O πραγματικός κουμπαράς που χρειάζεται η Ελλάδα

H Ελλάδα χρειάζεται ένα μαξιλάρι ρευστότητας αρκετών δισ. ευρώ, για να αποκτήσει σταδιακά μόνιμη πρόσβαση στις αγορές μετά το μνημόνιο. Όμως, εκείνο που χρειάζεται περισσότερο είναι κάτι άλλο.

Δημοσιεύθηκε: 17 Νοεμβρίου 2017 - 08:51

Dr Money

O πραγματικός κουμπαράς που χρειάζεται η Ελλάδα

Η Ελλάδα απέχει κάπου 9 μήνες από τον Αύγουστο του 2018, που προβλέπεται πως θα βγει από το τρίτο μνημόνιο, αλλά ακόμη δεν έχει δείξει αξιόπιστα πως έχει αποκτήσει πρόσβαση στις αγορές.

Σ’ αυτό το μέτωπο είναι πίσω σε σχέση με την Πορτογαλία, που βγήκε από το δικό της πρόγραμμα προσαρμογής τον Μάιο του 2014, έχοντας αντλήσει 3,6 δισ. ευρώ από τις αγορές το 2012, κάπου 12 δισ. ευρώ το 2013 και 13,4 δισ. το 2014, με την έκδοση 10ετών ομολόγων εκτός των άλλων.

Αυτό επέτρεψε στην Πορτογαλία να έχει ένα ταμειακό απόθεμα ύψους 15,6 δισ. ευρώ τον Μάιο του 2014, καλύπτοντας τις χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας για το υπόλοιπο του 2014 και το 2015.

Η Ελλάδα ελπίζει να έχει ένα απόθεμα 15 δισ. ευρώ περίπου όταν βγει από το πρόγραμμα, με τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM) να συνεισφέρει κάπου 9 δισ. ευρώ και τη χώρα να αντλεί από τις αγορές κάπου 6 δισ. ευρώ.

Μ’ αυτά τα λεφτά καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος ή και όλες τις χρηματοδοτικές της ανάγκες για το επόμενο 12μηνο μετά το τρίτο μνημόνιο.

Ως γνωστόν, η Ελλάδα επιχειρεί αυτές τις μέρες τη δεύτερη έξοδό της στις αγορές μετά τον περασμένο Ιούλιο μέσω της ανταλλαγής (swap) 20 εκδόσεων ομολόγων που προέκυψαν μετά το PSI συνολικού ύψους 29,7 δισ. ευρώ με 5 νέες εκδόσεις.

Χωρίς να παραβλέπουμε τη σημασία που έχει η συσσώρευση ενός σχετικά μεγάλου ταμειακού αποθέματος στην προσπάθεια της μόνιμης επιστροφής της χώρας στις αγορές, κάτι άλλο μας τράβηξε την προσοχή.

Οι μεγάλες διαφορές Ελλάδας και Πορτογαλίας στο μέτωπο της αποταμίευσης.

Δυστυχώς, τα ελληνικά νοικοκυριά συνεχίζουν να εμφανίζουν αρνητικό ποσοστό αποταμίευσης ως ποσοστό του διαθέσιμου εισοδήματός τους, σε αντίθεση με τα πορτογαλικά.

Με άλλα λόγια, τα εγχώρια νοικοκυριά συνεχίζουν να μειώνουν τις αποταμιεύσεις τους για να στηρίξουν την κατανάλωση, εξομαλύνοντας κάπως τη μείωση της τελευταίας, τα χρόνια της κρίσης.

Σύμφωνα με τον ΣΕΒ, το ποσοστό αποταμίευσης των ελληνικών νοικοκυριών βρισκόταν στο 6,6% του διαθέσιμου εισοδήματος πριν από την κρίση, για να περάσει σε αρνητικό έδαφος από το 2011-2012 και μετά -με εξαίρεση το 2014-, υποχωρώντας στο -9,4% στα τέλη του 2016.

Η δραματική μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος μέσω μείωσης των ονομαστικών μισθών σε πολλές περιπτώσεις και αύξησης της φορολογίας σε συνδυασμό με τη δραματική αύξηση της ανεργίας εξηγούν σε μεγάλο βαθμό τη μείωση της αποταμίευσης.

Προς την ίδια κατεύθυνση φαίνεται να συνέβαλε η μετατροπή των τραπεζών σε βραχίονες της εφορίας.

Από την άλλη πλευρά, το ποσοστό αποταμίευσης των πορτογαλικών νοικοκυριών μειώθηκε μεν αλλά διαμορφώθηκε στο θετικό 4,4% το 2016 από 10,4% πριν την κρίση.

Η έξοδος από το Μνημόνιο φαίνεται να είχε μια θετική επίδραση στην αποταμίευση, στην περίπτωση της Πορτογαλίας, γεγονός που μπορεί να εξηγηθεί σε μεγάλο βαθμό από την αύξηση των εισοδημάτων τους.

Με δεδομένη τη σχέση αποταμίευσης και επενδύσεων που όλοι πλέον αναγνωρίζουν πως είναι απαραίτητες στην Ελλάδα, η αντιστροφή της πτωτικής τάσης θα έπρεπε να είναι στόχος της οικονομικής πολιτικής.

Γι’ αυτό τον λόγο θα πρέπει να επανεξετασθεί η δυνατότητα παροχής κινήτρων, π.χ. φορολογικών, στη μετά το μνημόνιο εποχή, για την ενθάρρυνση της μακροχρόνιας αποταμίευσης των νοικοκυριών.

Είναι πάντως ανησυχητικό ότι η μείωση της ανεργίας και η αύξηση της απασχόλησης έχει συνοδευθεί από μείωση των εισοδημάτων, που προφανώς θα πρέπει να αποδοθεί στην κυριαρχία των ελαστικών μορφών απασχόλησης που πληρώνουν πολύ λιγότερο.

Όμως, αυτό δεν σημαίνει πως θα πρέπει να μείνουμε με σταυρωμένα χέρια.

Η αύξηση της αποταμίευσης θα πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα.

Oι απόψεις που διατυπώνονται σε ενυπόγραφο άρθρο γνώμης ανήκουν στον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά, μερικώς ή στο σύνολο, απόψεις του Euro2day.gr.