Οι ΗΠΑ έβαλαν φρένο στο εμπόριο Τουρκίας-Κίνας με τη Μόσχα

Σύμφωνα με ανώτερους δυτικούς αξιωματούχους αλλά και Ρώσους που εμπλέκονται με τη ροή χρήματος τα αμερικανικά μέτρα καταστολής κατά τραπεζών που χρηματοδοτούν το εμπόριο αγαθών με τη Ρωσία έχει δημιουργήσει μια πολύ δύσκολη κατάσταση στην τελευταία.

Οι εμπορικοί όγκοι μεταξύ της Ρωσίας με βασικούς εταίρους όπως η Τουρκία και η Κίνα έχουν υποχωρήσει το πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, αφού οι ΗΠΑ στόχευσαν διεθνείς τράπεζες που βοηθούσαν τη Μόσχα να αποκτήσει κρίσιμα προϊόντα για να βοηθήσει την πολεμική της προσπάθεια.

Ένα εκτελεστικό διάταγμα των ΗΠΑ, που εφαρμόστηκε στα τέλη του περασμένου έτους, ώθησε τις τράπεζες να εγκαταλείψουν τους Ρώσους αντισυμβαλλομένους και να αποφύγουν τις συναλλαγές σε μια σειρά νομισμάτων, δήλωσαν δυτικοί αξιωματούχοι και τρεις ανώτεροι Ρώσοι χρηματοδότες.

«Έχει γίνει πιο δύσκολο για τη Ρωσία να έχει πρόσβαση στις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες που χρειάζεται για να αποκτήσει αυτά τα αγαθά», δήλωσε η Άννα Μόρις, στέλεχος στο υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ, γράφουν οι Financial Τimes. «Είναι σίγουρα ένας στόχος να γίνει πολύ πιο δύσκολη η ροή αυτών των χρημάτων, να αυξηθεί το κόστος για τους Ρώσους. Η "αναστάτωση" είναι ένα σημαντικό αποτέλεσμα», πρόσθεσε.

Η υπέρβαση των περιορισμών απαιτεί τώρα ένα αυξανόμενο δίκτυο μεσαζόντων για να αποφευχθεί ο έλεγχος, ακόμη και αν οι συναλλαγές δεν έχουν καμία σχέση με την πολεμική μηχανή της Ρωσίας, είπαν οι αξιωματούχοι, γεγονός που αυξάνει το κόστος μετατροπής νομισμάτων και τις προμήθειες.

«Είναι όλο και πιο δύσκολο κάθε μήνα. Τον έναν μήνα είναι δολάρια, τον άλλο μήνα είναι ευρώ. Μέσα σε έξι μήνες βασικά δεν θα μπορείτε να κάνετε τίποτα. Το λογικό τελικό σημείο αυτών είναι η μετατροπή της Ρωσίας σε Ιράν», δήλωσε υψηλόβαθμος Ρώσος επενδυτής, αναφερόμενος στις αυστηρές οικονομικές κυρώσεις κατά της Τεχεράνης.

Το εκτελεστικό διάταγμα των ΗΠΑ έχει σχεδιαστεί για να στοχεύσει τράπεζες σε χώρες που κατέγραψαν απότομες αυξήσεις στο εμπόριο με τη Ρωσία μετά την επιβολή κυρώσεων από τη Δύση.

Οι εξαγωγές αγαθών «υψηλής προτεραιότητας» της Τουρκίας —ειδών κυρίως για μη στρατιωτική χρήση αλλά που χαρακτηρίζονται ως κρίσιμα για την πολεμική προσπάθεια, όπως μικροτσίπ— προς τη Ρωσία και πέντε πρώην σοβιετικές χώρες αυξήθηκαν κατακόρυφα μετά την ευρείας κλίμακας εισβολή στην Ουκρανία. Σύμφωνα με το Trade Data Monitor, ο όγκος έφτασε τα 586 εκατομμύρια δολάρια το 2023, πενταπλάσια αξία σε σχέση με την προπολεμική περίοδο.

