Το γερμανικό «κούρεμα» του 1953 και το μάθημα

Το ΔΝΤ και άλλοι εκτιμούν πλέον ότι ο λόγος του ελληνικού χρέους ως προς το ΑΕΠ θα φτάσει το 200% τα επόμενα χρόνια. Επομένως, τίθεται ζήτημα ελάφρυνσής του επιτακτικά.

Η ΕΚΤ ήταν ο δεύτερος θεσμός μετά το ΔΝΤ που ασπάσθηκε δημοσίως, μέσω του προέδρου της Μ. Ντράγκι, την ανάγκη για αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους.

Το θέμα που είχε τεθεί ήδη στο τραπέζι με βάση την απόφαση του Eurogroup τον Νοέμβριο του 2012 επανέρχεται ξανά στο προσκήνιο μετά τη νέα, αρνητική εξέλιξη.

Ο πρωθυπουργός Α. Τσίπρας έχει ζητήσει επανειλημμένα μια ευρωπαϊκή συνδιάσκεψη για το ελληνικό χρέος κατά τα πρότυπα της Συμφωνίας του Λονδίνου (London Debt Agreement) για τη Γερμανία το 1953.

Αλλοι, συμπεριλαμβανομένων Γερμανών αναλυτών και ιστορικών, έχουν επικαλεσθεί τη Συμφωνία για να ζητήσουν να χαρισθεί το εξωτερικό χρέος, κυρίως σε πολύ φτωχές χώρες της Αφρικής.

Η Συμφωνία κατέληξε στη διαγραφή του 50% περίπου του χρέους που είχε συσσωρεύσει η Γερμανία πριν και μετά τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο.

Επίσης, έδωσε κάπου 30 χρόνια στη χώρα για να ξεπληρώσει το εναπομείναν χρέος και συνέδεσε τις ετήσιες αποπληρωμές με τις εισπράξεις από τις εξαγωγές, βάζοντας το όριο του 3%. Ακόμη ανέβαλε τις πληρωμές κάποιων τόκων μέχρι τη στιγμή που η Δυτική και η Ανατολική Γερμανία θα ενώνονταν ξανά.

Δεν είναι τυχαίο ότι ένα από τα πρώτα πράγματα που έκανε η Γερμανία μετά την ενοποίηση κι ενώ ακόμη ο κόσμος γιόρταζε την πτώση του Τείχους του Βερολίνου στη διάσημη, για τις απόπειρες διαφυγής, πύλη Τσάπλιν κι αλλού, ήταν η έκδοση ενός ομολόγου. Με τα έσοδα από το ομόλογο το 1991, πλήρωσε τους τόκους που όφειλε με βάση τη Συμφωνία του Λονδίνου το 1953.

Όμως, μερικοί ξένοι ακαδημαϊκοί, όπως ο Timothy W. Guinnane, καθηγητής ιστορίας της οικονομίας στο Πανεπιστήμιο του Yale, έχουν επισημάνει κάποια πράγματα που στην Ελλάδα κι αλλού τείνουμε να αγνοούμε.

Κατ' αρχάς, οι ξένοι ιστορικοί αναφέρουν ότι χρειάσθηκαν δύο χρόνια συνομιλιών για να φθάσουν οι αντιπρόσωποι 26 πιστωτριών χωρών σε συμφωνία για το «κούρεμα» του γερμανικού χρέους στο Λονδίνο.

Επιπλέον, ίσως να μην έφθαναν ποτέ σε συμφωνία αν οι Ηνωμένες Πολιτείες, ο μεγαλύτερος πιστωτής της Γερμανίας, δεν ήταν τόσο πολύ υπέρ της αναδιάρθρωσης.

Φυσικά, οι ΗΠΑ δεν το έκαναν για την ψυχή της μάνας τους. Ο γεωπολιτικός ρόλος της Δυτικής Γερμανίας ήταν πολύ σημαντικός στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου.

Δεν συμβαίνει το ίδιο με την Ελλάδα σήμερα, επισημαίνουν. Ο γεωπολιτικός ρόλος της δεν μπορεί να συγκριθεί με τον αντίστοιχο της Γερμανίας εκείνη την εποχή.

Επιπλέον, οι κυβερνήσεις των χωρών που έλαβαν μέρος στη Διάσκεψη του Λονδίνου το 1953 δεν πιέζονταν από τον Τύπο της εποχής και τους ψηφοφόρους τους να μην ελαφρύνουν το γερμανικό χρέος.

Παρά το γεγονός ότι η Γερμανία είχε αιματοκυλίσει την Ευρώπη και είχε προκαλέσει μεγάλες καταστροφές, ο κόσμος ήθελε να πάει μπροστά και να αφήσει πίσω του εκείνα τα βιώματα.

Δεν συμβαίνει το ίδιο σήμερα με την Ελλάδα. Σε πολλές χώρες της ευρωζώνης, φορολογούμενοι και τοπικά ΜΜΕ είναι εναντίον της μεγαλύτερης έκθεσης στον ελληνικό κίνδυνο με την παροχή επιπρόσθετων δανείων στη χώρα μας.

Ακόμη, ισχυρίζονται μερικοί ιστορικοί, η Γερμανία ήταν η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης πριν από τον Πόλεμο και η αγορά στην οποία κατευθύνετο μεγάλος όγκος εξαγωγών από τις άλλες χώρες. Ηταν λοιπόν σημαντικό να ανακάμψει η οικονομία της γιατί μ' αυτόν τον τρόπο θα επωφελούνταν και οι άλλες. Επομένως, η ελάφρυνση του γερμανικού χρέους θα είχε οφέλη για τις υπόλοιπες οικονομίες.

Δεν συμβαίνει το ίδιο με την Ελλάδα που αποτελεί το 2% περίπου του ΑΕΠ της ευρωζώνης, παρατηρούν.

Αναφερθήκαμε στη Διάσκεψη του Λονδίνου του 1953 με αφορμή τα σχόλια και τις παρατηρήσεις του καθηγητή Τ. Guinnane και άλλων για να δώσουμε μια άλλη οπτική του θέματος.

Κυρίως, όμως για να επισημάνουμε ότι υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ της σημερινής Ελλάδας και της κατάστασης στη Γερμανία και στον κόσμο μετά το τέλος του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου και του Ψυχρού Πολέμου που τον διαδέχθηκε.

Φυσικά, όλα δείχνουν ότι δεν τίθεται πλέον θέμα «κουρέματος» του ελληνικού χρέους όπως επεδίωκαν και επιθυμούσαν πολλοί μέχρι πριν από λίγους μήνες.

Παρ' όλα αυτά καλό είναι να γνωρίζουμε πώς αντιμετωπίζουν άλλοι στο εξωτερικό τα γεγονότα του 1953.

Dr. Money