Κύπρος: Η επόμενη μέρα μετά το μνημόνιο

Χωρίς τυμπανοκρουσίες και χωρίς να έχει εισπράξει το σύνολο του προβλεπόμενου δανεισμού, η Κύπρος «απαγκιστρώθηκε» χθες από το μνημόνιο, τρία χρόνια μετά τον... μαύρο Μάρτιο του 2013.

Και μπορεί μεν ο υπουργός Οικονομικών της χώρας κ. Χάρης Γεωργιάδης να έχει προχωρήσει κατά το τελευταίο τρίμηνο σε μπαράζ συνεντεύξεων υπεραμυνόμενος της πολιτικής που εφάρμοσε η κυβέρνηση του Νίκου Αναστασιάδη από το 2013 έως σήμερα, ωστόσο δεν παρέλειψε ούτε μια φορά να υπογραμμίσει πως τα δύσκολα δεν τέλειωσαν, ότι οι διαρθρωτικές αλλαγές θα πρέπει να συνεχιστούν και πως η βελτίωση των πραγμάτων δεν μπορεί παρά να είναι βαθμιαία.

Οι χαμηλοί κυβερνητικοί τόνοι αποδίδονται σε πολλούς παράγοντες, μεταξύ των οποίων -σύμφωνα με κυπριακές πηγές- συγκαταλέγονται και οι παρακάτω:

• Κυβερνήσεις άλλων χωρών (Ελλάδα, Πορτογαλία) που έσπευσαν να μιλήσουν για «success story» στη συνέχεια αντιμετώπισαν πολιτικά προβλήματα.

• Οι προβλεπόμενοι ρυθμοί ανάπτυξης της Κύπρου είναι τέτοιοι που δεν δείχνουν ικανοί την επόμενη διετία να αλλάξουν ριζικά την κατάσταση, σε μια οικονομία που συνεχίζει να χαρακτηρίζεται από έλλειψη ρευστότητας και υψηλή ανεργία.

• Το έργο του προέδρου Αναστασιάδη δεν θα κριθεί φέτος, ούτε και το κρίσιμο στοιχείο θα είναι η οικονομία. Αντίθετα, οι επόμενες προεδρικές εκλογές είναι το 2018 και όλα δείχνουν πως θα παιχτούν γύρω από τις εξελίξεις στο εθνικό ζήτημα.

Η «επόμενη μέρα»

Η κυπριακή πλευρά φαίνεται να γνωρίζει πως ενώ μέχρι σήμερα αρκούσε να κερδίζει τη θετική γνώμη της τρόικας, από εδώ και στο εξής θα πρέπει να κερδίσει την εμπιστοσύνη των αγορών και πως αυτό ενδεχομένως να είναι δυσκολότερο.

Όσο και αν η Μεγαλόνησος έχει κερδίσει θετικά σχόλια από τους Ευρωπαίους αξιωματούχους (ενδεικτικές οι δηλώσεις του Επιτρόπου Πιερ Μοσκοβισί ότι «η χώρα ξεκίνησε εντός δραματικών συνθηκών και κατάφερε να πετύχει», ή ότι «οι δομές της κυπριακής οικονομίας είναι πολύ πιο σταθερές»), όσο επίσης και αν ανάλογες φράσεις περιλαμβάνονται στο χθεσινό ανακοινωθέν του Eurogroup («αυτές οι θετικές εξελίξεις έχουν επηρεάσει θετικά την εικόνα της επενδυτικής εμπιστοσύνης»), το κυρίως ζητούμενο είναι το κατά πόσο τα διεθνή funds θα αγοράζουν κρατικά χρεόγραφα με χαμηλά επιτόκια, ή το κατά πόσο ξένοι επενδυτές θα αποφασίσουν να τοποθετηθούν δυναμικά στη χώρα.

Τι θα μπορούσε ωστόσο να φοβηθεί η κυπριακή οικονομία;

Πρώτον, μια ασυνεννοησία των πολιτικών κομμάτων (ο Πρόεδρος Αναστασιάδης δεν διαθέτει τη δεδηλωμένη στη Βουλή), η οποία θα μπορούσε να διακόψει την ψήφιση δύσκολων μέτρων. Η σύνθεση μάλιστα της Βουλής πολύ πιθανόν να διαφοροποιηθεί ως ένα βαθμό τους επόμενους μήνες, λόγω της επικείμενης διεξαγωγής των σχετικών εκλογών.

Δεύτερον, υπάρχει ένα θολό τοπίο σε ό,τι αφορά στις εξελίξεις στο εθνικό θέμα. Ακόμη και σε περίπτωση εξεύρεσης λύσης που θα υιοθετηθεί από τις δύο πλευρές: α) Θα υπάρξουν μεγάλης σημασίας οφέλη για την οικονομία, που όμως θα έχουν κυρίως μεσομακροπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα (π.χ. τουρισμός, δημιουργία υποδομών), β) Οι μέχρι τώρα εκτιμήσεις λένε ότι τα ξένα κεφάλαια που θα χρηματοδοτήσουν το ενιαίο κράτος θα είναι περιορισμένα, όταν αντίθετα, τα αντίστοιχα προβλήματα που θα προκύψουν θα είναι μεγάλα.

Τρίτον, τα προσδοκώμενα οφέλη από την αξιοποίηση των φυσικών πόρων έχουν απολέσει μέρος της δυναμικής τους λόγω της κατακόρυφης πτώσης στις τρέχουσες τιμές των καυσίμων. Επιπλέον, η διαφαινόμενη αναβάθμιση του πολιτικού ρόλου της Τουρκίας εξαιτίας του προσφυγικού φαίνεται πως προκαλεί ανησυχία στην ελληνοκυπριακή πλευρά.

Τέταρτον, το πρόβλημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων εξακολουθεί να παραμένει μεγάλο και όλα δείχνουν πως θα διατηρηθεί για σημαντικό χρονικό διάστημα ακόμη και σε περίπτωση που η τοπική οικονομία συνεχίσει να αναπτύσσεται.

Σε κάθε περίπτωση πάντως, η Κύπρος μετά την «καταστροφή» του 2013, κατάφερε από το 2015 να μπει σε θετική τροχιά ανάπτυξης, έχοντας συμμαζέψει τα δημόσια οικονομικά της, διακόπτοντας την ανοδική τάση της ανεργίας και σταθεροποιώντας το χρηματοπιστωτικό της σύστημα (έχουν αρθεί τα capital controls).

Και από σήμερα, μπορεί να προγραμματίσει την επόμενη μέρα της, χωρίς τη «ρετσινιά» της μνημονιακής χώρας.