Ωστόσο, το πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, οι συνολικές εξαγωγές της Τουρκίας στη Ρωσία μειώθηκαν κατά ένα τρίτο σε ετήσια βάση στα 2,1 δισ. δολάρια. Και η αξία των εξαγωγών αγαθών «υψηλής προτεραιότητας» στη Ρωσία και τις γειτονικές της χώρες έπεσε 40% στα 93 εκατ. δολάρια το πρώτο τρίμηνο του 2024 σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο, δείχνοντας τον αντίκτυπο του εκτελεστικού διατάγματος.

Οι απότομες μειώσεις στις εξαγωγές που σχετίζονται με τον πόλεμο αποδίδονται στον φόβο των τραπεζών για επιπτώσεις από τις ΗΠΑ, οι οποίες μπορούν να παρακολουθήσουν οποιαδήποτε συναλλαγή σε δολάρια και να ακρωτηριάσουν τις τράπεζες αποκόπτοντάς τες από το χρηματοπιστωτικό σύστημα που βασίζεται στο δολάριο, δήλωσαν Αμερικανοί αξιωματούχοι και ειδικοί.

Το Υπουργείο Οικονομικών μπορεί να πλήξει τις τράπεζες με δευτερεύουσες κυρώσεις εάν υποψιάζεται ότι έχουν να κάνουν με εταιρείες που έχουν απαγορευτεί λόγω των δεσμών τους με το στρατιωτικό-βιομηχανικό συγκρότημα της Ρωσίας.

«Οι ΗΠΑ έχουν πραγματικά μόχλευση στον χρηματοπιστωτικό τομέα», δήλωσε η Elina Ribakova, του Peterson Institute for International Economics. «Μπορεί να ανακαλύψει εάν κάνετε κάτι λάθος, ακόμα και την πιο μικρή τράπεζα, εάν είναι κατά κάποιο τρόπο συνδεδεμένη με το δολάριο. Οπότε αυτό τρομάζει».

Οι περιορισμοί στις πληρωμές είχαν ανατριχιαστικό αποτέλεσμα πολύ πέρα από το σκιερό εμπόριο εξαρτημάτων για τη ρωσική πολεμική μηχανή, καθώς οι τράπεζες διέκοψαν ολόκληρες κατηγορίες συναλλαγών με τη Μόσχα ώστε να μην αντιμετωπίσουν αμερικανικές κυρώσεις.

Οι Ρώσοι έμποροι έχουν στραφεί σε μικρότερες τράπεζες και εναλλακτικά νομίσματα, καθώς μεγάλες τράπεζες σε χώρες όπως η Τουρκία και η Κίνα τους αποφεύγουν.

Ο Βλαντιμίρ Ποτάνιν, ο ολιγάρχης που ελέγχει τον όμιλο μετάλλων Norilsk Nickel, είπε πρόσφατα ότι οι κυρώσεις μείωσαν τα έσοδα της εταιρείας κατά τουλάχιστον 15% από το 2022, εν μέρει λόγω των προμηθειών 5%-7% σε μεσάζοντες στις συναλλαγές που αφορούν εξαγωγές.

Οι έμποροι που πωλούν αγαθά στη Ρωσία, συμπεριλαμβανομένων εμπορευμάτων υπό περιορισμούς, είναι λιγότερο πιθανό να ελεγχθούν απ' ότι οι τράπεζες, δήλωσε η Jane Shvets, συνεργάτης και εμπειρογνώμονας για κυρώσεις στην αμερικανική δικηγορική εταιρεία Debevoise & Plimpton. «Η απόσυρση μεγαλύτερων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων έχει διαταράξει το εμπόριο, αλλά το ερώτημα είναι αν θα ανακάμψει, καθώς οι «σκιερές» εναλλακτικές λύσεις για τη διακίνηση χρημάτων πολλαπλασιάζονται», είπε.

