Τι πραγματικά συζήτησαν Ερντογάν-Πούτιν στο Σότσι

Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν βρίσκεται σε στενές διαβουλεύσεις με τα Ηνωμένα Έθνη και όπως υποστηρίζουν Τούρκοι διπλωμάτες, σύντομα ο ΟΗΕ θα επανέλθει με νέα δέσμη προτάσεων σχετικά με την πρωτοβουλία για τα σιτηρά της Μαύρης Θάλασσας, που συζήτησε με τον Ρώσο ομόλογό του Βλαντιμίρ Πούτιν.

Όπως είχαμε αναφέρει, οι απευθείας στενές επαφές Ερντογάν με Γκουτέρες ήταν κάτι που ο Τούρκος πρόεδρος ήθελε διακαώς, έχοντας βεβαίως στο πίσω μέρος του μυαλού του να κερδίσει πόντους και για το Κυπριακό.

Ο Ερντογάν έφθασε στο Σότσι με πλούσια ατζέντα. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις διπλωματικών κύκλων, τα σιτηρά ήταν μάλλον «προπέτασμα καπνού», για να στρέψει εκεί το βλέμμα των παγκόσμιων αγορών. Και τα κατάφερε. Βεβαίως, δεν υπήρχε περίπτωση για συμφωνία καθώς το μπαλάκι βρίσκεται στη Δύση, η οποία, όπως λέει ο Ρώσος πρόεδρος, θα πρέπει να εφαρμόσει «τα συμφωνηθέντα».

Ενδιαφέρον έχει η ομάδα που πλαισίωνε τον Ταγίπ Ερντογάν: Οι Τούρκοι υπουργοί Εξωτερικών, Ενέργειας, Άμυνας, Οικονομίας και Οικονομικών, Βιομηχανίας και Τεχνολογίας, Γεωργίας και Δασών καθώς και Εμπορίου παρευρέθηκαν όλοι στις συνομιλίες στο Σότσι. Και αυτό επιβεβαιώνει το εύρος των διμερών θεμάτων.

Η επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας, που επίσης ήταν μέλος της τουρκικής αντιπροσωπείας, τόνισε τη σημασία της χρήσης τοπικών νομισμάτων. Τελευταίο αλλά εξίσου σημαντικό, ήταν παρών ο αρχηγός πληροφοριών της Τουρκίας, βάζοντας έτσι και το θέμα της Συρίας στο πλάνο.

Στο αεροπλάνο της επιστροφής, ο κ. Ερντογάν άνοιξε τα χαρτιά του. Είπε σε δημοσιογράφους ότι η Τουρκία και τα Ηνωμένα Έθνη είχαν εργαστεί σε μια νέα σειρά προτάσεων για την αντιμετώπιση ορισμένων ρωσικών αιτημάτων και επανέλαβε ότι πιστεύει ότι θα μπορούσε να βρεθεί σύντομα μια λύση. Μίλησε για περαιτέρω συζητήσεις που θα έχει με τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες στη Γενική Συνέλευση του Οργανισμού αυτόν τον μήνα.

Οι ρωσικές απαιτήσεις περιλαμβάνουν την επιστροφή της Αγροτικής Τράπεζας της Ρωσίας στο σύστημα πληρωμών SWIFT και την ασφάλιση των πλοίων που συμμετέχουν στην πρωτοβουλία για τα σιτηρά, είπε ο Ερντογάν.

Αποκάλυψε δε ότι «στις 28 Αυγούστου, ο κ. Γκουτέρες, σε επιστολή του, πρότεινε έναν ενδιάμεσο μηχανισμό ώστε να καλυφθεί η ρωσική απαίτηση για πρόσβαση στο σύστημα SWIFT (όχι απευθείας στο SWIFT) και πρόσθεσε ότι ο ΟΗΕ δουλεύει και για το ζήτημα της ασφάλισης.

Τη Δευτέρα, ο Πούτιν τόνισε την ετοιμότητα της Ρωσίας για συνομιλίες σχετικά με την πρωτοβουλία για τα σιτηρά, αλλά επανέλαβε ότι δεν θα υπάρξει νέα συμφωνία έως ότου η Δύση καλύψει τις απαιτήσεις του.

Hub φυσικού αερίου

Την ίδια μέρα που Ελλάδα, Κύπρος, Ισραήλ συναντήθηκαν για να συζητήσουν για άλλη μια φορά για τον αγωγό EastMed, Πούτιν και Ερντογάν μιλούσαν ήδη για άλλο αγωγό.

Όπως ανέφερε ο ίδιος ο Ερντογάν, η Τουρκία σκοπεύει να δημιουργήσει ένα κέντρο με ευρύ φάσμα στόχων, που σχετίζονται με το φυσικό αέριο στην Τουρκία.

«Θέλουμε να μετατρέψουμε τη χώρα μας σε κέντρο πέρα από τους αγωγούς της Θράκης. Με τις επενδύσεις τα τελευταία χρόνια θα μετατρέψουμε τη χώρα μας σε hub φυσικού αερίου. Πλησιάζουμε τον στόχο να κάνουμε την Τουρκία κέντρο ενέργειας στην περιοχή», δήλωσε σε δημοσιογράφους.

