Η ΕΚΤ αυξάνει την πίεση στις κυβερνήσεις

Oι αξιωματούχοι της ΕΚΤ φαίνεται πως έχουν ελεύθερο χρόνο και καταπιάστηκαν για ακόμα μια φορά με το κατά πόσο οι εθνικές κυβερνήσεις κάνουν ό,τι μπορούν προκειμένου να ενισχύσουν την οικονομία της ευρωζώνης. Αυτή τη φορά, όμως, πήγαν και ένα βήμα παραπέρα.

Η ΕΚΤ φέρεται, σύμφωνα με πηγές του Bloomberg, να έχει προχωρήσει -ανεπίσημα προς το παρόν- στη σύσταση μιας «ομάδας δράσης» (Task Force), η οποία απαρτίζεται από στελέχη των εθνικών κεντρικών τραπεζών, με σκοπό να εξετάσει οικονομικές μεταρρυθμίσεις.

Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, η ΕΚΤ αποφάσισε να συστήσει αυτή την ομάδα επειδή είναι δυσαρεστημένη με το γεγονός ότι «οι κυβερνήσεις σέρνουν τα πόδια τους».

Η αργή ανάκαμψη της οικονομίας της ευρωζώνης ανάγκασε το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ, το οποίο θα συνεδριάσει την Τετάρτη για θέματα που δεν σχετίζονται με τη χάραξη νομισματικής πολιτικής, να επεκτείνει σε τέτοιο βαθμό τα μέτρα του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης, που πλέον κινδυνεύει να μην μπορεί να αγοράσει άλλα ομόλογα.

Ο πρόεδρος Μάριο Ντράγκι έχει επανειλημμένως ζητήσει από τις εθνικές κυβερνήσεις να τον στηρίξουν με δομικές μεταρρυθμίσεις, αλλά η απογοήτευσή του σχετικά με το θέμα ήταν εμφανής τον Απρίλιο -την περίοδο δηλαδή που συστάθηκε η ομάδα-, όταν και κλιμάκωσε τις προειδοποιήσεις του.

«Η ΕΚΤ δεν διαθέτει κάποια συγκεκριμένη εξειδίκευση σε δομικές μεταρρυθμίσεις αλλά μπορεί σίγουρα να συνεισφέρει στον διάλογο καθώς η οικονομική ανάπτυξη και ο παραγωγικός τομέας της οικονομίας έχουν σημασία για την επίτευξη του σκοπού της», δήλωσε στο Bloοmberg ο Christian Odendahl, επικεφαλής οικονομολόγος του Κέντρου Ευρωπαϊκής Μεταρρύθμισης στο Λονδίνο (Center for European Reform).

Η νεοσύστατη ομάδα έχει ονομαστεί «Ομάδα Εργασίας για Οικονομικές Μεταρρυθμίσεις», σύμφωνα με μία εκ των δύο πηγών που επικαλείται το Bloomberg. Σκοπός της φέρεται να είναι η αξιολόγηση της επίδρασης που θα έχει στην οικονομία η εφαρμογή διαφορετικών προτάσεων και να δίνει τη σχετική αναφορά στην Επιτροπή για τη Νομισματική Πολιτική (Monetary Policy Committee), η οποία προετοιμάζει τα θέματα συζήτησης του Διοικητικού Συμβουλίου. Δεν φαίνεται όμως να υπάρχει η πρόθεση, η ομάδα αυτή να δίνει «εντολές» στις κυβερνήσεις σχετικά με το πώς να πράξουν.

Ευρωπαίος αξιωματούχος αρνήθηκε να σχολιάσει το θέμα, σημειώνει το Bloomberg.

Η κύρια ανησυχία έγκειται στο γεγονός ότι η ορμή για οικονομική μεταρρύθμιση που διαμορφώθηκε κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης άρχισε να «ξεθωριάζει» υπερβολικά νωρίς, με την οικονομία να στερείται προοπτικών ανάπτυξης και αντοχών. Ένας δείκτης που μετρά τη «δυναμική των μεταρρυθμίσεων» στην Ευρωζώνη υποχώρησε στο 3,3 το 2015 από το 4,3 του 2014, σύμφωνα με έρευνα του think tank Lisbon Council και της τράπεζας Berenberg.

H ΕΚΤ ήδη αξιολογεί τις διαρθρωτικές αλλαγές των κρατών-μελών της μέσω του «Τμήματος Παρακολούθησης Οικονομικών Εξελίξεων Χωρών» (Country Surveillance Division). Προχωρώντας παραπέρα οι αξιωματούχοι κινδυνεύουν να κατηγορηθούν ότι υπερβαίνουν τις εντολές τους, οι οποίες αφορούν στη διασφάλιση της σταθερότητας των τιμών.

