Τα λεφτά του ELA δεν είναι παίξε-γέλασε!

Οι ελληνικές τράπεζες είχαν φθάσει να δανεισθούν πάνω από 100 δισ. ευρώ από τον έκτακτο μηχανισμό ρευστότητας (ELA) της Τράπεζας της Ελλάδος το 2012 για να αντικαταστήσουν τις χαμένες καταθέσεις και την απαγόρευση χρηματοδότησης από την ΕΚΤ.

Οι τράπεζες πλήρωσαν πιο ακριβά τα χρήματα που δανείστηκαν από τον ELA, πληγώνοντας την κερδοφορία τους, ενώ η ΤτΕ έβγαλε πολλά λεφτά, ένα μεγάλο μέρος των οποίων επέστρεψε αργότερα στο δημόσιο.

Οι τράπεζες μηδένισαν τον δανεισμό τους από τον ELA το περασμένο καλοκαίρι, αλλά είναι πιθανό να επιστρέψουν ξανά σ' αυτόν σε μερικές εβδομάδες.

Δεν θα είναι ό,τι το καλύτερο για τις ίδιες. Για την ακρίβεια, δεν θα είναι καθόλου καλό νέο.

Κι αυτό γιατί ο ELA είναι αυτό ακριβώς που μαρτυρά το όνομά του.

Εκτακτος Μηχανισμός Ρευστότητας.

Για να προστρέχουν σ' αυτόν οι τράπεζες, κάτι δυσάρεστο συμβαίνει στο γενικότερο οικονομικό περιβάλλον μέσα στο οποίο λειτουργούν.

Είναι κάτι σαν ρετσινιά, ή καλύτερα πιο ευρύτερα γνωστό ως στίγμα.

Το γεγονός ότι τα δάνεια του ELA κοστίζουν ακριβότερα, κοντά στο 1,5%, έναντι λίγο πάνω από το μηδέν που είναι το κόστος δανεισμού από την ΕΚΤ, είναι ίσως συγκριτικά δευτερεύον.

Επίσης, σημαντικό είναι κάτι ακόμη.

Ο λόγος που οι τράπεζες προσφεύγουν στον ELA.

Eίναι διαφορετικό να γίνεται προσφυγή για αντικατάσταση καταθέσεων και διαφορετικό επειδή η ΕΚΤ δεν αποδέχεται τα ενέχυρα που φέρουν εγγυήσεις του ελληνικού δημοσίου.

Κι αυτό γιατί η πρόσφατη ιστορία έχει διδάξει πως όταν φεύγουν καταθέσεις συνήθως δεν επιστρέφει πίσω το 100% των ποσών που έφυγαν όταν ομαλοποιείται η κατάσταση, όπως μας ανέφερε πρόσφατα υψηλόβαθμο τραπεζικό στέλεχος.

Με άλλα λόγια, δημιουργείται κάτι σαν «διαρθρωτικό έλλειμμα» στις καταθέσεις.

Σ' όλα αυτά υπάρχει επίσης η πλευρά του ευρωσυστήματος.

Τα δάνεια του ELA και τα ρέπος από την ΤτΕ στις ελληνικές τράπεζες δημιουργούν περισσότερα ευρώ.

Λογιστικά, εμφανίζονται ως υποχρέωση (liability) της Τράπεζας της Ελλάδος προς το υπόλοιπο ευρωσύστημα μέσω του συστήματος TARGET 2 (Trans-European Automated Real-time Gross Settlement Express Transfer).

Τα υπόλοιπα στο TARGET είναι ο μηχανισμός μέσα από τον οποίον οι εθνικές κεντρικές τράπεζες του ευρωσυστήματος δανείζουν η μία στην άλλη.

Ακόμη λοιπόν κι αν ο EFSF και το ΔΝΤ σταματήσουν να δίνουν δάνεια στην Ελλάδα, τα δάνεια της Ε.Ε. μέσω του TARGET 2 μπορούν να συνεχίσουν να αυξάνονται καθώς η ΤτΕ δίνει δάνεια ELA στις ελληνικές τράπεζες.

Σε ακραία περίπτωση, η ΕΚΤ θα μπορούσε να θέσει ακόμη και θέμα βέτο για τα δάνεια του ELA.

Aν η εθνική κεντρική τράπεζα σεβόταν την απόφαση του Δ.Σ. (governing council) της ΕΚΤ, θα έπρεπε να επιβάλει περιορισμούς στις αναλήψεις ποσών.

Όμως, η ΤτΕ ή οποιαδήποτε άλλη εθνική κεντρική τράπεζα θα μπορούσε να παρακούσει την εντολή τους Δ.Σ. της ΕΚΤ και να συνεχίσει να παρέχει δάνεια στις τράπεζες μέσω ELA.

Σε μια τέτοια περίπτωση, η ΕΚΤ δεν θα επέτρεπε την πρόσβαση στο σύστημα πληρωμών και θα αρνείτο να αποδεχθεί πληρωμές σε ευρώ από και προς τις τράπεζες της χώρας.

Σ' εκείνο το σημείο, τα ευρώ που θα είχαν δημιουργηθεί μέσω των δανείων του ELA δεν θα ήταν πλέον ευρώ.

Όμως, μια τέτοια απόφαση δεν θα λαμβάνετο αποκλειστικά από την ΕΚΤ, αλλά σε επίπεδο αρχηγών κρατών.

Αναφερθήκαμε σ' όλα αυτά για να δείξουμε την περιπλοκότητα του ζητήματος των δανείων που παρέχει ο έκτακτος μηχανισμός ρευστότητας (ELA) της ΤτΕ ή άλλων εθνικών κεντρικών τραπεζών.

Γι' αυτό λέμε ότι τα δάνεια του ELA δεν είναι παίξε-γέλασε.

Dr. Money