Ο ίδιος ο Πούτιν μάλιστα είπε στη συνέντευξη τύπου ότι η Ρωσία ελπίζει να ολοκληρώσει τις διαπραγματεύσεις για τη δημιουργία ενός κόμβου εμπορίας φυσικού αερίου στην Τουρκία στο εγγύς μέλλον. Ο Πούτιν πρότεινε τον κόμβο φυσικού αερίου ως μέρος των προσπαθειών της Ρωσίας να αναδρομολογήσει τις εξαγωγές φυσικού αερίου της, μετά την απότομη πτώση των αποστολών της στην Ευρώπη ως αποτέλεσμα του πολέμου στην Ουκρανία.

Ο Πούτιν είπε ότι ο ρωσικός γίγαντας φυσικού αερίου Gazprom υπέβαλε ένα σχέδιο οδικού χάρτη για τον κόμβο στον κρατικό εισαγωγέα ενέργειας της Τουρκίας, Petroleum Pipeline Corporation (BOTAŞ).

Το αγκάθι της Συρίας

Η Τουρκία θεωρεί ότι αυτό που συμβαίνει τώρα στη Συρία ήταν μια «ανάκτηση εδάφους» από αραβικές φυλές που ενεργούσαν με ενότητα.

Ο Ερντογάν εξέφρασε την πεποίθηση ότι η υποστήριξη των ΗΠΑ στην «τρομοκρατική ομάδα» ΡΚΚ με τη μορφή όπλων και πυρομαχικών δεν εξυπηρετεί την ειρήνη στην περιοχή. Ο Πούτιν φέρεται πως δεν τοποθετήθηκε επί του συγκεκριμένου θέματος και οι διαφορές των δύο χωρών σε ό,τι αφορά τη στήριξη του προέδρου Ασαντ παραμένουν. Οι δύο ηγέτες φαίνεται πάντως να κατάφεραν να αποφύγουν την περαιτέρω ένταση.

Συμφωνίες για επενδύσεις

Χθες, ο Τούρκος υπουργός Βιομηχανίας και Τεχνολογίας Μεμέτ Κασίρ σε συνέντευξη Τύπου τόνισε ότι υπάρχει έντονο επενδυτικό ενδιαφέρον από τη Ρωσία για την Τουρκία.

Απαντώντας σε ερωτήσεις δημοσιογράφων μετά τη συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου, ο Κασίρ είπε ότι «οι Ρώσοι επιχειρηματίες έχουν σημαντικές επενδύσεις στην Τουρκία. Η Τουρκία και η Ρωσία απολαμβάνουν αυξανόμενους δεσμούς σε διάφορους τομείς, συμπεριλαμβανομένου του ενεργειακού και του διμερούς εμπορίου, το οποίο και οι δύο χώρες επιδιώκουν να αναβαθμίσουν περαιτέρω». Είπε ότι η κυβέρνηση ήθελε να ενισχύσει το ετήσιο εμπόριο με τη Ρωσία στα 100 δισεκατομμύρια δολάρια από 62 δισεκατομμύρια δολάρια, προσθέτοντας ότι υποστήριξε το αίτημα της Μόσχας ένα μέρος αυτού του εμπορίου να γίνεται σε τουρκικές λίρες και ρωσικά ρούβλια.

«Πιστεύω ότι η μετάβαση σε τοπικά νομίσματα είναι εξαιρετικά σημαντική στις διμερείς σχέσεις», δήλωσε ο Κασίρ.

Υπενθυμίζεται ότι ο Πούτιν έθιξε επίσης το θέμα της ενέργειας και στο σκέλος που αφορά την κατασκευή του πρώτου πυρηνικού σταθμού, του Ακουγιού, στον οποίο η Μόσχα συμμετέχει ενεργά.

Η θέση της Ελλάδας

Με την ισχύ του Ερντογάν να αυξάνεται διεθνώς, όπως είχαν προειδοποιήσει διπλωμάτες το Euro2day.gr, η Ελλάδα θα έπρεπε να προσαρμόσει τη στρατηγική της.

Άλλωστε στη συνάντηση των G20 το Σάββατο, ο Τούρκος πρόεδρος θα είναι ο μοναδικός ηγέτης που θα έχει συναντήσει τον Βλαντιμίρ Πούτιν. Υπενθυμίζεται ότι Πούτιν και Σι δεν θα παρευρεθούν. Συνεπώς αυτά που θα έχει να μεταφέρει ο Ερντογάν θα έχουν ιδιαίτερη σημασία.

Ούτε σε αυτή την περίπτωση όμως η Ελλάδα «έπαιξε άμυνα». Μια μέρα μετά τη συνάντηση στο Σότσι, ο Έλληνας ΥΠΕΞ κ. Γεραπετρίτης έσπευσε να συναντήσει του Τούρκο ομόλογό του.

Έχοντας αυξημένη την ισχύ του, ο Χ. Φιντάν στάθηκε δίπλα στον κ. Γεραπετρίτη και επανέλαβε τις αξιώσεις της Τουρκίας σε Αιγαίο («έχουμε διαφορές απόψεων στο Αιγαίο») και ανατολική Μεσόγειο («στην ανατολική Μεσόγειο είμαστε υπέρ του δίκαιου διαμοιρασμού»), ενώ αναφέρθηκε «στα προβλήματα των ομογενών μας στην Ελλάδα», θέτοντας ξανά θέμα τουρκικής μειονότητας.

Οι δύο πλευρές επανέλαβαν για άλλη μια φορά την κοινή βούληση για διατήρηση των ανοιχτών διαύλων επικοινωνίας και για βήμα βήμα προσπάθεια για τη διευθέτηση των εκκρεμοτήτων.

Μια «δέσμευση», ωστόσο, που κρατάει πολλές δεκαετίες…