύο δεκαετιών οι σχέσεις Ιράν-Σαουδικής Αραβίας, μετά την εκτέλεση του σιίτη κληρικού. Ποιος ήταν ο Νιμρ αλ Νιμρ και τι σημαίνει η εκτέλεσή του για τη Σ. Αραβία και για τις σχέσεις με την Τεχεράνη.

Ποιος ήταν ο σιίτης κληρικός που εκτέλεσαν οι Σαουδάραβες

Η εκτέλεση από τη Σαουδική Αραβία ενός κορυφαίου σιίτη κληρικού πυροδότησε τη χειρότερη κρίση των τελευταίων τουλάχιστον είκοσι ετών στις σχέσεις του σουνιτικού βασιλείου και του βασικού «αντιπάλου» του στη Μέση Ανατολή, του Ιράν.

Η εκτέλεση του Νιμρ αλ Νιμρ, ο οποίος επέκρινε ανοικτά τη βασιλική οικογένεια της Σαουδικής Αραβίας, προκάλεσε τη διεθνή κατακραυγή, με τη σκληρότερη αντίδραση να έρχεται από το Ιράν.

Διαδηλωτές έκαναν επιδρομή στην πρεσβεία της Σαουδικής Αραβίας στην Τεχεράνη και έβαλαν φωτιά στο κτίριο. Ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, προειδοποίησε τους Σαουδάραβες αξιωματούχους ότι θα αντιμετωπίσουν τη «θεία» εκδίκηση για τις ενέργειές τους. Στο Ριάντ, οι αρχές «απάντησαν» την Κυριακή διακόπτοντας τις διπλωματικές σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών και δίνοντας στον πρέσβη του Ιράν 48 ώρες για να φύγει από τη χώρα.

Η κλιμάκωση της έντασης μεταξύ της μεγαλύτερης πετρελαιοπαραγωγικής χώρας του κόσμου και ενός έθνους που προσπαθεί να βγει από χρόνια διεθνών κυρώσεων ίσως έχει ευρείες περιφερειακές επιπτώσεις, καθώς Σαουδική Αραβία και Ιράν ήδη εμπλέκονται σε συγκρούσεις δι' αντιπροσώπων σε περιοχές όπως η Συρία και η Υεμένη, σε μια «μάχη» εξουσίας.

Ποιος ήταν ο Νιμρ αλ Νιμρ

Ο 57χρονος σιίτης κληρικός Νιμρ αλ Νιμρ από την ανατολική επαρχία της Σαουδικής Αραβίας ήταν ένα γνωστό πρόσωπο των αντικυβερνητικών διαδηλώσεων και επέκρινε τους Σαουδάραβες κυβερνώντες σε κάποια από τα κηρύγματά του για τη συμπεριφορά που είχαν έναντι της σιιτικής μειονότητας της Σαουδικής Αραβίας.

Το 2009 απείλησε να οδηγήσει τους σιίτες μουσουλμάνους της Σαουδικής Αραβίας σε αυτονόμηση, προκαλώντας την κυβερνητική επιχείρηση καταστολής των μειονοτήτων στα ανατολικά της χώρας. Στα κηρύγματά του ο αλ Νιμρ επέκρινε τόσο τους σουνίτες όσο και τους σιίτες αυταρχικούς άρχοντες, αν και οι σφοδρότερες λεκτικές του επιθέσεις είχαν ως στόχο τις βασιλικές οικογένειες της Σαουδικής Αραβίας και του Μπαχρέιν.

Σε συνάντηση το 2008 με Αμερικανούς διπλωμάτες, ο αλ Νιμρ αποστασιοποιήθηκε από την Τεχεράνη, σύμφωνα με τηλεγράφημα που δημοσιοποίησαν τα WikiLeaks. Το Ιράν, όπως και άλλες χώρες, ενεργεί από ίδιο συμφέρον και οι Σαουδάραβες σιίτες δεν θα πρέπει να αναμένουν στήριξη του Ιράν με βάση τη σεκταριστική ενότητα, φέρεται να είχε δηλώσει. Το συγκεκριμένο τηλεγράφημα τον περιγράφει ως έναν «πολιτικό παίκτη δεύτερης κατηγορίας» στην Ανατολική Επαρχία.

Ο αλ Νιμρ συνελήφθη το 2012, έναν χρόνο μετά τις λαϊκές εξεγέρσεις στη Μέση Ανατολή, και καταδικάστηκε σε θάνατο το 2014.

Τι σημαίνει η εκτέλεσή του για τη Σαουδική Αραβία

Αν και η Σαουδική Αραβία -στην οποία η πλειοψηφία είναι σουνίτες- σε μεγάλο βαθμό κατάφερε να αποφύγει τις αναταραχές που εξαπλώθηκαν στον αραβικό κόσμο από το 2011, οι σιίτες της χώρας που υποστηρίζουν ότι υφίστανται διακρίσεις, κατά καιρούς διαδήλωναν και συγκρούονταν με τις δυνάμεις ασφαλείας. Οι περισσότεροι Σαουδάραβες σιίτες μένουν κοντά σε ορισμένα από τα μεγαλύτερα πετρελαιοφόρα πεδία του κόσμου στην ανατολική περιφέρεια της Σ. Αραβίας και, σύμφωνα με το World Factbook της CIA, απαρτίζουν το 10% με 15% του πληθυσμού της χώρας.

