Η μοναδική ελπίδα για ανάκαμψη

Οι φθινοπωρινές εκτιμήσεις του 2014 ήθελαν την ελληνική οικονομία να αναπτύσσεται με ρυθμό μεγαλύτερο του 2% φέτος από 0,7%-1% που ήταν η πρόβλεψη για την προηγούμενη χρονιά.

Τελικά, η οικονομία αναπτύχθηκε με ρυθμό 0,8% σε πραγματικούς όρους το 2014, για πρώτη φορά μετά από έξι χρόνια, και θα μπορούσε να τα πάει ακόμη καλύτερα αν δεν συρρικνωνόταν το τελευταίο τρίμηνο.

Η πτώση του πραγματικού ΑΕΠ το τέταρτο τρίμηνο του 2014 αποδίδεται κυρίως στη πολιτική αβεβαιότητα, γεγονός που συνεχίσθηκε μέσα στο 2015.

Οι τελευταίες εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θέλουν την οικονομική δραστηριότητα να υποχωρεί από 2% έως 4% φέτος και να συνεχίζεται το 2016.

Πρόκειται για πλήρη αντιστροφή της ανοδικής τάσης που διαφαινόταν την προηγούμενη χρονιά και στην οποία πόνταραν αρκετά δισ. ευρώ ξένοι επενδυτές, αγοράζοντας ελληνικές μετοχές και ομόλογα.

Όμως, η πολύμηνη, άκαρπη διαπραγμάτευση με τους εταίρους, το δημοψήφισμα και τα capital controls επιβάρυναν το κλίμα και όλοι πλέον συμφωνούν ότι η ελληνική οικονομία θα συρρικνωθεί με ρυθμό μεγαλύτερο του 2% το 2015.

Με την εμπιστοσύνη προς το τραπεζικό σύστημα και την οικονομική πολιτική να έχει κλονισθεί και το νέο μνημόνιο να περιλαμβάνει περιοριστικά μέτρα, η μοναδική ελπίδα είναι οι εξαγωγές.

Κι αυτό γιατί οι επιπρόσθετοι φόροι και οι έμμεσες περικοπές στις συντάξεις μέσω της αύξησης των εισφορών υγείας θα πλήξουν την ιδιωτική κατανάλωση.

Η ανάγκη για περιορισμό των δημοσιονομικών ελλειμμάτων θα συμπιέσει επίσης την κατανάλωση της γενικής κυβέρνησης.

Επίσης, τα capital controls και τα αυστηρά τραπεζικά κριτήρια δανειοδότησης επιχειρήσεων σε συνδυασμό με τις προοπτικές της οικονομίας αναμένεται να αποτελέσουν τροχοπέδη για ιδιωτικές επενδύσεις φέτος και ίσως του χρόνου.

Τουλάχιστον μέχρις ότου ξεκαθαρισθεί το πολιτικό τοπίο.

Επομένως, απομένουν οι εξαγωγές προϊόντων και υπηρεσιών.

Τα ελληνικά κόστη ανά μονάδα προϊόντος έχουν μειωθεί τα τελευταία χρόνια αλλά δεν έχουν ακόμη εξαλείψει τις αποκλείσεις από τις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας μέχρι σήμερα.

Τα κόστη ανά μονάδα προϊόντος, τα οποία περιλαμβάνουν τόσο τους μισθούς όσο και την παραγωγικότητα εργασίας, εξηγούν την υποχώρηση των ελληνικών εξαγωγών πριν το 2010.

Όμως, δεν εξηγούν ικανοποιητικά την πορεία των ελληνικών εξαγωγών τα τελευταία χρόνια.

Οι εξαγωγές προϊόντων σε τρέχουσες τιμές δεν τα πήγαν άσχημα σε σύγκριση με τις αντίστοιχες άλλων χωρών όπως η Πορτογαλία και η Ισπανία.

Αντίθετα, οι εξαγωγές υπηρεσιών υστέρησαν συγκριτικά. Στις τελευταίες συνυπολογίζονται τουρισμός και ναυτιλία.

Αναμφισβήτητα, η μείωση των ναύλων και ατ σενάρια περί Grexit έχουν παίξει ρόλο.

Όμως, το ζητούμενο είναι η αύξηση των εξαγωγών ώστε να μετριασθεί η συμπίεση του ΑΕΠ και να δρομολογηθεί η ανάκαμψη.

Αναμφισβήτητα, η άρση των κεφαλαιακών περιορισμών θα βοηθούσε σημαντικά.

Όπως άλλωστε η αίσθηση της πολιτικής σταθερότητας και του ορθολογισμού στην άσκηση οικονομικής πολιτικής.

Και τέλος, η εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων που μειώνουν την γραφειοκρατία, απλοποιούν διαδικασίες και ενισχύουν το επιχειρείν.

Αν αυτά δεν συμβούν, οι εξαγωγές δεν θα προσφέρουν στην οικονομία την βοήθεια που πολλοί περίμεναν και το τούνελ της στασιμότητας θα μοιάζει ατελείωτο.

Dr. Money