Εντούτοις, η Κεντρική Τράπεζα έχει τονίσει την ανάγκη για διαρθρωτικές αλλαγές από την ίδρυσή της το 1998. Μετά την κρίση χρέους, ο Ντράγκι έχει εντείνει τη ρητορική του καθώς ο αγώνας εναντίον του αποπληθωρισμού τον παρέσυρε σε βαθύτερα και αχαρτογράφητα ύδατα νομισματικής πολιτικής.

Τον Οκτώβριο του 2014, η εναρκτήρια δήλωση στη συνέντευξη Τύπου του, η οποία είχε λάβει και την έγκριση του Διοικητικού Συμβουλίου, περιλάμβανε την έκκληση οι «άλλοι τομείς της πολιτικής» να «συμβάλουν αποφασιστικά» στην ανάπτυξη. H σπουδαιότητα του ζητήματος τονίστηκε από τον Ντράγκι τον Απρίλιο του τρέχοντος έτους, όταν η προτροπή άλλαξε σε «πολύ πιο αποφασιστική, τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο» και τόνισε πως οι διαρθρωτικές αλλαγές είναι «απολύτως απαραίτητες». Από τον Ιούλιο έχει δηλώσει πως οι μεταρρυθμίσεις πρέπει να «ενισχυθούν σημαντικά».

Σε συνέντευξη που παραχώρησε στη γαλλική L’Opinion ο Peter Praet, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ, επεσήμανε εκ νέου την προτροπή της Τράπεζας προς τις κυβερνήσεις να εκπληρώσουν το καθήκον τους, επικεντρώνοντας τη συζήτηση γύρω από τις δύο μεγαλύτερες οικονομίες της Ευρώπης.

Στη Γαλλία, «ορισμένες μεταρρυθμίσεις έχουν πράγματι εφαρμοστεί. Αλλά παρατηρούμε σημαντικές δυσκολίες στην υλοποίησή τους», δήλωσε ο Praet. Η Γερμανία, από την άλλη, «έχει ανάγκη από διαρθρωτικές αλλαγές σε συγκεκριμένους τομείς, όπως οι υπηρεσίες. Το πολύ καλό περιβάλλον παρέχει μια μοναδική ευκαιρία, η οποία δεν είναι απαραίτητο πως θα διαρκέσει».

Τουλάχιστον μία κεντρική τράπεζα στην Ευρώπη ήδη έχει αναλάβει έναν πιο ενεργό ρόλο σε θέματα που τυπικά αφορούν τις κυβερνήσεις. Σε μια συνέντευξη Τύπου τον Σεπτέμβριο του 2014, οι αξιωματούχοι της Κεντρικής Τράπεζας της Λετονίας δημοσίευσαν μια πρόταση 19 σελίδων για μεταρρύθμιση στον τομέα της Υγείας. Στο ετήσιο συνέδριο της Τράπεζας φέτος θα συζητηθούν μεταξύ άλλων και προτάσεις για μεταρρυθμίσεις στους τομείς της Υγείας και της Εκπαίδευσης.

Το βασικό ερώτημα στο οποίο καλείται να δώσει απάντηση η EKT είναι το πόσο μακριά μπορεί να φτάσει πριν κατηγορηθεί πως η δράση της υπερβαίνει τα όρια εξουσίας της. Το βασικό καθήκον της ΕΚΤ με βάση την ευρωπαϊκή νομοθεσία είναι η σταθερότητα των τιμών, αλλά ο ρόλος της Κεντρικής Τράπεζας έχει ήδη επεκταθεί, περιλαμβάνοντας πλέον την επίβλεψη των τραπεζών και της έχει ανατεθεί η υποστήριξη των «γενικότερων οικονομικών πολιτικών» της ΕΕ, στις οποίες συγκαταλέγονται ζητήματα όπως η πλήρης απασχόληση και η βιώσιμη ανάπτυξη.

Ο Ντράγκι μπορεί να υποστηρίξει πως απλά υπενθυμίζει στις κυβερνήσεις για το τι είναι ικανές να κάνουν. Όπως τόνισε και ο ίδιος στην τελευταία συνέντευξη Τύπου του στις 8 Σεπτεμβρίου: «Για να αποκομίσει κανείς όλα τα οφέλη από μια εξαιρετικά χαλαρή νομισματική πολιτική, χρειάζεται και άλλες πολιτικές».