Η εκτέλεση «θεσμοθετεί την ένταση στη Σαουδική Αραβία, δημιουργώντας ένα σύμβολο για τα βάσανα των σιιτών», σχολιάζει στο Bloomberg ο Ibrahim Frraihat, senior fellow εξωτερικής πολιτικής του Brookings Doha Center. «Κατά το παρελθόν, δεν ήταν πολλοί αυτοί που τον έβλεπαν ως εκπρόσωπο της σιιτικής κοινότητας, όμως τώρα έχει γίνει ένα από τα σύμβολα των εντάσεων μεταξύ των σιιτών και των σουνιτών».

Το 2015, μαχητές του Ισλαμικού Κράτους εκμεταλλεύτηκαν σεκταριστικό «ρήγμα» στη Σαουδική Αραβία και εξαπέλυσαν επιθέσεις κατά τεμενών στην Ανατολική Επαρχία.

Οι σιίτες αποτελούν πλειονότητα στο γειτονικό Μπαχρέιν, ένα μικρό νησί που «στεγάζει» τον Πέμπτο Στόλο των ΗΠΑ. Οι αρχές του Μπαχρέιν κατηγορούν τακτικά το Ιράν για στήριξη των εξτρεμιστικών σιιτικών ομάδων, κατηγορία που αρνείται η Τεχεράνη.

Γιατί να προχωρήσει η εκτέλεση, δεδομένων των εντάσεων στην περιοχή;

Δεδομένης της περίπλοκης δυναμικής στην περιοχή, στην Υεμένη, στη Συρία και στο Ιράκ, η εκτέλεση του αλ Νιμρ ήταν μια επίδειξη της σκλήρυνσης της πολιτικής της Σαουδικής Αραβίας έναντι του Ιράν και των εσωτερικών διαφωνιών, σύμφωνα με τον Scott Lucas, αναλυτή ιρανικών θεμάτων και καθηγητή διεθνούς πολιτικής του Πανεπιστημίου Μπέρμιγχαμ της Βρετανίας.

«Οι Σαουδάραβες πέρασαν επίτηδες τη γραμμή, εκτελώντας τον και κάνοντας την προσβολή ακόμα μεγαλύτερη, χρησιμοποίησαν μια ρητορική που τον εξισώνει με τους τρομοκράτες της αλ Κάιντα».

Ο αλ Νιμρ ήταν ένας από τους 47 άνδρες που εκτελέστηκαν το Σάββατο. Πολλοί από αυτούς ήταν σουνίτες καταδικασμένοι για αδικήματα που σχετίζονται με την τρομοκρατία, για τους οποίους οι σαουδαραβικές αρχές χρησιμοποίησαν όρους που κανονικά «φυλάνε» για τζιχαντιστικές οργανώσεις όπως η αλ Κάιντα και το Ισλαμικό Κράτος.

Πώς αντέδρασε το Ιράν;

Ιρανοί διαδηλωτές, οπλισμένοι με πέτρες και μολότοφ, συγκεντρώθηκαν έξω από την πρεσβεία της Σαουδικής Αραβίας στην Τεχεράνη αργά το Σάββατο και έβαλαν φωτιά στο κτίριο. Μια μικρή ομάδα εισέβαλε στην πρεσβεία καταστρέφοντας γραφεία και αρκετοί της ομάδας συνελήφθησαν, όπως δήλωσε ο αρχηγός της αστυνομίας της Τεχεράνης Χοσεΐν Σατζαντίνια.

Χθες Κυριακή, ο Ανώτατος Ηγέτης του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ δήλωσε πως οι Σαουδάραβες ηγέτες θα αντιμετωπίσουν το «θείο χέρι της εκδίκησης» για τις ενέργειές τους. Ο Χαμενεΐ, που είναι η ανώτατη αρχή του Ιράν και τακτικός επικριτής των πολιτικών της Σαουδικής Αραβίας, δεν είπε πάντως ότι το Ιράν θα αναλάβει δράση.

Ο Ιρανός πρόεδρος Χασάν Ρουχανί, εν τω μεταξύ, άφησε να εννοηθεί ότι δεν θέλει να κλιμακωθεί η αντιπαράθεση. Αν και κατήγγειλε την εκτέλεση, ωστόσο καταδίκασε την επίθεση κατά της πρεσβείας της Σαουδικής Αραβίας, χαρακτηρίζοντάς την αδικαιολόγητη.

Το περιστατικό αυτό θα μπορούσε γρήγορα να μετατραπεί σε μια εγχώρια διαμάχη στο Ιράν μεταξύ των σκληροπυρηνικών και των πιο μετριοπαθών ομάδων που βρίσκονται κοντά στον Ρουχανί, σύμφωνα με τον Lucas.

Θα κλιμακωθούν περαιτέρω οι εντάσεις Ιράν-Σαουδικής Αραβίας;

«Το μπαλάκι βρίσκεται στο γήπεδο του Ιράν», εκτιμά ο Lucas. Στα σημάδια που θα έδειχναν ότι το καθεστώς της Τεχεράνης είναι έτοιμο να εντείνει την αντιπαράθεση περιλαμβάνονται «οποιαδήποτε αύξηση της ιρανικής στήριξης προς τους αντάρτες Χούτι» στην Υεμένη, ή μια μεγαλύτερη αντι-σαουδαραβική δραστηριότητα από το κίνημα της σιιτικής Χεζμπολά, που έχει ήδη μαχητές της στη Συρία, είχε δηλώσει ο Lucas πριν την απόφαση της Σαουδικής Αραβίας να διακόψει τις διπλωματικές σχέσεις με το Ιράν. «Όμως δεν νομίζω πως θα συμβεί αυτό».

ΣΧΟΛΙΑ ΧΡΗΣΤΩΝ

blog comments powered by Disqus
v