Οι ολοένα και πιο περίπλοκες συναλλαγές δημιουργούν κίνδυνο να μπερδευτούν οι δυτικές ρυθμιστικές αρχές, καθώς οι ρωσικές οντότητες και οι αντισυμβαλλόμενοί τους προσθέτουν περισσότερες συναλλαγές που χωρίζουν τον αγοραστή και τον πωλητή, δήλωσε ο Matis Mäeker, επικεφαλής της μονάδας χρηματοοικονομικών πληροφοριών της Εσθονίας.

Αυτό αυξάνει το κόστος των συναλλαγών, αλλά δυσκολεύει τις αρχές επιβολής να τις δουν έγκαιρα, πρόσθεσε. «Υπάρχουν τόσες πολλές τράπεζες στον κόσμο – θα βρουν έναν νέο τρόπο να παρακάμψουν τις κυρώσεις», είπε.

Οι Ρώσοι εισαγωγείς και εξαγωγείς διευθετούν επίσης περισσότερες συναλλαγές σε ρούβλια λόγω των δυσκολιών ανταλλαγής του νομίσματος με δολάρια και ευρώ, σύμφωνα με εμπλεκόμενους χρηματοδότες.

Οι έμποροι που αγοράζουν ρωσικό πετρέλαιο στην Ινδία πραγματοποιούν τώρα συναλλαγές σε ρούβλια αφού οι ΗΠΑ πίεσαν τις τράπεζες στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα να σταματήσουν τις πληρωμές σε ντιρχάμ, δήλωσε υψηλόβαθμος Ρώσος τραπεζίτης και πρώην ρωσικό στέλεχος πετρελαίου.

«Αυτό είναι ένα κενό στις κυρώσεις», είπε ο υψηλόβαθμος Ρώσος τραπεζίτης, προσθέτοντας ότι επιτρέπεται στους ξένους να αγοράζουν ρούβλια στο Χρηματιστήριο της Μόσχας για χρήση σε διακανονισμούς πληρωμών με Ρώσους αντισυμβαλλομένους. «Αυτές οι πληρωμές διεκπεραιώνονται εύκολα επειδή [οι ξένες τράπεζες] μπορούν να ανοίξουν λογαριασμούς σε ρούβλια στα ρωσικά υποκαταστήματα ξένων τραπεζών».

Πιστεύει ότι το ρούβλι θα γίνει «το κύριο νόμισμα στο υπογάστριο της Ρωσίας, γιατί αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να βεβαιωθούμε ότι οι ΗΠΑ δεν βλέπουν».

Στις αρχές Απριλίου, η Τράπεζα της Γεωργίας, ο δεύτερος μεγαλύτερος όμιλος στη χώρα, εισηγμένος στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου, είπε στους πελάτες της ότι οι μεταφορές στη Ρωσία «τεχνολογίας, κατασκευών, βιομηχανίας» θα πραγματοποιούνταν μόνο σε ρούβλια.

Η αλλαγή έγινε «σε συμμόρφωση με τις απαιτήσεις της Ofac», ανέφερε το μήνυμα, το οποίο είδαν οι Financial Τimes. Η τράπεζα δεν απάντησε αμέσως σε αίτημα για σχολιασμό.

Οι διασυνοριακές πληρωμές γίνονται όλο και περισσότερο σε ρούβλια, ενώ η χρήση των νομισμάτων της Κίνας, της Τουρκίας και των ΗΑΕ μειώνεται, σύμφωνα με την κεντρική τράπεζα της Ρωσίας. Πριν από τον πόλεμο του 2022, αντιπροσώπευαν λιγότερο από το 15%. Πλέον έφτασαν το 40%.

Η περιορισμένη μετατρεψιμότητα του ρουβλίου, ωστόσο, καθιστά δύσκολο για τις ρωσικές τράπεζες και τους αντισυμβαλλομένους να αναπληρώσουν τον χαμένο όγκο συναλλαγών σε δολάρια και άλλα δυτικά νομίσματα, δήλωσε ο υψηλόβαθμος Ρώσος επενδυτής.